Hartfalen

Een gezond hart pompt iedere minuut ongeveer 5 liter bloed door het lichaam. Maar soms haalt het hart die 5 liter per minuut niet meer, bijvoorbeeld door een beschadiging na een infarct of een hartaandoening. In dat geval spreken we van hartfalen. Hartfalen heeft vrijwel altijd gevolgen voor uw dagelijkse doen en laten. In het LUMC proberen we die gevolgen zoveel mogelijk voor u te beperken. Dat doen we met de nieuwste behandelmethoden en met de hulp van een uitgebreid team van specialisten.

Waarom u bij ons in goede handen bent

MISSION! Hartfalen

Het LUMC heeft als missie om patiënten met (ernstig) hartfalen de beste kwaliteit van leven te bieden die mogelijk is. MISSION! Hartfalen noemen we dat. Dit is een uniek hartfalenprogramma in Nederland. We hebben een uitgebreid onderzoeks- en behandelprogramma, inclusief thuismonitoring en een polikliniek waar uitsluitend artsen en verpleegkundigen werken die gespecialiseerd zijn in hartfalen. Samen met u vormen zij het MISSION! Hartfalen team. Daarnaast is er een nauwe samenwerking met diëtisten, maatschappelijk werk en de hartrevalidatie. 

Permanent steunhart

Het LUMC is het eerste ziekenhuis in Nederland dat een procedure ontwikkelde om een steunhart als definitieve behandeling te geven. Voorheen diende een steunhart slechts als overbrugging voor patiënten die wachtten op een harttransplantatie. Het permanente steunhart leidt tot een hogere overlevingskans bij ernstig hartfalen en een betere kwaliteit van leven. Vanwege de specifieke kennis die we op dit gebied hebben, worden er vanuit het hele land patiënten naar Leiden verwezen. Ook trainen we collega’s uit de hele wereld die een steunhartprogramma op willen zetten.  

Multidisciplinair team

De hartfalenspecialisten van het MISSION! Hartfalen team werken niet alleen. Naast de samenwerking met u en de hartfalenverpleegkundige, is vooral ook de samenwerking met andere specialisten van belang. Zo werken onze hartfalenspecialisten nauw samen met de imaging cardiologen (beeldvorming), electrofysiologen (ritmespecialisten), interventiecardiologen (dotterspecialisten) en hartchirurgen. Want ook binnen die andere afdelingen is veel kennis en ervaring aanwezig op het gebied van hartfalen. Juist door die kennis en ervaring met elkaar te delen, kan dit ‘multidisciplinaire team’ een optimaal behandelplan voor u samenstellen.

Wetenschappelijk onderzoek naar hartfalen

Het LUMC is naast een zorgcentrum ook een belangrijk centrum voor wetenschappelijk onderzoek naar hartfalen. We zijn continu op zoek naar nieuwe behandelingen of manieren om bestaande behandelingen te verbeteren. Dat doen we binnen het LUMC, maar ook veel in samenwerking met andere centra in binnen- en buitenland. En de resultaten van die onderzoeken ziet u meteen terug in de behandelkamer.  

Samenwerking met andere zorgverleners

Onze hartfalencardiologen hebben een regisserende rol in het zogeheten regionaal hartfalenoverleg. Onder het motto ‘Zorg dicht bij huis waar het kan, ver weg als het moet’, werken we samen met ziekenhuizen en huisartsenpraktijken in de regio zodat u overal de beste zorg bij hartfalen krijgt. Afhankelijk van uw situatie kunt u daardoor zo lang mogelijk dicht bij huis onder behandeling blijven. Naast deze regionale samenwerking hebben de hartfalencardiologen een samenwerkingsverband met het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam. Deze samenwerking is gericht op het beoordelen van patiënten voor een harttransplantatie.

Wat is hartfalen?

Het hart is een holle spier die door samen te knijpen het bloed door het lichaam pompt. Het rondgepompte bloed voorziet het lichaam onder meer van zuurstof en daarmee van energie om te functioneren. Een gezond hart pompt iedere minuut ongeveer 5 liter bloed door het lichaam. Om deze pompfunctie goed uit te voeren heeft het hart zelf ook zuurstof nodig. De zuurstof krijgt het hart uit het bloed via de kransslagaders die als een krans op het hart liggen.

In het geval van hartfalen is het hart niet meer in staat de vereiste 5 liter per minuut rond te pompen. Dit kan door een verminderde pompkracht zijn of door een verminderde vulling van het hart zelf. De pompkracht is dan wel goed, maar het hart kan door een aandoening te stug worden. Daardoor vult het zich niet goed en pompt dus minder uit. Dat betekent dat de organen en weefsels van uw lichaam minder goed van bloed -en dus van zuurstof- worden voorzien.

Wat zijn de symptomen van hartfalen?

Als u last hebt van hartfalen, zult u merken dat u bij inspanning sneller moe en kortademig bent. Ook kunt u last krijgen van koude handen en voeten. Door de slechte pompfunctie houdt het lichaam meer vocht vast, waardoor uw gewicht kan toenemen. Ook al eet u niet meer dan normaal. Het vocht kan zich onder meer ophopen in de enkels, met dikke voeten als gevolg. Bij platliggen kunnen door ophoping van vocht in de longen klachten als kortademigheid en kriebelhoest optreden. Overige symptomen kunnen zijn:

• een vol gevoel in de buik
• slapeloosheid of onrustig slapen
• duizeligheid
• vaker plassen ‘s nachts, terwijl u soms overdag juist minder naar de wc hoeft
• verminderde eetlust

Wat is de oorzaak van hartfalen?

De meest voorkomende oorzaak van hartfalen is schade aan de hartspier door één of meerdere hartinfarcten. Bij een hartinfarct ontstaat een litteken in de hartspier. Dat litteken is eigenlijk een zwakke plek, die zorgt voor afname van de pompfunctie. De pompfunctie kan ook minder worden door een of meerdere vernauwingen in de kransslagaders. Daardoor wordt de hartspier zelf niet goed van bloed en zuurstof voorzien.

Naast deze twee vaak voorkomende oorzaken kan hartfalen ook nog door andere aandoeningen ontstaan:

• Hoge bloeddruk. Bij een hoge bloeddruk moet het hart langdurig tegen een te hoge druk in pompen. Hierdoor wordt de hartspier eerst dikker en vervolgens stijver, waardoor de functie steeds verder afneemt.
• Hartklepafwijkingen. Een afwijkende hartklep kan vernauwd zijn of niet goed meer sluiten. In dat geval moet het hart extra hard werken om genoeg bloed rond te pompen.
• Ritmestoornissen. Als het hart te langzaam of te snel klopt (ritmestoornis), kan het niet optimaal werken. Daardoor kan hartfalen ontstaan. Een langdurige hoge hartslag is op zichzelf ook al schadelijk voor het hart.
• Cardiomyopathie. Dit betekent een ziekte van de hartspier. Door een abnormale bouw en functie van de hartspiercellen, is de wand van het hart te slap, te dik of te stijf. Hierdoor kan het hart minder goed pompen en is er meer kans op hartritmestoornissen. Een cardiomyopathie kan ontstaan na een virusinfectie, door overmatig alcoholgebruik, na chemotherapie of na een zwangerschap. Daarnaast kan er een familiaire aanleg zijn om een cardiomyopathie te ontwikkelen. Bij sommige patiënten wordt geen duidelijke oorzaak gevonden voor het ontstaan van een cardiomyopathie.

In de meeste gevallen is de oorzaak van hartfalen niet weg te nemen en is een blijvende behandeling noodzakelijk.