Hyperparathyreoïdie

Wanneer uw bijschildklieren te veel bijschildklierhormoon aanmaken, heet dit hyperparathyreoïdie. Vaak hebben mensen weinig klachten, maar een van de gevolgen is onder meer een verstoorde kalkhuishouding, wat bijvoorbeeld weer kan leiden tot osteoporose (botontkalking) en nierstenen. Hyperparathyreoïdie is zeer goed te behandelen, maar komt soms ook in complexere vormen voor. In het LUMC hebben we de ervaring en geavanceerde techniek die nodig is om ook in die gevallen de beste behandeling te vinden.

Waarom u bij ons in goede handen bent

Onze internist-endocrinologen en chirurgen hebben jarenlange ervaring met de behandeling en begeleiding van patiënten met hyperparathyreoïdie. Een belangrijke vereiste als de aandoening complexere vormen aanneemt, wat overigens zeer zelden voorkomt. Het LUMC is bijvoorbeeld gespecialiseerd in de behandeling van terugkerende hyperparathyreoïdie en bijschildkliercarcinomen. Deze kwaadaardige tumoren zijn in minder dan 1% de oorzaak van hyperparathyreoïdie, maar vergen wel een zeer specialistische en deskundige aanpak. Juist vanwege onze brede expertise, worden patiënten met hyperparathyreoïdie uit heel Nederland naar Leiden doorverwezen. 

Veneuze sampling

Een van de redenen dat hyperparathyreoïdie kan terugkeren, is dat de bijschildklieren niet altijd op dezelfde plaats in de hals liggen. Tijdens een operatie kan het dan moeilijk zijn ze te vinden. De behandeling van terugkerende hyperparathyreoïdie vraagt dan ook om gespecialiseerde technieken om de bijschildklieren toch voor een eventuele volgende operatie te kunnen lokaliseren. Een van die manieren is de zogenaamde veneuze sampling.

Het LUMC is één van de weinige ziekenhuizen dat veneuze sampling voor bijschildklierhormoon kan uitvoeren. Hierbij nemen we via de lies op verschillende plaatsen in de bloedvaten bloedmonsters af. Deze monsters onderzoeken we op het gehalte bijschildklierhormoon. Zo bepalen we heel nauwkeurig waar de bijschildklieren zitten.

Multidisciplinair team

De behandeling van hyperparathyreoïdie is een kwestie van teamwork, zeker bij terugkerende/aanhoudende vormen. Uw behandelend arts werkt daarom nauw samen met specialisten van andere disciplines binnen het LUMC. Zo is er een hechte samenwerking met de chirurgen van de secties Endocriene en Hoofd/hals chirurgie, met de afdeling Nucleaire Geneeskunde en Pathologie.

Over alle aspecten van de behandeling vindt overleg plaats. Juist dankzij die intensieve samenwerking tussen verschillende disciplines kunnen we u zorg op hoog niveau bieden.

Wetenschappelijk onderzoek naar hyperparathyreoïdie

Het LUMC is naast een zorgcentrum ook een belangrijk centrum voor wetenschappelijk onderzoek naar hyperparathyreoïdie. We zoeken continu naar betere diagnostiek en behandelmethoden voor hyperparathyreoïdie. Daarnaast vinden we het ook belangrijk dat onze behandeling uw kwaliteit van leven verbetert. Om dit beter te kunnen meten, start binnenkort een onderzoek om een speciale Nederlandse vragenlijst voor hyperparathyreoïdiepatiënten te ontwikkelen.

Avondspreekuur

Per 9 oktober 2018 is het ook mogelijk om naar het avondspreekuur te komen. Iedere eerste dinsdag van de maand kunt u tussen 16:30 en 19:30 uur terecht bij dr. Natasha Appelman-Dijkstra en doktersassistente Joyce Hogewoning-Rewijk. Dit spreekuur is toegankelijk voor al onze patiënten, maar bieden we vooral aan als extra service voor patiënten die langdurig onder controle zijn bij ons, overdag werken of een druk gezin hebben, van ver moeten komen of afhankelijk zijn van werkende familieleden voor vervoer.

Voor het avondspreekuur hebt u een afspraak nodig. Soms plannen we dit al voor u in, maar u kunt ook met het secretariaat Endocrinologie bellen voor een afspraak: 071 - 526 35 05. Het spreekuur vindt plaats op de polikliniek Endocrinologie (route 25).

De Centrale Bloedafname is ’s avonds gesloten, maar als het nodig is kan de doktersassistente bloed bij u afnemen tijdens het spreekuur. Ook kunt u op het spreekuur indien gewenst urine afgeven. De uitslag krijgt u dan telefonisch. Aanvullend onderzoek, zoals een botdichtheidsmeting of röntgenfoto, is niet mogelijk tijdens het avondspreekuur. Is er aanvullend onderzoek bij u nodig, dan proberen we dit overdag voor u in te plannen op de dag van het avondspreekuur. Ons secretariaat houdt daar rekening mee, maar let u er ook zelf op als u een afspraak maakt voor het avondspreekuur? Twijfelt u of er aanvullend onderzoek nodig is? Neem dan contact met ons op via bot@lumc.nl of door te bellen met de polikliniek: 071 - 526 35 05.

Wat is hyperparathyreoïdie?

De meeste mensen hebben 4 bijschildklieren in hun hals. Deze klieren zijn niet meer dan een paar millimeter groot en produceren bijschildklierhormoon. Ze bevinden zich meestal achter de schildklier, maar kunnen ook hoger in de hals of juist laag in de borstholte zitten. Dat maakt ze soms lastig te vinden. Bovendien komt het ook voor dat mensen meer of minder dan 4 bijschildklieren hebben. 

Hyperparathyreoïdie houdt in dat de bijschildklieren overactief zijn. Ze maken te veel hormonen aan. Hierdoor raakt het kalkgehalte in het bloed, en vaak ook het fosfaatgehalte, uit balans. Hyper duidt op overactiviteit, para betekent ‘bij’, en thyreoïdie verwijst naar de schildklier. 

Er zijn 3 vormen van hyperparathyreoïdie: primair, secundair en tertiair. Afhankelijk van de vorm kunnen zich verschillende symptomen voordoen. Bij primaire en tertiaire hyperparathyreoïdie bestaat een groot risico op nierstenen en kalkafzetting in de nier. Bij alle vormen van hyperparathyreoïdie is er een grote kans op osteoporose (botontkalking).

Primaire hyperparathyreoïdie

Primaire hyperparathyreoïdie komt het meest voor: bij ongeveer 1% van de bevolking. Deze vorm van hyperparathyreoïdie is meestal het gevolg van een gezwel in één van de bijschildklieren. Dit gezwel is vrijwel altijd goedaardig. In minder dan 1% van de gevallen is er sprake van een kwaadaardig gezwel. Dit heet een bijschildkliercarcinoom. Het LUMC is gespecialiseerd in de behandeling van deze zeldzame tumoren.

Symptomen primaire hyperparathyreoïdie

Doordat de kalkspiegel van het bloed stijgt bij primaire hyperparathyreoïdie, is er een groot risico op nierstenen en kalkafzetting in de nier. Daarnaast is er een verhoogd risico op osteoporose. Andere mogelijke klachten zijn:

• moeheid; 
• te veel plassen; 
• dorst; 
• misselijkheid; 
• braken; 
• verstopping van de darmen; 
• uitdroging;
• psychische klachten.

De aard van de klachten wisselt per persoon. Het is ook mogelijk dat u helemaal geen last hebt van symptomen. 

Secundaire hyperparathyreoïdie

Secundaire hyperparathyreoïdie is het gevolg van een tekort aan vitamine D. De bijschildklieren compenseren dit door meer hormoon aan te maken. Bij secundaire hyperparathyreoïdie zijn vaak alle bijschildklieren overactief. Anders dan bij primaire hyperparathyreoïdie is hier sprake van een lage kalkspiegel.

Symptomen secundaire hyperparathyreoïdie

Naast een verhoogd risico op osteoporose kan secundaire hyperparathyreoïdie meerdere klachten opleveren:

• Tintelingen 
• Krampen 
• Spierzwakte

Tertiaire hyperparathyreoïdie

Tertiaire hyperparathyreoïdie ontstaat als een secundaire hyperparathyreoïdie lang aanhoudt. De bijschildklieren groeien en groeien, totdat ze uit zichzelf te veel hormoon gaan aanmaken. Ongeacht of de vitamine D-spiegel weer op waarde is. 

Symptomen tertiaire hyperparathyreoïdie

Net als bij de primaire vorm  is er bij tertiaire hyperparathyreoïdie sprake van een verhoogde kalkspiegel. Hoewel dit leidt tot symptomen als kalkafzetting in de nieren en osteoporose, ondervinden patiënten met tertiaire hyperparathyreoïdie hier vaak geen hinder van.

Wat is de oorzaak van hyperparathyreoïdie?

Primaire hyperparathyreoïdie wordt meestal veroorzaakt door een gezwel in één van de bijschildklieren. Deze vorm van hyperparathyreoïdie kan erfelijk zijn. Als de aandoening vaker in uw familie voorkomt, is het raadzaam contact op te nemen met uw huisarts.

Secundaire hyperparathyreoïdie ontstaat door een gebrek aan vitamine D. Deze vorm komt voor bij vrijwel iedereen die langdurig nierdialyse heeft gehad. Ook tertiaire hyperparathyreoïdie komt met name voor bij mensen met nierproblemen of die eerder nierproblemen hebben gehad.