De dialysecatheter
Deze informatie is opgesteld door de afdeling Nierziekten.
Wat is De dialysecatheter?
Wanneer u met spoed gedialyseerd moet worden, of wanneer een andere vaattoegang zoals een shunt (nog) niet beschikbaar is, bestaat de mogelijkheid om een dialysekatheter te plaatsen.
Met hemodialyse worden afvalstoffen en overtollig vocht uit het bloed verwijderd met behulp van een filter (=kunstnier). Om voldoende bloed naar de kunstnier te kunnen leiden is toegang tot de bloedbaan nodig. Deze toegang tot de bloedbaan kan met behulp van een dialysekatheter in een groot bloedvat of een zogenaamde shunt worden verkregen. In deze folder wordt alleen ingegaan op de dialysekatheter.
De dialysekatheter is een kunststof slangetje met een lengte variërend van vijftien tot twintig centimeter en een dikte van 3 millimeter. Deze katheter wordt in een groot bloedvat gebracht. Na het inbrengen kan de katheter direct worden gebruikt. Er wordt onderscheid gemaakt tussen een tijdelijke - en permanente (blijvende) dialysekatheter.
Hoe gaat het onderzoek / de behandeling in zijn werk?
Tijdelijke dialysekatheter
Deze dialysekatheter kan in de liesader, de halsader of in de sleutelbeenader ingebracht worden. Het voordeel van deze katheter is dat er geen operatieve ingreep nodig is om de katheter in te brengen. De plaatsing van de tijdelijke dialysekatheter vindt plaats op de Dialyse afdeling door de nefroloog. Na het inbrengen van een katheter in de halsader of sleutelbeenader wordt een controlefoto van de borstkas gemaakt. Het nadeel is dat er sprake is van een tijdelijke oplossing en dat er gezocht moet worden naar een permanente toegang tot de bloedbaan. Na het inbrengen bevindt zich een deel van de katheter buiten het lichaam. Aan dit deel zitten twee uiteinden, ook wel lumen genoemd. Een lumen wordt gebruikt voor de aanvoer van bloed naar de dialysemachine met de kunstnier en een lumen wordt voor de terugvoer van bloed naar het lichaam. Hechtingen houden de katheter op zijn plaats, zodat deze vastzit en niet meer naar buiten kan schuiven.
Permanente dialysekatheter
Een permanente dialysekatheter wordt gebruikt voor langere tijd en wordt ingebracht in de halsader of in de sleutelbeenader. De katheter wordt vanuit de hals onder de huid geschoven en komt ongeveer 10 cm lager op de borst uit de huid tevoorschijn. Dit wordt gedaan om de katheter vast te laten groeien (door middel van een cuff) en om de kans op infectie te verkleinen. Dit wordt een getunnelde katheter genoemd. In het LUMC wordt deze katheter ingebracht door de radioloog op de röntgenafdeling.
Wat zijn de risico's, bijwerkingen of complicaties?
Een mogelijke complicatie die zich bij elke dialysekatheter voor kan doen is stolling of trombose in de katheter. Dit komt regelmatig voor en is een van de oorzaken van het niet goed functioneren van de katheter. De dialyseverpleegkundige dient in opdracht van de nefroloog of verpleegkundig specialist een medicijn toe dat bloedstolsels oplost, en probeert daarmee het probleem op te lossen in de katheter. Als dit niet lukt, overlegt de dialyseverpleegkundige met de nefroloog of verpleegkundig specialist.
Welke specifieke nazorg kunnen wij bieden?
De verzorging van een dialysekatheter
De katheter gewordt gefixeerd met een pleister (Statlock®). Deze wordt 1x per week verschoond. Ook de insteekopening van de katheter wordt bedekt met een pleister. Dit wordt door de verpleegkundige gedaan. De pleister op de katheter wordt iedere dialyse op de Dialyse afdeling verschoond, of vaker wanneer het verband vochtig of bloederig is. Na elke dialyse wordt de katheter opgevuld met antistollingsmiddel. Dit is ter voorkoming van stolling van bloed in de katheter.
Verwijderen van een permanente katheter
Wanneer de permanente katheter om een reden verwijderd dient te worden, bijvoorbeeld wanneer de shunt gebruikt zal worden voor dialyse, zal de behandelend nefroloog een opdracht geven de permanente katheter te laten verwijderen. Het verwijderen van een permanente katheter gebeurt op de Heelkunde polikliniek (kleine verrichtingen) van het LUMC.
Let op dat u bij het nabloeden contact opneemt met het ziekenhuis.
Waar moet u op letten na uw onderzoek/behandeling?
Aandachtspunten en leefregels
Om te voorkomen dat er via de dialysekatheter infecties ontstaan, is het belangrijk goed met uw dialysekatheter om te gaan en deze te controleren.
- De dialysekatheter mag alleen voor de dialysebehandeling worden gebruikt. Andere doeleinden, zoals toediening van medicatie of afname van bloed, is alleen toegestaan nadat de behandelend nefroloog hiervoor toestemming heeft gegeven.
- Oefen geen trekkracht uit op de katheter en zorg dat deze niet knikt.
- Douchen, baden en zwemmen met een tijdelijke dialysekatheter mag niet!
- Met een permanente dialysekatheter mag douchen alleen in overleg met uw behandelend nefroloog of verpleegkundig specialist, baden en zwemmen mag niet.
- Om infecties te voorkomen is persoonlijke hygiëne erg belangrijk. Kom niet aan de hechtingen waarmee de katheter is vastgehecht aan de huid.
Wanneer waarschuwt u de Dialyse afdeling?
- Bij ernstig nabloeden van de insteekopening (dan afdrukken met een steriel gaas)
- Bij temperatuursverhoging of koude rillingen.
- Bij roodheid en/of pusvorming bij de insteekopening.
- Bij pijnklachten ter hoogte van de insteekopening.
- Bij losraken van een dopje of klemmetje op de katheter.
- Bij losraken van de Statlock® (deze houdt de katheter op zijn plek)
- Wanneer de cuff van de katheter zichtbaar is
- Als de katheter uit het lichaam is geschoten,
dit is een gevaarlijke situatie waarbij u het volgende moet doen:- Druk het (prik)gat dicht, bijvoorbeeld met een schone handdoek
- Ga daarna liggen met het hoofd iets omhoog
- Bel (of laat bellen) met de Dialyse afdeling en volg de instructies op van degene die u aan de telefoon krijgt
- In de meeste gevallen wordt u met een ambulance naar het ziekenhuis gebracht
- Blijf de insteekopening dichtdrukken tot u in het ziekenhuis bent
Contactgegevens van de betrokken poliklinieken
Hemodialyse LUMC (HD)
Adres
Dialyse afdeling - locatie J8-P
Routenummer 685
Albinusdreef 2
2333 ZA, Leiden
Openingstijden en bereikbaarheid
De algemene Dialyse afdeling is open van maandag tot en met zaterdag, van
07.30 uur tot 22.00 uur.
De afdeling is telefonisch bereikbaar onder nummer 071 - 526 1960 of per mail op adreshdplanning@lumc.nl.
De deuren naar de afdeling zijn open van
07.00 uur tot 18.00 uur.
Buiten deze tijden wordt de deur open gedaan via een beloproep.
Thuisdialyse
Peritoneaal dialyse (PD) en Thuishemodialyse (THD)
De Thuis Dialyse afdeling is telefonisch bereikbaar onder nummer 071 - 529 9202 van 07.45 uur tot 15.30 of per mail op adrestd@lumc.nl.
Hemodialyse Katwijk
Adres
De Wilbert
Overrijn 7
2223 ER, Katwijk aan zee
Openingstijden en bereikbaarheid
De dependance locatie is open op maandag, woensdag en vrijdag, van 07.00 uur tot 20.00 uur.
De afdeling is telefonisch bereikbaar onder nummer 071 - 526 0532 of per mail op adresdialysekatwijk@lumc.nl.
Dialyse gerelateerde klachten
Buiten eerdergenoemde tijden is een dienstdoende internist voor spoedeisende klachten oproepbaar via de afdeling Spoedeisende Hulp onder nummer
071 - 526 9111.
Niet-dialyse gerelateerde klachten
U dient contact op te nemen met uw huisarts. Deze kan desgewenst contact opnemen met de dienstdoende internist via de Spoedeisende Hulp van het LUMC.
Website
https://www.lumc.nl/over-het-lumc/afdelingen/nierziekten/.
Links
- Nierpatiëntenvereniging van het LUMC:
www.diavaria.nl - Nierpatiëntenvereniging Nederland:
www.nvn.nl - De Nierstichting Nederland:
www.nierstichting.nl