Gezond het nieuwe jaar 2024 in: stop met roken!
Iemand die rookt heeft 2 tot 6 keer zoveel kans op hart- en vaatziekten als iemand die niet rookt. Ook geeft het een verhoogd risico op zowel longkanker als andere vormen van kanker: wel 16% van alle kanker wordt veroorzaakt door roken.
Wat is er schadelijk aan roken?
In tabak zitten meerdere schadelijke stoffen: nicotine, koolstofmonoxide en tabaksdeeltjes. Nicotine is de stof die de tabaksverslaving veroorzaakt en zorgt voor verhoging van de hartslag en bloeddruk. Koolstofmonoxide verdringt zuurstof in het bloed en de tabaksdeeltjes beschadigen de vaatwand van bloedvaten en geven verhoogde stollingsneiging van bloed. Ook kan dit leiden tot longemfyseem en kanker, met name keel-, slokdarm-, strottenhoofd- en longkanker.
Wat zijn de gevolgen van roken voor het hart?
Roken geeft op meerdere manieren een verhoogd risico op hart- en vaatziekten. Zo geeft het een verhoogd risico op slagaderverkalking doordat roken kleine beschadigingen aan de binnenkant van de bloedvaten veroorzaakt. Hierdoor worden de bloedvaten aan de binnenzijde ruwer en kunnen er makkelijker vetten en cholesterol blijven hangen, waardoor uiteindelijk een bloedvat kan verstoppen. Als dit gebeurt in de slagaders van het hart, de kransslagvaten, kan dit leiden tot een hartinfarct. Ook zorgt roken voor een hogere hartslag, hogere bloeddruk en een hoger cholesterol. Verder kan roken acute vernauwing van bloedvaten geven (vasoconstrictie) en is er meer kans op bloedstolsels, ontstekingen en verminderde opname van zuurstof.
Op welke hart- en vaatziekten geeft roken een verhoogde kans?
- Hartinfarct
- Hartstilstand
- Angina pectoris
- Boezemfibrilleren
- Beroerte (herseninfarct)
- Etalagebenen
- Aneurysma (verwijding) van buikslagader of van vaten in hersenen
Wat is het nut van stoppen met roken?
Ook bij al langere tijd roken is het altijd nuttig om te stoppen, want het risico op hart- en vaatziekten neemt na stoppen met roken snel af. Het risico op een hartinfarct is 1 jaar na stoppen met roken al met de helft kleiner en na 15 jaar is het risico even groot als bij iemand die nooit heeft gerookt. Ook het risico op diverse vormen van kanker neemt duidelijk af 5 tot 10 jaar na stoppen met roken.
Naast minder risico op hart- en vaatziekten en kanker geeft stoppen met roken nog andere voordelen voor de gezondheid:
- Fitter en gezonder voelen
- Minder hoesten en kortademigheid
- Beter ruiken en proeven
- Frissere adem
- Betere conditie
En het is natuurlijk ook een stuk beter voor de portemonnee!
En hoe zit het dan met “vapen”?
Roken met een e-sigaret, “vapen”, wordt door de tabaksindustrie gepromoot als hulpmiddel voor stoppen met roken. E-sigaretten blijken echter net zo verslavend dan wel nog verslavender te zijn als tabakssigaretten. In de e-sigaret zit vloeistof waarin nicotinezout zit, een vorm van nicotine die minder scherp in de keel is en erg snel in de hersenen aankomt en zo verslavender werkt dan gewone nicotine. Daarnaast zitten er ook andere kankerverwekkende stoffen in de e-sigaret. Een aanzienlijk gedeelte van e-sigaretgebruikers blijft hiernaast ook tabakssigaretten gebruiken en lopen zo een extra hoog risico op nadelige effecten van roken. Zo blijkt uit onderzoek vanuit het Trimbos Instituut dat 69% van de jongeren die maandelijks e-sigaretten gebruiken, ook maandelijks tabakssigaretten rookt.
Uit recent wetenschappelijk onderzoek is gebleken dat mensen die vapen het risico lopen op een nieuwe longziekte, “E-sigaret of vaping use-associated lung injury” oftewel EVALI. Deze longziekte uit zich in hoesten, kortademigheid, druk op de borst, misselijkheid/braken/diarree of koorts en kan uiteindelijk leiden tot ernstige longschade.
Helaas is ook uit onderzoek gebleken dat gebruik van de e-sigaret niet een overtuigende stopmethode is.
Gezien de zorgelijke populariteit van vapen onder jongeren is recent het gratis lespakket #Vapenjouwkeuze voor scholen ontwikkeld door LUMC-artsen Danielle Cohen (longpatholoog) en Frank Borm (longarts). Hiermee kunnen docenten jongeren voorlichten over de schadelijke effecten van vapen. Steeds vaker wordt deze voorlichting ook gegeven door artsen als gastdocenten!
Hoe stop ik met roken?
Stoppen met roken kan lastig zijn, hierbij een aantal tips:
- Maak een plan om te stoppen met roken
- Prik een datum
- Bedenk wat de moeilijke momenten zouden kunnen worden en hoe je afleiding kan zoeken
- Download een stoppen-met-roken-app (een overzicht van apps is te vinden op ikstopnu.nl)
- Gooi alles weg wat met roken te maken heeft
- Stop meteen als je toch hebt gerookt
Via de Hartstichting is een gratis folder aan te vragen met informatie over de voordelen van stoppen met roken en handige tips. Ook kan een huisarts hulp bieden bij stoppen-met-rokenbegeleiding.
Afkomstig van hartstichting.nl
Bronnen
- Hartstichting
- Trimbos Instituut
- KWF
- Vapenjouwkeuze.nl