LUMC voert honderdste hartklepoperatie uit met operatierobot

Een voordeel van deze manier van opereren is dat het borstbeen van de patiënt niet doorgenomen hoeft te worden. Hartchirurg Meindert Palmen: "Zo'n mediane sternotomie is op zichzelf ook een zeer goede methode om hartkleppen te repareren, maar veroorzaakt meer chirurgisch letsel. Daardoor herstellen patiënten meestal wat trager dan mensen die met de robot zijn geopereerd. Na deze ingreep herstellen patiënten vrij snel en kunnen zij vaak iets eerder dan gemiddeld hun werk en dagelijkse leven oppakken. Ook blijft er een klein en minder opvallend litteken achter. Voor een geselecteerde groep patiënten kan dit een goed en veilig alternatief zijn, waarmee we hetzelfde chirurgische resultaat bereiken met een minder ingrijpende procedure."

'Hart loopt continu een marathon'

Mensen die deze operatie ondergaan, hebben een lekkende mitralisklep, een van de vier hartkleppen die aanwezig zijn in het hart. Dat betekent dat de klep niet helemaal goed sluit. Daardoor stroomt er bloed terug naar de linkerboezem en de longen in plaats van dat het via de aorta naar alle organen in het lichaam gaat. Palmen: "Het hart loopt door de lekkende klep eigenlijk continu een marathon: het moet twee keer zo hard werken om voldoende bloed rond te kunnen pompen. Ook in rust."

De bekendste klachten van patiënten met een lekkende hartklep zijn: kortademigheid, vermoeidheid, hartkloppingen, verminderd inspanningsvermogen, en dikke benen. Hartkleppen kunnen door verschillende aandoeningen beschadigd raken of klachten geven, maar de meest voorkomende oorzaak van lekkage van de mitralisklep bij volwassenen is slijtage door veroudering.

Opereren met de robot

Om deze operatie uit te voeren werken het LUMC en het Amsterdam UMC samen binnen een gezamenlijk programma. Een gespecialiseerd team voert deze ingreep uit bij patiënten uit zowel de Leidse als Amsterdamse regio.

Tijdens de operatie neemt Palmen plaats achter een console (zie foto), waarmee hij in 3D in de borstkas van de patiënt kan kijken en de robotarmen van de DaVinci-operatierobot bestuurt (de robot voert de operatie dus niet zelfstandig uit). Aan de robotarmen zijn medische instrumenten bevestigd, die via kleine buisjes tussen de ribben door het lichaam binnengaan. De chirurg wordt hierbij geassisteerd door een andere hartchirurg, die bij de patiënt aan de operatietafel zit. Tijdens de honderdste hartklepoperatie met de robot stond hartchirurg Maurice Oudeman van het Amsterdam UMC Palmen (en de rest van het in totaal achtkoppige team) bij.

Hart stilgelegd

Het hart moet tijdens de ingreep tijdelijk worden stilgezet zodat het team de mitralisklep kan repareren. Een hartlongmachine neemt dan tijdelijk de functie van het hart en de longen over. De machine houdt de patiënt tijdens dit deel van de ingreep in leven door het bloed van zuurstof te voorzien en het bloed rond te pompen. De machine wordt aangesloten via een sneetje in de lies.

Als het hart is stilgelegd opent Palmen het hart via een klein sneetje in de linkerboezem, waarna de mitralisklep in zicht komt. Vaak zijn de natuurlijke 'touwtjes' (de chordae), die de klep in de linkerhartkamer vasthouden als een parachute, beschadigd. De chirurg kan dan nieuwe chordae plaatsen of een ziek deel van de klep verwijderen. Ook plaatst hij een ring om de klep om deze meer stevigheid te geven en te zorgen dat deze weer normaal sluit.

Als de hartklep na enkele uren opereren is gerepareerd, worden de sneetjes in het hart dichtgemaakt en wordt het hart van de patiënt weer geactiveerd. Een cardioloog controleert met behulp van een echo of de hartklep weer goed functioneert. Als blijkt dat de lekkage is verholpen en de klep weer keurig aansluit, maakt het team het hartzakje en de sneetjes in de borstkas weer dicht. Daarna gaat de patiënt naar de intensive care (IC) voor observatie.  

Honderd uit honderd

Het chirurgisch team wist bij alle honderd patiënten succesvol een hartklepreparatie uit te voeren. Palmen: "Alle patiënten hebben de ingreep goed doorstaan en in slechts enkele gevallen was er sprake van een complicatie, zoals een nabloeding of infectie. Kortom, de resultaten op zowel korte als lange termijn zien er goed uit. Met deze honderdste operatie sluiten we een mooie serie af. Een echte teamprestatie."

Waarom geen nieuwe hartklep?

Palmen: "Uit onderzoek weten we dat een goed gerepareerde mitralisklep vaak beter is voor patiënten dan een nieuwe hartklep, omdat het tot minder complicaties leidt. Bij het vervangen van een hartklep hebben patiënten namelijk – afhankelijk van het soort klep – levenslang bloedverdunners nodig. Ook kan de klep slijten, waardoor deze op termijn aan vervanging toe is. Het is er dus alles aan gelegen om de mitralisklep te kunnen repareren. Dat vereist ervaring en een goed op elkaar ingespeeld team."

Meer informatie over bijvoorbeeld hartklepafwijkingen en hartklepoperaties kun je vinden op onze website.