Herhaalde miskramen

Het is heel invoelbaar dat u veel vragen heeft als u meerdere miskramen heeft doorgemaakt. Als u een afspraak heeft op de polikliniek Herhaalde Miskramen van het LUMC, dan hopen wij veel vragen te beantwoorden. Hieronder vindt u een overzicht van de vragen die vaak gesteld worden. 

Onderstaande vragen geven meer informatie over herhaalde miskramen. In het LUMC doen wij veel wetenschappelijk onderzoek naar herhaalde miskramen. Een deel van deze vragen is beantwoord naar aanleiding van ons eigen onderzoek. 

Wat is een miskraam?

Bij een miskraam stopt het embryo voor de 12e week met ontwikkelen (geen groei en geen hartslag (meer)). De oorzaak is vaak een aanlegstoornis in het vruchtje die bij de bevruchting is ontstaan. Van alle zwangerschappen eindigt ongeveer 10 tot 15% in een miskraam.

Uit onderzoek is bekend dat veel vrouwen ooit in hun leven een keer een miskraam doormaken. Dit is voor veel mensen verdrietig, het betekent niet meteen dat er iets mis is met je gezondheid of dat je niet meer zwanger kunt worden.

Wanneer spreek je van herhaalde miskramen?

Sommige vrouwen maken 2 of meer miskramen door. Dit noemen wij herhaalde miskramen. Het kan zijn dat je tussen de miskramen door wel een goede zwangerschap hebt gehad, ook dan spreken we bij 2 of meer miskramen van herhaalde miskraam. Herhaalde miskraam komt voor bij ongeveer 1-3% van alle vrouwen die zwanger worden.

Als je miskramen hebt gehad, betekent het niet dat je niet zwanger kunt worden; hulp bij het zwanger worden, zoals IVF, heeft geen zin om een miskraam te voorkomen. Bij een miskraam word je wel zwanger, maar eindigt de zwangerschap voortijdig.

Wat zijn risicofactoren voor herhaalde miskramen?

Het is bekend dat een gezonde leefstijl belangrijke is voor een goede uitkomst van de zwangerschap. Vanuit wetenschappelijk onderzoek weten we dat de volgende factoren kunnen een rol kunnen spelen bij miskramen. Van belang is te weten dat we in een groot aantal van de koppels geen oorzaak kunnen vinden van herhaalde miskramen.

-Aanleg van het embryo

-Leeftijd van de vrouw

-Leefstijl (roken, gewicht, alcohol)

-Schildklierziekte

-Erfelijke stollingsafwijkingen

-Antifosfolipidensyndroom

-Ernstig ontregelde suikerziekte

-Afwijkende vorm van de baarmoeder

-Chromosoomafwijkingen

-Oorzaken bij de man

Welke rol speelt de leeftijd van de vrouw bij het krijgen van miskramen?

Een hogere leeftijd van de vrouw hangt samen met het krijgen van miskramen. Dit komt doordat met het toenemen van de leeftijd van de vrouw ook haar eicellen verouderen en minder goed van kwaliteit worden. Mannen maken steeds nieuwe zaadcellen aan en hierdoor is bij mannen de leeftijd minder van invloed. Bij vrouwen jonger dan 35 jaar is de kans op miskraam ongeveer 1 op de 10 zwangerschappen.Bij vrouwen tussen de 35 en 40 jaar is de kans op miskraam ongeveer 1 op de 5-6 zwangerschappen. Bij vrouwen tussen de 40 en 45 jaar is de kans op miskraam 1 op 3.

Welke leefstijl factoren spelen een rol bij het krijgen van miskramen?

Vrouwen die roken krijgen vaker een miskraam dan vrouwen die niet roken. 

Zowel vrouwen met overgewicht (BMI groter dan 30), als vrouwen met ondergewicht (BMI onder 18,5) hebben een grotere kans op miskraam dan vrouwen met een normaal gewicht.

Speelt schildklierziekte een rol bij het krijgen van miskramen?

Een te snel of te langzaam werkende schildklier waarbij er antistoffen tegen het schildklier weefsel door het eigen immuun systeem gevormd worden, kan een oorzaak zijn van miskraam.

Vrouwen met herhaalde miskramen hebben vaker antistoffen tegen de schildklier (TPO antistoffen). Het geven van een schildklier medicijn aan vrouwen met deze antistoffen, leidt niet tot meer doorgaande zwangerschappen. Dit medicijn wordt daarom niet gegeven bij een volgende zwangerschap. Wel is het belangrijk dat de functie van de schildklier goed wordt gecontroleerd bij een volgende zwangerschap. 

Welke stollingsafwijkingen spelen een rol bij herhaalde miskramen?

Erfelijke stollingsafwijkingen

Sommige mensen hebben een verhoogde neiging tot stollen (= dik worden of klonteren) van het bloed. Hierdoor kan een afsluiting van een bloedvat door een bloedstolsel (trombose), embolie (het losschieten van een bloedprop) of een beroerte ontstaan. In bepaalde families komt vaker dan gebruikelijk een afwijking voor waardoor mensen een verhoogde stollingsneiging hebben. Bij een stollingsafwijking is de kans op een miskraam licht verhoogd.

Het kan zijn dat we in het bloed van de vrouw een stollingsafwijking vinden. Het is nog niet bekend of het behandelen van een stollingsafwijking leidt tot meer doorgaande zwangerschappen. Daar wordt momenteel onderzoek naar gedaan (ALIFE 2 studie). Als er een stollingsafwijking wordt gevonden, zal er uitleg gegeven worden over deze studie. 

Antifosfolipidensyndroom

Bij het antifosfolipidensyndroom zijn er antistoffen aanwezig, die gericht zijn tegen bepaalde vetten, waardoor deze niet meer goed werkzaam zijn. Er ontstaat dan kans op trombose, een afsluiting van een bloedvat. Door deze afsluiting van een bloedvat in de placenta (moederkoek) ontwikkelt de zwangerschap zich niet goed, zodat een miskraam kan ontstaan. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat vrouwen die dit hebben een grotere kans op miskraam hebben.

Vrouwen met het antifosfolipiden syndroom en herhaalde miskramen zullen een volgende zwangerschap medicijnen krijgen. Hiermee wordt de kans op een doorgaande zwangerschap verhoogd. 

Is een andere vorm van de baarmoeder gerelateerd aan het krijgen van miskramen?

De meeste vrouwen hebben een “peer” vormige baarmoeder. Sommige vrouwen hebben een andere vorm van de baarmoeder, zoals een dubbele baarmoeder of een (gedeeltelijk) tussenschot. Het is mogelijk dat de jonge zwangerschap hierdoor niet goed innestelt met als gevolg meer kans op miskramen. Dit is echter nog niet bewezen.

Door middel van een inwendige 3D echo kan de vorm van de baarmoeder beoordeeld worden. Deze 3D echo vindt plaats in de laatste helft van de cyclus (na de eisprong). Zo kunnen wij de vorm het beste beoordelen. 

Als er een afwijkende vorm van de baarmoeder wordt gevonden, kan dit mogelijk de oorzaak zijn van het krijgen van de miskramen. Het behandelen van de afwijkende vorm van de baarmoeder lijkt niet te leiden tot meer doorgaande zwangerschappen.  

Spelen chromosoomafwijkingen een rol bij het krijgen van een miskraam?

Mensen bestaan uit genetische (erfelijke) bouwstenen. Soms heeft iemand een afwijking in een erfelijke bouwsteen, een chromosomen. Bij een gebalanceerde chromosoomafwijking zijn twee stukjes chromosoom van plaats veranderd. Daar hoef je zelf helemaal niets van te merken. Bij de samensmelting van een embryo wordt dan echter een afwijkend chromosoom doorgegeven, wat kan leiden tot het stoppen van de ontwikkeling van de zwangerschap.

Er wordt niet standaard chromosoom onderzoek verricht. Op basis van de leeftijd van de vrouw, de familiegeschiedenis en het aantal miskramen wordt gekeken of het chromosoomonderzoek geadviseerd wordt. 

Bij vrouwen die 2 of meer miskramen voor hun 36e levensjaar kregen, kan het zinvol zijn om bij zowel man als vrouw bloedonderzoek te doen naar hun chromosomen (genetisch onderzoek). Goed om te weten is dat dit onderzoek kostbaar kan zijn (meestal beslaan de kosten je eigen risico bij de verzekering) en het ongeveer 6 weken duurt voor je uitslag hebt. Als er een afwijkende uitslag is, heb je wel een mogelijke verklaring gevonden, maar is er in de meeste gevallen geen oplossing die de kans op een kind vergroot. Wel kan je verwezen worden naar de klinisch geneticus (erfelijkheidsdeskundige) om verder te kijken naar de mogelijkheden.

Wordt er onderzoek ingezet bij de man?

In de spreekkamer zal het opvallen dat al het medisch onderzoek verricht wordt bij de vrouw (afgezien van chromosomen onderzoek). 

Het krijgen van herhaalde miskramen is een gezamenlijk probleem. De meeste bekende risicofactoren zijn onderzocht bij de vrouw. Er is eigenlijk nog maar weinig bekend van mannelijke risicofactoren bij herhaalde miskramen. 

In het LUMC doen we veel wetenschappelijk onderzoek naar de rol van de man bij herhaalde miskramen. Mogelijk komen we hierdoor meer te weten over de rol van de man. 

Onderzoek naar de kwaliteit van het sperma wordt niet verricht omdat het zwanger worden immers wel lukt. De beweeglijkheid, spermadichtheid, en vorm (morfologie) van het zaad is bij mannen met herhaalde miskraam niet anders dan bij de gemiddelde vruchtbare man.

Welk onderzoek kan worden ingezet bij herhaalde miskramen?

Tijdens het intake gesprek in het LUMC wordt samen met jullie gekeken of en welke onderzoeken jullie wensen en welke zinvol zijn. 

Bloedonderzoek bij de vrouw:  In het bloed van de vrouw kan worden getest op het antifosfolipidensyndroom. Bij een verhoogde waarde wordt het bloedonderzoek na 12 weken herhaald. In het bloed van de vrouw kan  tevens de schildklierfunctie worden getest. Afhankelijk van de uitkomsten van het bloedonderzoek kan er behandeling met medicijnen gegeven worden, die de kans op miskraam kleiner kan maken.

Alleen op indicatie (risicofactoren bij jezelf of in je familie) wordt er ook getest op suikerwaarden en erfelijke stollingsafwijkingen.

Onderzoek naar de vorm van de baarmoeder:  Er kan een aparte afspraak gemaakt worden voor een 3D echografie. Dit is een inwendige echo. We verrichten deze echo bij voorkeur halverwege de tweede helft van de cyclus (midluteaal). Indien er een afwijkende uitslag is, heb je wel een mogelijke verklaring voor de miskramen gevonden, maar is er nog geen wetenschappelijk aangetoonde oplossing om de kans om miskraam kleiner te maken.

Bloedonderzoek chromosomen bij man en vrouw:  Bij vrouwen die 2 of meer miskramen voor hun 36e levensjaar kregen, kan het zinvol zijn om bij zowel man als vrouw bloedonderzoek te doen naar hun chromosomen (genetisch onderzoek). Goed om te weten is dat dit onderzoek kostbaar kan zijn (meestal beslaan de kosten je eigen risico bij de verzekering) en het ongeveer 6 weken duurt voor je uitslag hebt. Als er een afwijkende uitslag is, heb je wel een mogelijke verklaring gevonden, maar is er in de meeste gevallen geen oplossing die de kans op een kind vergroot. Wel kan je verwezen worden naar de klinisch geneticus (erfelijkheidsdeskundige) om verder te kijken naar de mogelijkheden.

Wat kun je zelf doen om de kans op een miskraam zo klein mogelijk te maken?

Vanuit wetenschappelijk onderzoek komt steeds meer naar voren dat de gezondheid van vrouw en man in minimaal de 14 weken vóór de bevruchting van groot belang is voor de gezondheid van de zwangerschap.

•      We raden vrouwen met kinderwens aan om tenminste de 4 weken voorafgaand aan de bevruchting (dus 4 weken voordat je stopt met anticonceptie) al te starten met 0,4 of 0,5mg Foliumzuur of speciale zwangerschapsmultivitaminen (daar zit ook Foliumzuur in). Dit verkleint de kans op een kindje met een open ruggetje of lipspleet (het verkleint niet de kans op miskraam). Verder adviseren we tenminste 14 weken voorafgaand aan de bevruchting voor man en vrouw: gezond eten (veel groente en fruit, verse vis, ongebrande noten) en voldoende water drinken (geen alcohol, minimaal cafeïne houdende dranken zoals koffie, cola, energy drinks), niet roken en geen drugs (ook geen cannabis) gebruiken.

•      Als er sprake is van overgewicht is het zinvol (voor man en vrouw) om in geval van kinderwens proberen af te vallen, we weten dat de kans op miskraam hierdoor kleiner wordt.

•      Als je medicatie gebruikt, onder behandeling bent van een specialist of als je in het verleden zwangerschappen had die minder goed zijn verlopen, kan het zinvol zijn om al voordat je met anticonceptie gaat stoppen eerst met je arts te overleggen om de situatie zo optimaal mogelijk te maken voor de komende zwangerschap. Deze kan jullie – indien nodig – verwijzen voor een “preconceptioneel advies” afspraak in het ziekenhuis. Dit is ook in het LUMC mogelijk bij de polikliniek van het GeboorteHuis Leiden (Verloskunde).