Wat is een miskraam?

Bij een miskraam stopt het embryo voor de 12e week met ontwikkelen. Er is dan geen groei en geen hartslag meer. De oorzaak is vaak een aanlegstoornis in het vruchtje die bij de bevruchting is ontstaan. Van alle zwangerschappen eindigt ongeveer 10 tot 15% in een miskraam.

Veel vrouwen maken in hun leven een miskraam door. Hoewel dit ontzettend verdrietig is, betekent het niet altijd dat er iets mis is met uw gezondheid of dat u niet meer zwanger kunt worden.

Wanneer spreken we van herhaalde miskramen?

Sommige vrouwen maken 2 of meer miskramen door. Dit noemen wij herhaalde miskramen. Het kan zijn dat u tussen de miskramen door wel een goede zwangerschap hebt gehad. Ook dan spreken we bij 2 of meer miskramen van herhaalde miskraam. Herhaalde miskraam komt voor bij ongeveer 1 tot 3% van alle vrouwen die zwanger worden.

Als u miskramen heeft gehad, betekent het niet dat u niet zwanger kunt worden. Bij een miskraam wordt u immers wél zwanger, maar eindigt de zwangerschap voortijdig. Daarom heeft hulp bij het zwanger worden, zoals IVF, geen zin om een miskraam te voorkomen.

Wat zijn risicofactoren voor herhaalde miskramen?

Het is bekend dat een gezonde leefstijl belangrijk is voor een goede uitkomst van de zwangerschap. Vanuit wetenschappelijk onderzoek weten we dat de volgende factoren kunnen een rol kunnen spelen bij miskramen. Daarbij is het belangrijk om te weten dat we in een groot aantal van de koppels geen oorzaak kunnen vinden van herhaalde miskramen.

• Aanleg van het embryo
• Leeftijd van de vrouw
• Leefstijl (roken, gewicht, alcohol)
• Schildklierziekte
• Erfelijke stollingsafwijkingen
• Antifosfolipidensyndroom
• Ernstig ontregelde suikerziekte
• Afwijkende vorm van de baarmoeder
• Chromosoomafwijkingen
• Oorzaken bij de man

Welke rol speelt de leeftijd van de vrouw bij het krijgen van miskramen?

Een hogere leeftijd van de vrouw hangt samen met het krijgen van miskramen. Dit komt doordat met het toenemen van de leeftijd van de vrouw ook haar eicellen verouderen en minder goed van kwaliteit worden. Mannen maken steeds nieuwe zaadcellen aan en hierdoor is bij mannen de leeftijd minder van invloed.

Bij vrouwen jonger dan 35 jaar is de kans op miskraam ongeveer 1 op de 10 zwangerschappen. Bij vrouwen tussen de 35 en 40 jaar is de kans op miskraam ongeveer 1 op de 5-6 zwangerschappen. Bij vrouwen tussen de 40 en 45 jaar is de kans op miskraam 1 op 3.

Welke leefstijlfactoren spelen een rol bij het krijgen van miskramen?

Vrouwen die roken krijgen vaker een miskraam dan vrouwen die niet roken.

Zowel vrouwen met overgewicht (BMI groter dan 30), als vrouwen met ondergewicht (BMI onder 18,5) hebben een grotere kans op miskraam dan vrouwen met een normaal gewicht.

Speelt schildklierziekte een rol bij het krijgen van miskramen?

Een te snel of te langzaam werkende schildklier, waarbij er antistoffen tegen het schildklierweefsel gevormd worden door het eigen immuunsysteem, kan een oorzaak zijn van een miskraam.

Vrouwen met herhaalde miskramen hebben vaker antistoffen tegen de schildklier (TPO-antistoffen). Het geven van een schildkliermedicijn aan vrouwen met deze antistoffen, leidt niet tot meer doorgaande zwangerschappen. Dit medicijn wordt daarom niet gegeven bij een volgende zwangerschap. Wel is het belangrijk dat de functie van de schildklier goed wordt gecontroleerd bij een volgende zwangerschap.

Welke stollingsafwijkingen spelen een rol bij herhaalde miskramen?

We maken onderscheid tussen erfelijke stollingsafwijkingen en antifosfolipidensyndroom.

Erfelijke stollingsafwijkingen

Sommige mensen hebben een verhoogde neiging tot stollen (= dik worden of klonteren) van het bloed. Hierdoor kan een afsluiting van een bloedvat door een bloedstolsel (trombose), embolie (het losschieten van een bloedprop) of een beroerte ontstaan. In bepaalde families komt dat vaker voor dan gebruikelijk. Bij een stollingsafwijking is de kans op een miskraam licht verhoogd.

Het is nog niet bekend of het behandelen van een stollingsafwijking leidt tot meer doorgaande zwangerschappen. Daar wordt momenteel onderzoek naar gedaan (ALIFE 2 studie). Als er een stollingsafwijking wordt gevonden, geven we uitleg over deze studie.

Antifosfolipidensyndroom

Bij het antifosfolipidensyndroom zijn er antistoffen aanwezig die gericht zijn tegen bepaalde vetten. Daardoor werken ze niet meer goed. Er ontstaat dan kans op trombose, een afsluiting van een bloedvat. Door deze afsluiting van een bloedvat in de placenta (moederkoek) ontwikkelt de zwangerschap zich niet goed, zodat een miskraam kan ontstaan. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat vrouwen met dit syndroom een grotere kans hebben op een miskraam.

Vrouwen met het antifosfolipidensyndroom en herhaalde miskramen krijgen bij een volgende zwangerschap medicijnen. Hiermee wordt de kans op een doorgaande zwangerschap verhoogd.

Is een andere vorm van de baarmoeder gerelateerd aan het krijgen van miskramen?

De meeste vrouwen hebben een peervormige baarmoeder. Sommige vrouwen hebben een andere vorm, zoals een dubbele baarmoeder of een (gedeeltelijk) tussenschot. Het is mogelijk dat de jonge zwangerschap hierdoor niet goed innestelt met als gevolg meer kans op miskramen. Dit is echter nog niet bewezen.

We kunnen de vorm van de baarmoeder beoordelen met een inwendige 3D-echo. Deze echo maken we in de laatste helft van de cyclus (na de eisprong). Zo kunnen wij de vorm het beste beoordelen.

Als we een afwijkende vorm vinden, kan dit mogelijk de oorzaak zijn van het krijgen van de miskramen. Het behandelen van de afwijkende vorm van de baarmoeder lijkt niet te leiden tot meer doorgaande zwangerschappen. 

Spelen chromosoomafwijkingen een rol bij het krijgen van een miskraam?

Mensen bestaan uit genetische (erfelijke) bouwstenen. Die noemen we chromosomen. Soms heeft iemand een afwijking in een chromosoom: dan zijn twee stukjes chromosoom van plaats veranderd. Daar hoeft u zelf helemaal niets van te merken. Maar bij de samensmelting van een embryo wordt dat afwijkend chromosoom wel doorgegeven. Dat kan dan weer leiden tot het stoppen van de ontwikkeling van de zwangerschap.

Chromosoomonderzoek

We doen niet bij iedereen chromosoomonderzoek. We kijken naar de leeftijd, familiegeschiedenis en het aantal miskramen en beslissen dan of chromosoomonderzoek gewenst is.

Bij vrouwen die voor hun 36^e 2 of meer miskramen kregen, kan het zinvol zijn om bij zowel man als vrouw bloedonderzoek te doen naar hun chromosomen. Het is goed om te weten dat dit onderzoek kostbaar kan zij. Meestal beslaan de kosten uw eigen risico bij de verzekering. Het duurt ongeveer 6 weken voor u de uitslag heeft. Als er een afwijkende uitslag is, heeft u een mogelijke verklaring gevonden, maar is er in de meeste gevallen geen oplossing die de kans op een kind vergroot. Wel kunt u worden verwezen naar de klinisch geneticus (erfelijkheidsdeskundige) om verder te kijken naar de mogelijkheden.

Wordt er onderzoek ingezet bij de man?

Als u bij ons in de spreekkamer bent, valt het vast op dat al het medisch onderzoek verricht wordt bij de vrouw. Alleen chromosomenonderzoek is hierop een uitzondering. Het krijgen van herhaalde miskramen is een gezamenlijk probleem, maar de meeste bekende risicofactoren zijn onderzocht bij de vrouw. Er is eigenlijk nog maar weinig bekend van mannelijke risicofactoren bij herhaalde miskramen.

Wetenschappelijk onderzoek naar de man

In Het Geboortehuis Leiden van het LUMC doen we veel wetenschappelijk onderzoek naar de rol van de man bij herhaalde miskramen. Mogelijk komen we hierdoor meer te weten over de rol van de man.

Onderzoek naar de kwaliteit van het sperma doen we niet, omdat het zwanger worden immers wel lukt. De beweeglijkheid, spermadichtheid, en vorm (morfologie) van het zaad is bij mannen met herhaalde miskraam niet anders dan bij de gemiddelde vruchtbare man.

De Vergeten Vader

Het platform De Vergeten Vader is speciaal voor mannen. Hier kunnen mannen terecht met een kinderwens en de emoties rondom niet voltooide zwangerschappen en ongewenste kinderloosheid. Op dit platform wordt het gesprek geopend tussen mannen, hoe mannen omgaan met alle emoties die gepaard gaan bij de zwangerschap, maar vooral wanneer een zwangerschap vroegtijdig eindigt.

Welk onderzoek kan worden ingezet bij herhaalde miskramen?

at is afhankelijk van een aantal factoren. Als u bij ons het intakegesprek heeft, kijken we samen of en welke onderzoeken u wenst en welke zinvol zijn. Hieronder leest u een aantal voorbeelden van onderzoeken die we kunnen doen.

Bloedonderzoek bij de vrouw

We kunnen uw bloed testen op het antifosfolipidensyndroom. Bij een verhoogde waarde wordt het bloedonderzoek na 12 weken herhaald. In het bloed van kan ook de schildklierfunctie worden getest. Afhankelijk van de uitkomsten van het bloedonderzoek kan er behandeling met medicijnen gegeven worden, die de kans op miskraam kleiner kan maken.

Op suikerwaarden en erfelijke stollingsafwijkingen testen we alleen als er bij u of uw familie risicofactoren zijn.

Onderzoek naar de vorm van de baarmoeder

U kunt met ons een afspraak maken voor een inwendige 3D-echografie. We doen deze echo het liefst halverwege de tweede helft van de cyclus. Met een afwijkende uitslag heeft u een mogelijke verklaring voor de miskramen. Helaas is er echter nog geen oplossing om de kans om miskraam kleiner te maken.

Bloedonderzoek chromosomen bij man en vrouw

Bij vrouwen die voor hun 36^e 2 of meer miskramen kregen, kan het zinvol zijn om bij zowel man als vrouw bloedonderzoek te doen naar hun chromosomen. Het is goed om te weten dat dit onderzoek kostbaar kan zij. Meestal beslaan de kosten uw eigen risico bij de verzekering. Het duurt ongeveer 6 weken voor u de uitslag heeft. Als er een afwijkende uitslag is, heeft u een mogelijke verklaring gevonden, maar is er in de meeste gevallen geen oplossing die de kans op een kind vergroot. Wel kunt u worden verwezen naar de klinisch geneticus (erfelijkheidsdeskundige) om verder te kijken naar de mogelijkheden.

Wat kunt u zelf doen om de kans op een miskraam zo klein mogelijk te maken?

Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt steeds vaker dat de gezondheid van vrouw en man in de (minimaal) 14 weken vóór de bevruchting van groot belang is voor de gezondheid van de zwangerschap. Daarom adviseren we:

• Start tenminste 4 weken voor de bevruchting (dus 4 weken voordat u stopt met anticonceptie) met 0,4 of 0,5 mg foliumzuur. U kunt ook zwangerschapsmultivitaminen nemen, daar zit ook foliumzuur in. Dit verkleint de kans op een kindje met een open ruggetje of lipspleet. Het verkleint niet de kans op miskraam.
• Eet tenminste 14 weken voor de bevruchting gezond: veel groente en fruit, verse vis en ongebrande noten. Dit geldt zowel voor de vrouw als voor de man.
• Drink voldoende water, maar mijd alcohol, cafeïnehoudende dranken zoals koffie, cola, en energy drinks.
• Rook niet en gebruik geen drugs (ook geen cannabis).
• Als er sprake is van overgewicht, is het zinvol (voor man en vrouw) proberen af te vallen. We weten dat de kans op een miskraam hierdoor kleiner wordt.
• Overleg met uw arts als u medicatie gebruikt of onder behandeling bent van een specialist. Dat is ook zinvol als u in het verleden zwangerschappen had die minder goed zijn verlopen. Plan dit overleg al voor u gaat stoppen met anticonceptie. Zo kunt u samen afspreken wat te doen om de situatie zo optimaal mogelijk te maken voor de komende zwangerschap. Uw arts kan u ook verwijzen naar Het Geboortehuis voor een preconceptioneel advies.