Aortaklepstenose

Wat is Aortaklepstenose?

Een aortaklepstenose is een vernauwing van de aortaklep (nr 5 in de tekening). Deze klep bevindt zich tussen de linkerhartkamer en de aorta (de lichaamsslagader). Door de vernauwing kan het hart minder bloed door de klep heen naar het lichaam pompen.

Verschijnselen

Als er sprake is van aortaklepstenose kunt u klachten krijgen van pijn op de borst of kortademigheid bij inspanning, afname van inspanningsvermogen en duizeligheid of flauwvallen.

Oorzaak

De belangrijkste oorzaak van een aortaklepstenose is verkalking van de klep. Hierdoor opent de klep minder goed. Vaak komt dit door veroudering. Andere belangrijke oorzaken zijn acuut reuma of een aangeboren klepafwijking (zoals bijvoorbeeld een bicuspide aortaklep).

Een normale tricuspide (tri: drie; cuspis: klepbladen) aortaklep bevat drie klepbladen. Een bicuspide (bi: twee) heeft slechts twee klepbladen in plaats van drie. Dit kan voor problemen zorgen, zoals snellere veroudering en verkalking met als gevolg vernauwing en/of lekkage van de klep. Patiënten met een bicuspide aortaklep hebben ook een verhoogd risico op verwijding van de aorta (grote lichaamsslagader).

Een arts kan met een stethoscoop constateren of er een ruisje bij het hart te horen is. Als dat zo is, kan er sprake zijn van een afwijking aan de hartklep. De diagnose wordt over het algemeen gesteld met behulp van een echo van het hart. Meestal is een echo van de buitenkant (transthoracale echo) voldoende. Soms is het nodig om aanvullend een inwendige echo te maken, dit noemen we een slokdarmecho. Als er een indicatie is om een operatie uit te voeren, dan vinden er nog aanvullende voorbereidende onderzoeken plaats.

Welke behandelingen zijn er mogelijk?

Zolang de aortaklepstenose nog niet ernstig is en/of u hiervan nog geen klachten ervaart, is het niet direct nodig om een behandeling in te stellen. U wordt wel goed onder controle gehouden. Dit noemen we ook wel watchfull waiting. De cardioloog bepaalt hoe vaak u voor controle moet komen en instrueert u bij welke klachten u zich vervroegd moet melden.

Als er sprake is van een ernstige aortaklepstenose en u ervaart daarvan klachten (of het hart gaat daardoor minder goed functioneren), dan is er een indicatie voor een operatie. Afhankelijk van uw leeftijd, medische conditie en overige aandoeningen kan er dan gekozen worden voor een openhartoperatie waarbij de klep wordt vervangen of een behandeling via de lies waarbij uw eigen aortaklep opzij wordt geduwd en er een nieuwe hartklep wordt geïmplanteerd.

Bij een operatieve vervanging van de aortaklep zijn er grofweg 2 opties:

1. Biologische klep

en biologische klep is meestal gemaakt van weefsel van een koe of een varken. Een biologische klep lijkt erg op een menselijke klep en hiervoor is het niet nodig om langdurig bloedverdunners te slikken (alleen soms in de eerste periode na de operatie). Aan de andere kant is de levensduur van dit type klep beperkt. Meestal gaan biologische kleppen ~15 jaar mee en moeten dan opnieuw vervangen worden. Afhankelijk van uw leeftijd en medische conditie kan dat te zijner tijd mogelijk middels een klepimplantatie via de lies.

2. Mechanische klep

Een mechanische klep is gemaakt van metaal. Deze klep tikt elke keer bij het sluiten en u moet levenslang bloedverdunners gebruiken omdat er een grotere kans is op de vorming van bloedstolsels op een mechanische klep. Aan de andere kant is de levensduur van deze kleppen wel erg goed. Meestal gaat een mechanische klep een leven lang mee. Als het nodig is, wordt ook een deel van de aorta vervangen door een kunststof buis.

Als u al op leeftijd bent of u hebt andere aandoeningen waardoor een open hart operatie voor u te risicovol is, dan is er ook een mogelijkheid om een nieuwe aortaklep te implanteren via de lies, dit noemen we een TAVI. Een TAVI klep is een biologische klep die vastgemaakt zit in een stent. Deze klep en stent zitten samen opgevouwen in een catheter en worden via het bloedvat in de lies op hun plek gebracht. De eigen klep wordt dan opzij geduwd en de TAVI klep wordt uitgevouwen en tegen de wand aangeduwd zodat de klep goed blijft zitten.

Op dit moment wordt een TAVI alleen vergoed door de zorgverzekeraar bij een leeftijd > 80 jaar of er echt aangetoond een te hoog operatief risico is. Hiervoor zijn 2 redenen, ten eerste is de levensduur van de TAVI klep nog niet goed bekend omdat dit tot nu toe alleen nog in oudere mensen is gebruikt. Vermoedelijk is de levensduur van een TAVI klep ongeveer hetzelfde als van een biologische klep die via een openhartoperatie wordt geïmplanteerd, maar of dat echt zo is moet nog blijken. Ten tweede is de implantatie van een TAVI klep een stuk duurder dan een openhartoperatie en dit zorgt ervoor dat de zorgverzekeraar dit alleen vergoedt als een openhartoperatie niet mogelijk is.

In een acute situatie of wanneer een klepoperatie (en ook een TAVI) een te hoog risico is, kan door het opblazen van een ballon in de klep (ballondilatatie) de vernauwing deels worden verholpen. Hiermee worden vaak niet alle klachten weggenomen, maar dit kan soms wel nodig zijn ter overbrugging naar een meer definitieve behandeling.

Wat is de prognose?

De prognose wordt bepaald door de ernst van de aortaklepstenose en de bijkomende klachten. Als er niks gedaan wordt met een ernstige aortaklepstenose, dan zal de klep verder gaan vernauwen in de toekomst. Op een gegeven moment kan dit zo ernstig zijn dat de klep helemaal niet meer opengaat. In dat geval stopt de bloedsomloop en komt de patiënt te overlijden. Hoelang het duurt vanaf diagnose tot aan overlijden is moeilijk te voorspellen en verschilt per patiënt. Gemiddeld is dit ongeveer een jaar vanaf het moment dat er duidelijke klachten zijn en de aortaklepstenose echt ernstig is.

Welke specifieke nazorg kunnen we bieden bij deze aandoening?

Als uw aortaklep middels een operatie vervangen wordt, dan moet u daar eerst van herstellen en blijft u nadien onder controle. De opname na de operatie duurt gemiddeld 7-10 dagen als alles verder goed is gegaan. U wordt verwezen naar hartrevalidatie om weer op conditie te komen, dit start ongeveer 6 weken na de operatie.

Het eerste jaar na de operatie wordt u meestal gecontroleerd door een verpleegkundig specialist die gespecialiseerd is in de postoperatieve zorg. Ook kan het zijn dat u een box mee naar huis krijgt met daarin meetapparatuur zoals een bloeddrukmeter en een stappenteller waarmee u zelf uw herstel in de gaten houdt. Na dat eerste jaar komt u weer bij uw eigen cardioloog voor controle. De frequentie van de controles hangt af van het type operatie dat u hebt ondergaan en hoe het met u gaat.

Als uw aortaklep middels een TAVI behandeld wordt, dan is het herstel meestal vlotter. U mag meestal de dag na de implantatie alweer naar huis als alles goed is gegaan. U komt in het eerste jaar meerdere keren voor controle, daarna zijn de controles in principe jaarlijks.

Behandelteam

Het behandelteam bestaat uit een cardioloog en een cardiothoracaal chirurg. Daarnaast is er een belangrijke rol voor de verpleegkundig specialist die u nauwkeurig controleert rondom de operatie of TAVI.

Links

Op de website hartklep.keuzehulp.nl vindt u praktische informatie over hartklepafwijkingen, hartklepprothesen en de operatie.

Als u aan uw aortaklep geopereerd moet worden, dan kunt u op deze website de 'Hartklepkeuzehulp' doorlopen. Met behulp van deze keuzehulp leert u meer over de verschillende hartklepprothesen en wat dat voor u persoonlijk betekent. Zo kunt u samen met uw arts een weloverwogen keuze maken.