Patiëntenfolder

Afscheid nemen van een jonge zwangerschap

Jullie krijgen deze folder omdat er een afwijking bij de baby is gevonden bij echoscopie of prenataal onderzoek. In de dagen na deze bevinding hebben jullie, in overleg met de arts, de beslissing genomen de zwangerschap af te breken. Ook al is de zwangerschap nog pril, het is vaak een moeilijke beslissing die met verdriet gepaard gaat.  Met deze folder willen we jullie zo goed mogelijk informeren en voorbereiden op wat komt. Verschillende onderwerpen komen aan bod. We geven praktische informatie over de medicijnen en de opnamedag. Daarnaast geven we informatie die jullie, als jullie dit willen, kunnen gebruiken om je voor te bereiden op de kennismaking en het afscheid van jullie nog hele kleine baby. Jullie bepalen zelf welke herinneringen je wilt hebben aan deze miskraam. We geven hieronder een aantal mogelijkheden ter overwegingen. Je mag vanzelfsprekend ook besluiten van geen enkel mogelijkheid gebruik te maken. 

Deze informatie is opgesteld door de afdeling(en) Verloskunde en GeboorteHuis Leiden.

Medische informatie 

In het gesprek met de gynaecoloog wordt uitgelegd hoe het proces van het beëindigen van de zwangerschap in zijn werk gaat. Met behulp van medicijnen wordt een miskraam opgewekt.  

Het eerste medicijn, Mifegyne®, krijg je mee van de arts en deze neem je thuis in. De arts legt uit hoe dit werkt en op welk tijdstip je deze medicijnen gebruikt. Mifegyne® zorgt ervoor dat het zwangerschapshormoon progesteron minder goed werkt. Het is een voorbereiding op de medicijnen die de miskraam gaan opwekken (Misoprotol®). De miskraam komt nog niet op gang met Mifegyne®, dit is alleen ter voorbereiding op Misoprostol®. 

Er kunnen bijwerkingen zijn van Mifegyne®:  

Regelmatig (bij meer dan 30 op de 100 mensen) 

  • Buikkramp, pijn in de buik tijdens de eerste uren na inname van Mifegyne®. Bij de meeste vrouwen ontstaat de buikkramp pas na het inbrengen in de vagina van het weeënopwekkende middel, Misoprostol®. 
  • Maagdarmklachten, zoals misselijkheid, braken en diarree. Dit verdwijnt weer vanzelf. 

Hierna wordt je opgenomen op een afgesproken tijdstip in een van onze kamers op het GeboorteHuis ( J7, route 672). 

Opname bij GeboorteHuis Leiden 

Bij opname maak je kennis met de verpleegkundige(n) en verloskundig of arts die jullie zullen begeleiden. Met jullie wordt de werking van de medicijnen en de mogelijkheid voor pijnstilling opnieuw besproken. Ook jullie wensen krijgen aandacht. Daarnaast is er altijd gelegenheid je vragen te stellen.  


Vervolgens krijg je tabletten Misoprostol® die de miskraam verder gaan opwekken. 
Misoprostol® brengt de arts of de verloskundige in de vagina (de schede). Vaginaal ingebracht werkt dit medicijn beter en geeft het minder bijwerkingen in vergelijking met het slikken van deze medicijnen. Het zorgt ervoor dat de baarmoeder gaat krampen en de baarmoedermond week wordt en open gaat. Zo wordt een miskraam in gang gezet.

Je kunt last krijgen van bijwerkingen bij het gebruik van Misoprostol®. 

  • Meer dan 1 op de 10 vrouwen krijgt last van misselijkheid, braken en diarree. 
  • Meer dan 1 op de 10 vrouwen krijgt last van hoofdpijn, duizeligheid, koorts en koude rillingen. 

De bijwerkingen duren kort en gaan vanzelf over. Om koorts tegen te gaan geven we uit voorzorg paracetamol. 

Voordat de miskraam doorzet, krijg je eerst bloedverlies en meestal menstruatie-achtige pijn. Geleidelijk krijg je meer pijn en neemt het bloedverlies toe, zoals bij een hevige menstruatie. De pijn kan aanhoudend zijn of in golfbewegingen komen zoals bij weeën. De baarmoedermond gaat open door de samentrekkingen. Als de baarmoedermond voldoende open is, duwt de baarmoeder met krampen de zwangerschap naar buiten door de vagina. Soms verlies je al het weefsel in één keer. De pijn is weg en het bloedverlies wordt direct veel minder. 

Soms wordt het kindje/vruchtje geboren, maar blijft het placentaweefsel achter in de baarmoeder. Zolang er weinig bloedverlies is kunnen we veilig 1 tot 2 uur afwachten. Als het weefsel niet spontaan komt moet je naar de operatiekamer Je gaat hiervoor kort onder narcose waarna de baarmoeder wordt schoongemaakt. 

Pijnstilling 

Tijdens de opname kun je pijnstilling krijgen. Soms is paracetamol voldoende. Ook is een infuus met een sterkere pijnstilling ( morfine, een opiaat) mogelijk. De hoeveelheid van dit medicijn bedien je zelf met behulp van een drukknop. 

Begeleiding voor jullie 

Tijdens de opname zijn de verpleegkundige en de verloskundige of arts er om jullie te begeleiden. We houden zoveel mogelijk rekening met jullie wensen en behoeftes. We hebben tijd om tijdens de periode van wachten met jullie te praten. We bespreken jullie wensen en de mogelijkheden. We begeleiden jullie bij de werkelijk miskraam en ondersteunen waar nodig. 

Soms is er na de miskraam geen onderzoek meer nodig, soms ook wel. De arts heeft in de zwangerschap hierover al met jullie gesproken en we kunnen dit gesprek voortzetten tijdens de opnamedag. 

Als alles achter de rug is en er zijn geen complicaties kunnen jullie enkele uren na de miskraam weer naar huis. Dit mag ook midden in de nacht. 

Herinneringen maken 

Hoe pril de zwangerschap ook was, dit ongeboren kindje had misschien al een grote plaats in jullie gedachten. Om goed afscheid te kunnen nemen kan het helpen om herinneringen te verzamelen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een (eerste) echoplaatje of een knuffeltje. Ook kan het helpen als je het kindje/vruchtje kunt zien na de miskraam. Jullie bepalen zelf welke herinneringen je wilt hebben aan deze miskraam. We geven hieronder een aantal mogelijkheden ter overwegingen. Je mag vanzelfsprekend ook besluiten van geen enkele mogelijkheid gebruik te maken. 

Foto’s kunnen een belangrijke herinnering zijn. Met de meeste mobiele telefoons kun je mooie foto’s maken. Gebruik geen flits maar zorg voor voldoende omgevingslicht. Zowel foto’s in het water als ook foto’s met het kleintje op je hand geven regelmatig (niet altijd) een mooi resultaat. We kunnen je daarbij helpen. 

Sommige ouders willen een eigen doek meebrengen. Bedenk dat dit een heel klein doekje moet zijn. Het formaat van een papieren zakdoekje is voldoende. 

Als jullie andere wensen hebben, denken we graag met jullie mee en kijken samen wat mogelijk is. 

Bij een vroege zwangerschapstermijn maken we, als jullie dat willen, gebruik van de watermethode. Hieronder leggen we uit wat dit is. 

De watermethode 

Voorheen werden zeer vroeg geboren overleden kinderen na de geboorte in een dekentje, kistje of bakje gelegd. Hun huid verkleurt dan en wordt donker. Omdat de huid en botten nog niet stevig zijn, vervormt het kindje. De watermethode biedt hier een oplossing voor. Het kindje heeft tot nu toe in het water geleefd. Dat is de beste omgeving voor de kwetsbare huid. 

De voordelen van de watermethode: 

  • De baby neemt de natuurlijke houding aan, de foetushouding 
  • De huid wordt lichter, ook als het kindje al donker verkleurd was bij de geboorte 
  • Er treedt geen vervorming op 
  • Je kunt hele mooie foto's maken van het kindje in het water 
  • Het kindje laten zien aan vrienden en familie is makkelijker omdat het er mooi uitziet, zo kun je echt samen afscheid nemen 
  • Je kunt het kindje aanraken zonder het te beschadigen 
  • Als er zichtbare afwijkingen zijn worden deze in het water duidelijk zichtbaar. Voor veel ouders een bevestiging dat de genomen beslissing de juiste beslissing is. 

Voor meer informatie: www.watermethode.nl

Wat is normaal na een miskraam/ vroege beëindiging van de zwangerschap? 

  • Bloedverlies tot ongeveer twee weken erna is normaal. Dit wordt steeds een beetje minder. Soms merk je meer bloedverlies na meer bewegen of juist nadat je geslapen of gelegen hebt. Ook dit is normaal. Merk je dat je duizelig bent of twijfel je aan de hoeveelheid bloedverlies? Neem dan contact met ons op. 
  • Heb je koorts of voel je je ziek? Neem dan ook contact met ons op. 

In eerste 2 weken na de miskraam kun je beter: 

  • geen tampons gebruiken (wel maandverband)
    • je kunt nog 2 weken last hebben van een beetje bloedverlies
  • geen seks hebben (niks in je vagina) 
  • niet in bad gaan (douchen mag wel) 
  • niet zwemmen 
  • niet in de sauna 

Hiermee kun je voorkomen dat je ontstekingen krijgt. Je baarmoedermond staat namelijk nog een paar dagen open. Daardoor is er meer kans op ontstekingen in de 2 weken na de miskraam (door bacteriën of virussen).

Verdriet/rouw (eerste weken) 

De eerste weken zul je merken dat veel verschillende emoties elkaar afwisselen. Zonder te generaliseren weten we dat de meeste mannen anders omgaan met dit verdriet dan de meeste vrouwen. Dat hoeft niets te zeggen over de intensiteit van het verdriet en de heftigheid van het verlies. Geef elkaar de ruimte dit verdriet op eigen wijze te beleven en blijf met elkaar in gesprek over hoe het met je gaat. 

Ook al was de zwangerschap nog relatief kort en jullie baby nog heel klein, in de meeste gevallen zijn jullie een zeer gewenste baby kwijtgeraakt. In je hoofd en in je hart was er vaak al een plekje en hoorde deze baby bij je gezin. Je toekomstbeeld is ruw verstoord door deze opgewekte miskraam en dat veroorzaakt rouw. 

De emoties die bij deze rouw horen mag je voelen; bij herhaling en zo vaak als nodig is. 

Verwerking na een miskraam 

Neem de tijd om de opgewekte miskraam te verwerken. Je kunt teleurgesteld zijn en verdrietig, soms ook boos of hopeloos. Je bent in de rouw. Hierdoor kun je ook last hebben van vermoeidheid, slecht slapen, minder eetlust en verminderde concentratie. Niet iedere man of vrouw heeft dezelfde hoeveelheid tijd nodig. Voor de een gaat het gewone leven weer snel door, de ander heeft meer tijd nodig. 

Je kunt jaloers zijn op vrouwen bij wie de zwangerschap wel goed gaat. Dit is een normale reactie. Je misgunt het deze vrouwen niet maar je had zelf ook zo graag een gezonde baby en een doorgaande zwangerschap gehad. 

Schuldgevoel en schaamte kunnen de kop opsteken. Veel vrouwen in jouw situatie herkennen dit. Tegelijk is het goed te blijven bedenken dat je niet schuldig bent en je nergens voor hoeft te schamen. 

Je bent ook aan niemand verantwoording schuldig, ook al kun je dit gevoel soms wel hebben. De zwangerschap is niet goed afgelopen en geëindigd in een miskraam. Je bepaalt zelf hoe, hoe vaak en met wie je hierover wilt praten. Praten en/of schrijven kunnen helpen het verdriet en gemis te verwerken. 

Met je huisarts en/of je verloskundige kun je ook praten over de opgewekte miskraam. Dat kan in de eerste week maar ook nog na een aantal weken. Het kan met en zonder partner. 

Als je wekenlang last hebt van somberheid en/of angst maak dan altijd een afspraak. 

De miskraam kan ook invloed hebben op je werk en het hervatten van je werkzaamheden. Dit verschilt van vrouw tot vrouw. Je kunt altijd een afspraak maken bij de bedrijfsarts. 

Controle na een miskraam 

Na de opname wordt een telefonische nacontrole gepland. Jullie worden gebeld door de verpleegkundige van de polikliniek na ongeveer 4 weken. Heb je eerder behoefte aan contact of heb je vragen die niet kunnen wachten? Dan mag je ons natuurlijk altijd eerder bellen of mailen. Dit kan op 071-526 0900 of verloskunde@lumc.nl.

Willen jullie wat meer lezen? 

Informatie over de watermethode:
www.watermethode.nl

Informatie over babysterfte: 
www.stillelevens.nl (kenniscentrum babysterfte) 

Contact 

Bij voorkeur tijdens kantoortijden: 071-526 0900
Bij ruim bloedverlies, koorts, flauwvallen etc. zijn we natuurlijk ook buiten kantoortijden te bereiken op 071-526 0900.