Herhaalde miskramen
Deze informatie is opgesteld door de afdeling Gynaecologie.
Wat is Herhaalde miskramen?
Bij een miskraam stopt het embryo met ontwik-kelen (geen groei en geen hartslag (meer)). Dit kan kort na de bevruchting plaatsvinden of als je al een langere tijd zwanger bent. De oor-zaak is vaak een aanlegstoornis in het vruchtje die bij de bevruchting is ontstaan, waardoor het embryo niet verder kan ontwikkelen. Van alle zwangerschappen eindigt ongeveer 10 tot 15% in een miskraam.
Uit onderzoek is bekend dat veel vrouwen ooit in hun leven een keer een miskraam doormaken. Dit is voor veel mensen verdrietig, het betekent niet meteen dat er iets mis is met je gezondheid of dat je niet meer zwanger kunt worden.
Herhaalde miskramen
Sommige koppels maken 2 of meer miskramen door. Dit noemen wij herhaalde miskramen. Het kan zijn dat er tussen de miskramen door wel een goede zwangerschap is geweest, ook dan spreken we bij 2 of meer miskramen van herhaalde miskraam. Herhaalde miskraam komt voor bij ongeveer 1-3% van alle koppels die zwanger worden.
Als je miskramen hebt gehad, betekent het niet dat je niet zwanger kunt worden. Hulp bij het zwanger worden, zoals IVF, heeft dan ook geen zin om een miskraam te voorkomen. Bij een miskraam word je wel zwanger, maar eindigt de zwangerschap voortijdig.
Oorzaak
Het is bekend dat een gezonde leefstijl belangrijke is voor een goede uitkomst van de zwangerschap. Vanuit wetenschappelijk onderzoek weten we dat de volgende factoren een rol kunnen spelen bij miskramen:
Aanleg van het embryo
Een zwangerschap ontstaat uit de samensmel-ting van 1 eicel en 1 zaadcel. De chromosomen uit de eicel komen hierdoor samen met de chro-mosomen uit de zaadcel. Aangezien het veel chromosomen zijn en deze ingewikkeld in elkaar zitten, kan hier iets fout gaan. Een vruchtje is vanaf dat moment niet levensvatbaar en zal vroeger of later in de zwangerschap stoppen in de ontwikkeling. Als dit gebeurt is hier helaas niets aan te doen.
Leeftijd van de vrouw
Dit hangt samen met het feit dat met het toe-nemen van de leeftijd van de vrouw ook haar eicellen verouderen en minder goed van kwa-liteit worden. Mannen maken steeds nieuwe zaadcellen aan en hierdoor is bij mannen de leeftijd minder van invloed. Bij vrouwen jonger dan 35 jaar is de kans op miskraam ongeveer 1 op de 10 zwangerschappen. Bij vrouwen tussen de 35 en 40 jaar is de kans op miskraam ongeveer 1 op de 5-6 zwangerschappen. Bij vrouwen tussen de 40 en 45 jaar is de kans op miskraam 1 op 3.
Roken
Vrouwen die roken krijgen vaker een miskraam dan vrouwen die niet roken.
Gewicht
Zowel vrouwen met overgewicht (BMI groter dan 30), als vrouwen met ondergewicht (BMI onder 18,5) hebben een grotere kans op mis-kraam dan vrouwen met een normaal gewicht.
Schildklierziekte
Vrouwen met een te snel of te langzaam wer-kende schildklier hebben een grotere kans op een miskraam. Daarnaast kunnen er antistoffen tegen het schildklierweefsel gevormd zijn door het eigen afweersysteem. Dit wordt vaker gezien bij vrouwen met herhaalde miskramen.
Erfelijke stollingsafwijkingen
Sommige mensen hebben een verhoogde neiging tot stollen (= dik worden of klonteren) van het bloed. Hierdoor kan een afsluiting van een bloedvat door een bloedstolsel (trombose), embolie (het losschieten van een bloedprop) of een beroerte ontstaan. In bepaalde families komt vaker dan gebruikelijk een afwijking voor waardoor mensen een verhoogde stol-lingsneiging hebben. Huidig wetenschappelijk onderzoek toont echter geen duidelijke relatie tussen een erfelijke stollingsafwijking en herhaalde miskramen.
Antifosfolipidensyndroom
Bij het antifosfolipidensyndroom zijn er antistoffen aanwezig, die gericht zijn tegen bepaalde vetten, waardoor deze niet meer goed werkzaam zijn. Er ontstaat dan kans op trombose, een afsluiting van een bloedvat. Door deze afsluiting van een bloedvat in de placenta (moederkoek) ontwikkelt de zwanger-schap zich niet goed, zodat een miskraam kan ontstaan. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat vrouwen die dit hebben een grotere kans op miskraam hebben.
Diabetes
Vrouwen met verhoogde glucosewaarden in het bloed of suikerziekte hebben een grotere kans op miskraam.
Afwijkende vorm van de baarmoeder of baarmoeder holte
De meeste vrouwen hebben een “peer” vormige baarmoeder, maar sommige vrouwen hebben een andere vorm van de baarmoeder, zoals een dubbele baarmoeder of een (gedeel-telijk) tussenschot. Het is mogelijk dat de jonge zwangerschap hierdoor niet goed innestelt met als gevolg meer kans op miskramen.
Gebalanceerde chromosoomafwijking van man en/of vouw
Mensen bestaan uit genetische (erfelijke) bouwstenen. Soms heeft iemand een afwijking in zo’n erfelijke bouwsteen, een chromosoom. Bij een gebalanceerde chromosoomafwijking zijn twee stukjes chromosoom van plaats ver-anderd. Daar hoef je zelf helemaal niets van te merken. Bij de samensmelting van een embryo wordt dan echter een afwijkend chromosoom doorgegeven, wat kan leiden tot het stoppen van de ontwikkeling van de zwangerschap.
Oorzaken bij de vader
Afgezien van chromosoomafwijkingen wordt er weinig onderzocht bij de man. Onderzoek naar de kwaliteit van het sperma wordt niet verricht omdat het zwanger worden immers wel lukt. De beweeglijkheid, spermadichtheid, en vorm (morfologie) van het zaad is bij mannen met herhaalde miskraam niet anders dan bij de gemiddelde vruchtbare man. In het LUMC wordt er wel wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de mogelijke rol van de man bij herhaalde miskramen.
Het is goed om te weten dat we bij 70-80% van de koppels geen oorzaak kunnen vinden van herhaalde miskramen. Vermoedelijk zijn er nog meer oorzaken van herhaalde miskramen, maar deze zijn tot nu toe nog niet wetenschappelijk aangetoond.
Verwijzing via huisarts of verloskundige
Het is mogelijk om onderzoek te doen naar de oorzaak van de miskramen. Je hebt hiervoor een verwijsbrief nodig van de huisarts of verloskundige. Je kunt een afspraak maken voor een intakegesprek op de polikliniek Herhaalde Miskraam in het LUMC. De afspraak kan ook als video consult worden gevoerd. Het is de bedoe-ling dat de partner (indien van toepassing) ook aanwezig is bij de afspraak. Hiervoor is geen verwijsbrief nodig.
Verwijzing via een ander ziekenhuis
Ben je al in een ander ziekenhuis geweest voor de miskramen? Je hebt mogelijk al onderzoek gehad. Wij vragen wij je deze informatie bij voorkeur van te voren naar ons op te sturen, of anders mee te nemen.
Intake gesprek
Het intake gesprek vindt via videoconsult plaats of op de polikliniek gynaecologie.
Het eerste gesprek duurt ongeveer 45 minuten. Voor je eerste afspraak krijg je een online vragenlijst toegestuurd. Deze zullen wij in de eerste afspraak met je doornemen.
Bij de eerste afspraak zal de arts van het team Herhaalde Miskraam je zo nodig aanvullende vragen stellen over het beloop van voorgaande zwangerschappen, jullie leefstijl en gezondheid en de gezondheid van jullie familie. De moge-lijke oorzaken van herhaalde miskramen worden met jullie doorgenomen. Aansluitend zullen we samen bepalen of er verder onderzoek ingezet kan worden. Ook wordt er gesproken over beperkingen van onderzoek naar miskramen.
Jullie (ook je partner indien van toepassing) worden ingeschreven bij de inschrijfbalie van het LUMC. Je kunt je voor de afspraak aanmelden in de centrale hal met een geldig legitimatiebewijs. Houdt rekening met een mogelijk lange parkeertijd. Soms is er wachttijd voor je afspraak doordat er voor patiënten soms onverwacht meer tijd noodzakelijk is. Als je een intake hebt via een videoconsult, dan vindt de inschrijving telefonisch plaats bij het plannen van de afspraak.
Welke behandelingen zijn er mogelijk?
Onderzoek naar herhaalde (2 of meer) miskramen
Tijdens het intake gesprek wordt samen met jullie gekeken of en welke onderzoeken jullie wensen en welke zinvol zijn.
Bloedonderzoek bij de vrouw
In het bloedonderzoek van de vrouw wordt getest op het antifosfolipidensyndroom. Bij een verhoogde waarde wordt het bloedonderzoek na 12 weken herhaald. In het bloedonderzoek van de vrouw wordt tevens de schildklierfunctie getest. Afhankelijk van de uitkomsten van het bloedonderzoek kan er behandeling met medicijnen gegeven worden, die de kans op miskraam kleiner kan maken.
Alleen op indicatie (risicofactoren bij jezelf of in je familie) wordt er ook getest op suikerwaar-den en erfelijke stollingsafwijkingen.
Onderzoek naar de vorm van de baarmoeder
Er kan een aparte afspraak worden gemaakt voor een 3D echografie. We verrichten deze echo bij voorkeur halverwege de tweede helft van de cyclus (midluteaal). Indien er een afwijkende uitslag is, heb je wel een mogelijke verklaring voor de miskramen gevonden, maar is er helaas geen wetenschappelijk aange-toonde oplossing om de kans om miskraam kleiner te maken.
Bloedonderzoek chromosomen bij man en vrouw
Bij vrouwen die 2 of meer miskramen voor hun 36e levensjaar kregen, kan het zinvol zijn om bij zowel man als vrouw bloedonderzoek te doen naar hun chromosomen (genetisch onderzoek). Goed om te weten is dat dit onderzoek kostbaar kan zijn (meestal beslaan de kosten je eigen risico bij de verzekering) en het ongeveer 6 weken duurt voor je uitslag hebt. Als er een afwijkende uitslag is, heb je wel een mogelijke verklaring gevonden, maar is er in de meeste gevallen geen oplossing die de kans op een kind vergroot. Wel kan je verwezen worden naar de klinisch geneticus (erfelijkheidsdeskundige) om verder te kijken naar de mogelijkheden.
Vervolg afspraak
Na het intakegesprek maken we een vervolg-afspraak voor het bespreken van de uitslagen en het maken van een begeleidingsplan om de kans op en succesvolle zwangerschap te opti-maliseren. Ook is het mogelijk om thuis eerst goed na te denken en samen te bespreken of en welk onderzoek voor jullie wenselijk zou zijn. Je kunt dan (telefonisch) een vervolg afspraak maken op de polikliniek Herhaalde Miskraam. Ook als je besluit geen verder onderzoek naar de miskramen te laten verrichten, willen wij je graag verder begeleiden bij een nieuwe zwangerschap.
Wat kun je zelf al doen om de kans op miskraam zo klein mogelijk te maken?
Vanuit wetenschappelijk onderzoek komt steeds meer naar voren dat de gezondheid van vrouw en man in minimaal de 14 weken vóór de bevruchting van groot belang is voor de gezondheid van de zwangerschap.
We raden vrouwen met kinderwens aan om tenminste de 4 weken voorafgaand aan de bevruchting (dus 4 weken voordat je stopt met anticonceptie) al te starten met 0,4 of 0,5mg Foliumzuur of speciale zwangerschapsmultivitaminen (daar zit ook Foliumzuur in). Dit verkleint de kans op een kindje met een open ruggetje of lipspleet (het verkleint niet de kans op miskraam). Verder tenminste 14 weken voorafgaand aan de bevruchting voor man en vrouw: gezond eten (veel groente en fruit, verse vis, ongebrande noten) en voldoende water drinken (geen alcohol, minimaal cafeïne houdende dranken zoals koffie, cola, energy drinks), niet roken en geen drugs (ook geen cannabis) gebruiken.
- Als er sprake is van overgewicht is het zinvol (voor man en vrouw) om in geval van kinderwens proberen af te vallen. De kans op een miskraam wordt hierdoor kleiner.
- Als je medicatie gebruikt, onder behandeling bent van een specialist of als je in het verleden zwangerschappen had die minder goed zijn verlopen, kan het zinvol zijn om al voordat je met anticonceptie gaat stoppen eerst met je arts te overleggen om de situatie zo optimaal mogelijk te maken voor de komende zwangerschap. Deze kan jullie – indien nodig – verwijzen voor een “preconceptioneel advies” afspraak in het ziekenhuis. Dit is ook in het LUMC mogelijk bij de polikliniek van het GeboorteHuis Leiden (Verloskunde).
Goed om te weten
Bij een kleine groep vrouwen (20-30%) wordt een bekende oorzaak voor de herhaalde miskraam gevonden. De grootste kans is dus dat er geen bekende oorzaak voor de miskramen gevonden wordt. Op dit moment is ook voor niet alle bekende oorzaken een passende oplos-sing die de kans om miskraam kleiner maakt. Veel vrouwen krijgen (afhankelijk van hun leeftijd), ondanks dat zij herhaalde miskramen hebben gehad, uiteindelijk wel een gezond kind. Omdat het krijgen van (herhaalde) miskraam zo verdrietig en frustrerend is, kan het verleidelijk zijn om op internet te zoeken naar dingen
die je kunt doen om de kans op miskraam te verkleinen. Wij raden behandelingen en het innemen van medicijnen die niet door een arts zijn voorgeschreven af, omdat we niet weten of deze de zwangerschap juist negatief kunnen beïnvloeden of gevolgen hebben voor het nog ongeboren kind.
Waar moet u op letten na uw behandeling?
Emotionele verwerking
Bij een (herhaalde) miskraam (of onvervulde kinderwens) kun je onzeker, teleurgesteld, verdrietig of boos zijn, een gevoel van leegheid hebben en rouwen.
- Neem de tijd om het verlies te verwerken. Dit verschilt per vrouw en man. De een gaat na een miskraam al snel weer door met het gewone leven. De ander heeft meer tijd nodig om het verlies te verwerken.
- Bij herhaalde miskraam of onvervulde kinderwens kan er sprake zijn van een grote psychische belasting. Je kunt jaloers zijn op koppels bij wie de zwangerschap wel goed gaat. En je kunt door alle emoties last hebben van vermoeidheid, slecht slapen en minder eetlust. Je hoeft je zeker niet schuldig te voelen of te schamen.
- De een wil wel graag over miskraam praten, de ander niet. Dit geldt ook voor partners (en hoeft niet te betekenen dat de ander geen gevoelens over de miskraam heeft). Erover te praten helpt vaak wel om het te verwerken, ook als anderen (nog) niet op de hoogte waren van je zwangerschap of miskraam.
- Je kunt er natuurlijk ook met je (huis)arts of verloskundige over praten. Bespreek het ook als je last hebt van somberheid of angst. Soms is er specialistische begeleiding nodig en is een doorverwijzing naar bijvoor-beeld een psycholoog of maatschappelijk werk raadzaam. Het is goed om te weten dat je ook bij ons professionele begeleiding kunt krijgen als dat gewenst is.
- Je kunt met de bedrijfsarts contact opnemen als de verwerking van miskraam invloed heeft op je werk.
- Als er een oorzaak voor de miskramen gevon-den wordt, kan dit ook weer nieuwe vragen oproepen; heeft dit verdere gevolgen voor mijn gezondheid of – in het geval van erfelijk-heid – voor de gezondheid van mijn familie en hoe licht ik hen in? Dit kan spanningen geven.
- Sommige koppels ervaren steun door lotgenoten contact en van de patiënten vereniging voor vruchtbaarheidsproblematiek. Zie hiervoor de website www.freya.nl. Speciaal voor mannen is er een platform opge-richt, te vinden via www.devergetenvader.nl.
- Ook seksuele problemen kunnen het gevolg zijn van herhaalde miskramen en ongewenste kinderloosheid. Dit kun je ook met ons bespreken.
Behandelteam
Het team van de polikliniek Herhaalde Miskraam bestaat uit de volgende dokters:
Mw. Drs. S. Dieben: arts voortplantings-geneeskunde en seksuoloog NVVS
Mw. Dr. M.L.P. van der Hoorn: gynaecoloog-perinatoloog
Mw. Dr. E.E.L.O. Lashley: Gynaecoloog- subspecialist voortplantingsgeneeskunde
Dhr. Drs. H.J. Verburg: arts voortplantingsgeneeskunde
Contact
Contact
Bij vragen of problemen kunt u contact opnemen met:
Polikliniek Gynaecologie
Herhaalde Miskramen spreekuur.
Locatie H3-P, route 485
Telefoonnummer 071-526 2870
E-mail: miskraampoli@lumc.nl voor het digitaal aanleveren van aanvullende gegevens. Vermeld altijd je (meisjes)naam, voorletters, geboortedatum en patiëntnummer.