De verpleegkundige als rolmodel

Florence Nightingale

Traditiegetrouw verwijzen we op 12 mei naar Florence Nightingale. Haar geboortedag is namelijk gekozen als International Nurses Day. Florence Nightingale was de grondlegger van het vak van verplegen. Ook vandaag de dag zien we haar nog als rolmodel, omdat zij liet zien hoe zij via onderzoek werkte aan verbetering van de zorg voor zieken. Maar wat is nu eigenlijk een rolmodel, wat wordt eigenlijk van je verwacht als rolmodel en is dat belangrijk voor jou?

Rolmodel

Volgens De Dikke van Dale is een rolmodel: “Iemand die op voorbeeldige manier voldoet aan een wenselijk geacht rollenpatroon.” Dit roept allerlei vragen op: wat is eigenlijk een wenselijk geacht rollenpatroon? Wie acht dat wenselijke rollenpatroon en waar en wanneer is dat rollenpatroon wenselijk? En misschien wel de belangrijkste vraag: hoe kun je voorbeeldig aan dat wenselijk geacht rollenpatroon voldoen?

Bij een rolmodel lijken twee actoren in het spel te zijn: het rolmodel zelf en degenen die het rolmodel zien. Als het gaat om de verpleegkundigen kunnen verschillende partijen het rolmodel zien. Bijvoorbeeld patiënten, collega’s, het team, studenten, artsen, leidinggevenden, managers, bestuurders en familieleden. Zowel het rolmodel zelf als degene die het rolmodel ziet, hebben ieder hun eigen referentiekader. Een referentiekader is het geheel aan waarden en normen binnen een bepaalde context.

Luisteren en reflecteren

Onze kennis en ervaringen zijn bepalend voor onze zienswijze. Voor verpleegkundigen spelen dus meerdere referentiekaders mee. Daarmee kunnen we een prachtig rolmodel zijn volgens oude getrouwe collega’s als we ons houden aan de geldende mores op een afdeling. Tegelijkertijd kunnen we ons afvragen wat dat betekent voor het beeld van een rolmodel vanuit de patiënt of student. Als we collega’s willen behouden en studenten en nieuwe collega’s willen aantrekken dan zullen we een rolmodel voor hen moeten zijn.

Hoe dat eruit ziet bepaal je dus enerzijds zelf, maar wordt gezien en dus beoordeeld vanuit de student of collega. Dat betekent dat we moeten luisteren naar wat die ander nodig heeft als rolmodel. Tegelijkertijd vraagt het om reflectie op onszelf: welk rolmodel wil je zelf zijn? Een antwoord daarop kun je vinden in het nadenken over de vraag welk rolmodel je zelf zou willen hebben en hopelijk hebt. Hoe ziet dat rolmodel eruit voor jou?

Hilda Mekelenkamp is gespecialiseerd kinder hematologie verpleegkundige in het Willem-Alexander Kinderziekenhuis.