Immunologie

De afdeling Immunologie speelt een belangrijke rol bij het mogelijk maken van transplantaties. De transplantatie diagnostiek die op deze afdeling plaatsvindt, laat zien of het mogelijk is om een orgaan- of stamceltransplantatie uit te voeren.

Het laboratorium van de afdeling Immunologie (het HLA-laboratorium) staat onder leiding van medisch immunoloog dr. Dave Roelen, met als medeverantwoordelijke medisch immunoloog dr. Adriaan van Beek.

Het laboratorium is gespecialiseerd in de matching van weefsel en organen van donor en ontvanger. De analisten koppelen donororganen en weefsels aan een patiënt. Dat is belangrijk voor de kans van slagen van de transplantatie.

Het HLA-laboratorium van de afdeling Immunologie in Leiden voert de werkzaamheden uit voor orgaantransplantatie voor zowel het Leids Transplantatiecentrum als voor het Transplantatiecentrum van het Erasmus MC Rotterdam. Dit betekent dat het laboratorium de diagnostiek doet voor 40% van alle weefsel- en orgaantransplantaties die per jaar in Nederland worden uitgevoerd.

Het HLA laboratorium is geaccrediteerd volgens de standaards van EFI (European Federation for Immunogenetics) voor ISO15189:2022 voor medische laboratoria.

Via onderstaande link komt u op een Webshare met de actuele versies van de aanvraagformulieren en een procedure over het insturen van het materiaal voor externe aanvragers.

• Humaan leukocytenantigeen (HLA)-moleculen komen tot expressie op alle kernhoudende cellen en zijn enorm polymorf, wat resulteert in een enorme diversiteit aan HLA-moleculen in de menselijke populatie. Niet-eigen HLA-moleculen kunnen als vreemd worden herkend en kunnen leiden tot afstoting bij orgaantransplantatie en graft-versus-hostziekte bij stamceltransplantatie. Daarom is het typeren van donoren en ontvangers op hun HLA-moleculen, evenals het bepalen van (reeds bestaande) immuniteit tegen vreemde HLA-moleculen van groot belang voor een succesvolle transplantatie. Transplantaatontvangers worden getest wanneer wordt vastgesteld dat ze een solide orgaan- of hematopoëtische stamceltransplantatie nodig hebben. Voorafgaand aan de transplantatie worden potentiële donoren getest waarbij de patiënten worden beoordeeld op compatibiliteit met een specifieke donor.
• HLA-typering identificeert welke HLA-moleculen een individu heeft geërfd. Dit gebeurt doorgaans door onderzoek op DNA-niveau. Ons laboratorium heeft verschillende testen voor HLA-typering, waaronder Next Generation Sequencing (NGS), die de hoogste nauwkeurigheid van HLA-typering biedt.
• HLA-antilichaamscreening wordt uitgevoerd om antilichamen tegen HLA-antigenen te detecteren die kunnen leiden tot door antilichamen gemedieerde afstoting van allotransplantaten. Ook voor HLA-antilichaamscreening zijn in ons laboratorium verschillende technieken beschikbaar, en in combinatie wordt analyse uitgevoerd voor klinische besluitvorming.

Immunogenetische testen zijn ook relevant voor andere diagnostische doeleinden, zoals HLA-typering van bloedplaatjesdonoren om te matchen met ontvangers van transfusies die ongevoelig zijn vanwege bestaande HLA-immunisatie. Daarnaast worden verschillende HLA-typen in verband gebracht met immuun-gerelateerde ziekten, zoals coeliakie of diabetes type 1. De HLA-typen zijn niet diagnostisch voor deze aandoeningen, maar kunnen nuttig zijn om een ​​diagnose te bevestigen of uit te sluiten. Er zijn ook relaties gedocumenteerd tussen bepaalde allelen en gevoeligheden voor specifieke medicijnen, zoals het hiv-medicijn Abacavir.

De afdeling Immunologie is actief betrokken bij verschillende graduate en postgraduate onderwijsprogramma's binnen het LUMC, maar ook bij andere faculteiten of universiteiten. Daarnaast geven we op verschillende online platforms les aan zowel studenten als professionals.

Het zwaartepunt van ons onderwijsprogramma ligt op de curricula Biomedische Wetenschappen (bachelor en master) en Geneeskunde (bachelor) van het LUMC en bieden het volledige scala aan onderwijsactiviteiten, waaronder hoorcolleges, werkgroepen, practica en stages.

The Department has a long-standing reputation in the international field. The department of Immunology combines diagnostics in transplantation and immune-related diseases with research in immunology. The research program ranges from fundamental biology to clinical translation and aims to improve diagnostics and treatment in immune-related diseases, including transplant rejection, immunodeficiency, autoimmunity and cancer. The Department houses one clinical diagnostics group and eleven research groups.