Anesthesiologie

Wat is Anesthesiologie?

Anesthesie betekent ‘gevoelloosheid’ en is de verzamelnaam van alle soorten verdoving voor operaties. Het doel van de anesthesie is om u in de best mogelijke conditie te houden tijdens verzorgd door een anesthesioloog of een arts in opleiding tot anesthesioloog. Hij/zij wordt daarbij geholpen door een anesthesiemedewerker. Tijdens de operatie blijft altijd iemand van het anesthesieteam bij u aanwezig voor bewaking van uw toestand.

Waarom u bij ons in goede handen bent

Het LUMC is een universitair medisch centrum. Dat betekent dat er veel onderzoek wordt gedaan en dat er artsen en specialisten worden opgeleid. Hierdoor zijn bij uw behandeling meer hulpverleners betrokken dan in een niet-universitair medisch centrum. De meeste behandelingen vinden in teamverband plaats. Tot het behandelteam op de POS-poli behoren onder anderen medisch specialisten (anesthesiologen), arts-assistenten, artsen die opgeleid worden tot specialist, coassistenten (studenten in opleiding tot arts), verpleegkundigen en doktersassistenten. Ook kunt u gespecialiseerde verpleegkundigen tegenkomen die zijn opgeleid om op de POS-poli patiënten te beoordelen.  

In het LUMC wordt de anesthesie verzorgd door een anesthesioloog of een arts in opleiding tot anesthesioloog. Hij/zij wordt daarbij geholpen door een anesthesiemedewerker. Tijdens de operatie blijft altijd iemand van het anesthesieteam bij u aanwezig voor bewaking van uw toestand.  

De polikliniek Anesthesiologie (POS-poli)   

Op de POS-poli wordt uw lichamelijke toestand bekeken. De anesthesioloog beoordeelt of u veilig anesthesie kunt ondergaan. Om een idee te krijgen van uw lichamelijke conditie vragen we u een vragenlijst in te vullen voor het contact. Deze kunt u thuis in vullen via het patiëntenportaal mijnLUMC. U logt in met behulp van uw DigiD-inloggegevens. 

Wat gaat er vooraf aan het onderzoek of de behandeling?

Medicijngebruik en apothekersassistent  

U wordt voor het contact met de anesthesioloog gebeld door een apothekersassistent om uw medicijngebruik met u door te nemen. Het is belangrijk dat de apothekersassistente de lijst van uw eigen apotheek hiervoor kan gebruiken. Fijn als u deze bij de hand heeft.  

Overige afspraken  

Soms is er voor de ingreep een afspraak met de fysiotherapeut, de ouderengeneeskunde, de antistollingsverpleegkundige, de diëtiste of maatschappelijk werker nodig. We proberen deze afspraken zo veel mogelijk op dezelfde dag te laten plaatsvinden. Dit alles is om ervoor te zorgen dat u in een zo’n goed mogelijke conditie bent voor de operatie.   

Veranderingen in uw gezondheid   

Meestal zit er enige tijd tussen het moment dat u op de POS-poli bent geweest en het moment van de operatie of het onderzoek. Is er in deze tijd iets veranderd is in uw gezondheidstoestand? Dan moet u dit doorgeven aan de afdeling van de specialist die u gaat opereren en aan de poli Anesthesiologie, contactnummer onderaan deze folder. Het kan namelijk gevolgen hebben voor uw behandeling of voor de anesthesie.  

Als het nodig is krijgt u dan een nieuwe afspraak op onze polikliniek. Dit kan voorkomen onder de volgende omstandigheden:  

• Als u onder behandeling bent gekomen van een andere medisch specialist; 
• Als u in een ziekenhuis (LUMC of ander ziekenhuis) opgenomen bent geweest; 
• Als er veranderingen zijn in uw medicijngebruik; 
• Als er een verhoogde bloeddruk is geconstateerd; 
• Voor vrouwen: als u zwanger bent of denkt te zijn.

Heeft u koorts of last van een ernstige verkoudheid op het moment dat u opgeroepen wordt voor de opname? Dan is het belangrijk dat u dit direct doorgeeft aan de specialist die u gaat opereren. Deze overlegt met de anesthesioloog. Soms kan de operatie daardoor niet doorgaan.

Hoe kunt u zich voorbereiden?

Fit de operatie in  

Het is belangrijk dat u zo fit mogelijk de operatie in gaat. Zorg dat u waar mogelijk regelmatig beweegt. Eet gezond en stop met roken.   

Een goede nachtrust  

Het is belangrijk dat u op de dag van de operatie goed uitgerust en zo fit mogelijk bent. Misschien bent u zenuwachtig of (als u al opgenomen bent) houdt de vreemde ziekenhuisomgeving u wakker. U kunt in dat geval om een slaaptablet vragen aan de afdelingsverpleegkundige.  

Nuchter blijven  

• De operatie kan alleen plaatsvinden als u de uren ervoor ‘nuchter’ bent gebleven. Dat betekent dat u niets heeft gegeten of gedronken. Dit is om complicaties te voorkomen. 
• Over het algemeen betekent dit dat u de avond voor de operatie vanaf 24.00 uur niet meer mag eten. 
• Tenzij anders met u is afgesproken, mag u tot 2 uur voor de ingreep heldere vloeistof drinken. Dit is appelsap, water, thee (zonder melk) of aanmaaklimonade. Hiermee kunt u ook uw medicijnen innemen als dat nodig is. 
• Als uw operatie ‘s middags plaatsvindt krijgt u (soms) ‘s ochtends in het ziekenhuis nog een licht verteerbaar ontbijt.

Medicijngebruik  

In de meeste gevallen moet u uw eigen medicijnen blijven gebruiken tot de operatie. De anesthesioloog bepaalt samen met uw behandelaar wat u nog wel en wat u niet meer mag gebruiken. In de brief van de anesthesioloog staat wat u met elk medicijn dat u gebruikt moet doen.  

Vrouwen die de anticonceptiepil slikken, kunnen deze blijven gebruiken. Alleen kunt u na de operatie tijdens de rest van de cyclus niet meer rekenen op volledige bescherming. Aanvullende anticonceptie, bijvoorbeeld het gebruik van condooms, is nodig.  

Sieraden, hulpmiddelen, make-up  

Vóór de operatie moet u alles wat u aan sieraden draagt af doen, dit geldt ook voor piercings in alle lichaamsdelen. Ook uw eventuele bril, contactlenzen, gebitsprothese of gehoorapparaat moet u achterlaten op de afdeling. In sommige gevallen kan het gehoorapparaat en/of bril meegegeven worden naar het operatiekamercentrum. Bijvoorbeeld als u zonder gehoorapparaat de anesthesioloog niet kunt horen.  

Make-up moet u verwijderen. Dit geldt ook voor nagellak, kunst- en gelnagels. De anesthesioloog wil namelijk de natuurlijke kleur van uw huid en nagels kunnen zien en moet het zuurstofgehalte in het bloed kunnen meten. Wij vragen u de dag van de operatie geen crèmes op uw gezicht en handen te gebruiken.  

Scheren en kleding  

Soms is het nodig de plek waar u geopereerd wordt, te scheren. Dit gebeurt op het operatiekamercentrum. In plaats van uw pyjama en uw ondergoed krijgt u een operatiehemd aan.  

Premedicatie  

Voordat u naar de operatiekamer gebracht wordt, krijgt u – als dit met u is afgesproken – van de verpleegkundige de 'premedicatie'. Deze medicijnen zijn voorgeschreven door de anesthesioloog. Ze maken u rustiger en kunnen een slaperig gevoel geven.

Hoe gaat het onderzoek / de behandeling in zijn werk?

Het operatiekamercentrum   

Het operatiekamercentrum bestaat uit 4 aparte gedeelten:  

1. De holding. Hier wordt u ontvangen. 
2. De operatiekamer. Hier wordt u geopereerd. 
3. De verkoeverkamer (uitslaapkamer). Hier wordt u wakker. 
4. De Post Anesthesia Care Unit (PACU). Hier wordt u extra bewaakt na de operatie. 

De holding  

Het tijdstip van de operatie kan vooraf niet precies aangegeven worden. U belt een dag van tevoren met de afdeling om te vragen hoe laat u in het ziekenhuis moet zijn. De verwachte operatietijd die u verteld wordt is alleen een inschatting.  

Enige tijd voor de operatie wordt u per bed naar het operatiekamercentrum gebracht. Hier wordt u ontvangen door een verpleegkundige of een anesthesieassistent en naar de holding gebracht. In deze ruimte bevinden zich meerdere patiënten die een operatie zullen ondergaan.  

Er wordt een controlelijst met u doorgenomen en er wordt een infuus ingebracht. U wordt op apparatuur aangesloten om uw hartslag en uw bloeddruk te meten. Sommige vormen van regionale anesthesie worden op de holding door de anesthesioloog uitgevoerd.  

VR en Muziek ter ontspanning op het operatiecomplex 

Om uw verblijf op de wachtkamer van het operatiecomplex comfortabel te maken heeft het LUMC VR-brillen en iPads voor u beschikbaar gesteld. 

Tablet met muziek 

U kunt aangeven dat u graag naar muziek wilt luisteren terwijl u wacht. Het LUMC heeft verschillende Tablets beschikbaar waar u zelf een muzieklijst kunt uitzoeken. Er bestaat een keuze tussen eigen muziek of voorgeselecteerde rustgevende muziek. 

VR-bril 

VR staat voor Virtual Reality. Een VR-bril geeft u de mogelijkheid om u virtueel in een andere wereld te bevinden. Met de bril op kunt u kiezen tussen verschillende rustgevende ervaringen zoals een duik met dolfijnen, een strandwandeling of ontspanningsoefeningen. Ook zijn er een aantal spelletjes beschikbaar. 

Wij kunnen u helpen bij het gebruik van deze VR-bril. 

Bij vragen kunt u gerust contact opnemen met uw anesthesioloog of uw verpleegkundige op de wachtkamer van het operatiecomplex. 

De operatiekamer  

Vanuit de holding wordt u naar de operatiekamer gebracht. Hier stapt u van uw bed over op de operatietafel. Om te voorkomen dat u het koud krijgt, krijgt u een warme deken over u heen. In de operatiekamer ziet u verschillende apparaten staan. Boven u hangt een grote operatielamp. Op de operatiekamer wordt de bewakingsapparatuur aangesloten en worden de laatste voorbereidingen getroffen voor de anesthesie. Er is dan nog een laatste controle van de ingreep en alles wat daarbij nodig is. Dit wordt samen met u en het operatieteam doorgesproken. 

U noemt zelf uw naam en geboortedatum. In uw eigen woorden vertelt u welke ingreep aan welke kant wordt uitgevoerd. Ook wordt nogmaals gecontroleerd of u ergens allergisch voor bent. De belangrijkste stappen worden benoemd en er wordt gecontroleerd of alle apparatuur aanwezig is. Na afloop van de operatie wordt u, in de meeste gevallen, al wakker gemaakt op de operatiekamer. U wordt in uw bed geholpen en naar de verkoeverkamer of de PACU gebracht, de eerste herinneringen zijn meestal pas op de verkoever. 

De verkoeverkamer  

Nadat de operatie is uitgevoerd, wordt u naar de verkoeverkamer gebracht. Hier wordt u opnieuw aangesloten op de apparatuur. Tijdens uw verblijf op de verkoeverkamer houden gespecialiseerde verpleegkundigen u goed in gaten. U blijft op de verkoeverkamer totdat de anesthesioloog zeker weet dat u voldoende bent bijgekomen van de anesthesie en veilig naar de verpleegafdeling terug kunt. 

De Post Anaesthesia Care Unit (PACU)  

Als een opname op de PACU nodig is, wordt dit over het algemeen vóór de operatie met u besproken. Maar ook tijdens de operatie kunnen zich omstandigheden voordoen die opname op de PACU noodzakelijk maken. 

U wordt opgenomen op de PACU als u op de dag van de operatie meer bewaking en/of behandeling nodig heeft dan op de verpleegafdeling gegeven kan worden. Dit kan zijn na een grote operatie of als uw lichamelijke conditie hiertoe aanleiding geeft. 

Op de PACU wordt u continu door apparatuur bewaakt. Hiermee worden de hartslag, bloeddruk, ademhaling en temperatuur bewaakt. Soms zijn er speciale infusen ingebracht om bijvoorbeeld de bloedsomloop extra goed te bewaken of te ondersteunen met medicijnen. U blijft uiterlijk tot de volgende ochtend op de PACU. Als uw lichamelijke conditie het nog niet toestaat dat u naar de verpleegafdeling terug kunt, zult u worden overgeplaatst naar de Intensive Care of Medium Care. Bezoek van familie op de PACU is toegestaan. Hiervoor gelden speciale regels die in de patiënten folder van de PACU uitgelegd worden. 

Kinderen en anesthesie  

Na het gesprek met de anesthesioloog krijgt u nog informatie toegestuurd of te vinden in mijnLUMC.  

Als uw kind erg angstig is voor wat er gaat gebeuren rond de operatie of als u begeleiding wilt hebben bij het voorbereiden van uw kind voor de anesthesie, kunt u contact opnemen met de pedagogisch medewerkers via de afdeling Kindergeneeskunde. 

Nuchter blijven  

Het is belangrijk dat de maag goed leeg is voor de anesthesie. In het algemeen betekent dit dat er tot 6 uur voor de ingreep nog iets gegeten mag worden. Tenzij anders met u (en met uw kind) is afgesproken. 

Als uw kind flesvoeding of sondevoeding krijgt, mag dit ook tot 6 uur voor de operatie of het onderzoek gegeven worden. 

Borstvoeding mag tot 4 uur tevoren gegeven worden. Tot de ingreep mag uw kind heldere vloeistof drinken (water, aanmaaklimonade of appelsap). Geen melkproducten! Van de afdeling van de specialist die uw kind behandelt, krijgt u informatie hoe laat en waar u zich met uw kind moet melden. In deze brief staat meestal ook de tijd vermeld vanaf wanneer uw kind ‘nuchter’ moet blijven. 

De operatie(kamer)  

In het algemeen mag één van de ouders mee naar de operatiekamer of onderzoekkamer. U en uw kind gaan samen met een medewerker van de afdeling naar de operatiekamer. U krijgt speciale kleding aan. Zodra uw kind slaapt, gaat u samen met de begeleider terug naar de afdeling.  

U moet altijd de operatiekamer verlaten als de anesthesioloog u dat vraagt. Dit is in het belang van uw kind. Soms, bij heel korte ingrepen, kunt u wachten in de ouderkamer op het operatiekamercomplex. Als uw kind via een infuus in slaap gebracht zal worden, heeft het op de afdeling al verdovende zalf of een verdovende pleister op de handrug van beide handen gekregen. Hierdoor voelt uw kind het prikken (bijna) niet. Als uw kind met het kapje in slaap gebracht wordt, zal het infuus daarna ingebracht worden. 

Soms wordt, nadat uw kind in slaap is gevallen, een beademingsbuisje ingebracht en eventueel plaatselijke verdoving gegeven. Dit hangt af van de operatie of het onderzoek. Nadat de operatie of het onderzoek beëindigd is, brengt de anesthesioloog uw kind naar de uitslaapkamer. Hier kunt u weer bij uw kind zijn. Eventuele misselijkheid en pijn worden hier behandeld. Als alles goed gaat kunnen u en uw kind weer terug naar de verpleegafdeling.  

Als uw kind in dagopname behandeld wordt, mag hij/zij dezelfde dag weer naar huis. U krijgt aanwijzingen mee naar huis over nazorg en medicijngebruik. Als u met de auto naar huis reist, adviseren wij voor de veiligheid van uw kind een extra begeleider mee te nemen.  

Alleen als zich tijdens de operatie of het onderzoek problemen hebben voorgedaan, zullen wij uw kind een nachtje in het ziekenhuis opnemen.

Waar moet u op letten direct na het onderzoek / de behandeling?

Na de anesthesie/terug op de afdeling   

Het is heel gewoon dat u zich nog een tijd lang niet fit voelt na de operatie. Dat ligt meestal niet aan de anesthesie zelf, maar aan de combinatie van opname én operatie met anesthesie. De verdoving is na een dag helemaal uitgewerkt, maar een operatie is voor uw lichaam erg inspannend. U heeft dus tijd nodig om ervan te herstellen. 

Pijnbestrijding  

Na de operatie kunt u pijn krijgen op of rond de plaats waar u geopereerd bent. Dat is normaal. Wel is het belangrijk dat u dit vertelt aan de verpleegkundige of arts zodat er genoeg pijnstilling gegeven kan worden. Goede pijnstilling is belangrijk voor een goed herstel. Er zal regelmatig iemand bij u langskomen, maar daar hoeft u niet op te wachten. 

Pijn is niet nodig. Pijn kan er ook toe leiden dat u langzamer van de operatie herstelt. Er is bovendien bijna altijd iets aan de pijn te doen. Uw pijn wordt gemeten met een zogenoemde pijnscore. De verpleegkundige of arts zal u vragen om met een cijfer tussen 0 en 10 aan te geven hoe erg de pijn voor u is. Een 0 betekent geen pijn. Een 10 betekent dat de pijn voor u ondraaglijk is, echt niet langer ‘te verduren’.  

Afhankelijk van de soort en de ernst van de pijn nemen we maatregelen om de pijn te bestrijden. Dat kan gewoon met tabletten die u inneemt, via een injectie, het infuus of met een pompje dat u zelf bedient.  

Welke vorm en welk middel in uw situatie het beste is, hangt natuurlijk samen met het soort operatie en uw lichamelijke conditie. Als het kan, maken we de keuze in overleg met u al op de POS-poli, voor de operatie. 

Dagopname en nuchtere opname 

Een dagopname houdt in dat u op één en dezelfde dag wordt opgenomen, geopereerd en weer naar huis gaat.  

Als u in een dagopname geopereerd wordt, is het veilig om samen met iemand naar huis te gaan, we vragen u dan ook iemand te regelen die u op kan halen. Ook vragen wij u om de eerste nacht na de operatie niet alleen thuis te slapen. Dit om te zorgen dat u bij onverwachte problemen snel hulp krijgt mocht dat nodig zijn. 

Bij een ‘nuchtere’ opname komt u op de dag van de ingreep naar het LUMC. Na de ingreep moet u één of meer nachten blijven. 

Medicijnen en 'nuchter' blijven  

Op de polikliniek is met u afgesproken hoelang u nuchter moet blijven en welke medicijnen u, voordat u naar het ziekenhuis komt, moet innemen. 

Als u diabetespatiënt bent, moet u met begeleiding naar het ziekenhuis komen. Dit in verband met eventuele te lage bloedsuikerspiegels als u niet mag eten.  

Als u voor een dagopname komt, krijgt u voor de operatie over het algemeen geen medicijnen om rustig of slaperig te worden. Dit versnelt namelijk uw herstel na de operatie. U kunt sneller weer normaal functioneren. 

Als u erg angstig of gespannen bent voor de ingreep, zal de arts op de polikliniek wel de mogelijkheid van een kalmerend middel met u bespreken. 

Weer thuis na een dagopname 

Na de operatie mag u de eerste 24 uur geen voertuigen besturen en ook niet fietsen. Het gebruik van openbaar vervoer wordt zeer afgeraden. Dit betekent dat u vervoer moet regelen om van het LUMC weer naar huis te komen. Ook het werken met machines (boor-, zaagmachines, etc.) moet u de eerste 24 uur vermijden. 

Wij raden u ook sterk af alcohol te gebruiken gedurende de eerste 24 uur na de operatie. Het is verstandig belangrijke beslissingen uit te stellen tot 24 uur na de anesthesie.

Contact bij problemen na uw onderzoek/behandeling

Neem direct contact op met de coördinator van de afdeling Anesthesiologie als: 

U de operatie met behulp van een ruggenprik ondergaan heeft en u na thuiskomst merkt dat u weer spierzwakte in de benen krijgt. Of dat gedeelten van de benen opnieuw gevoelloos worden. 

Dit kan via het centrale nummer van het ziekenhuis: 071-526 91 11.  

Voor eventuele pijn is het aan te raden om paracetamoltabletten of -zetpillen in huis te hebben. De behandelend arts zal u vertellen hoeveel en hoe vaak u deze mag gebruiken.

Aan welke studies kan je meedoen?

Wetenschappelijk onderzoek   

Een van de kerntaken van het Leids Universitair Medisch Centrum is het doen van wetenschappelijk onderzoek. Ook door medewerkers van de afdeling Anesthesiologie wordt veel wetenschappelijk onderzoek gedaan. 

Vaak gaat dit over de werking van het menselijk lichaam (fysiologie), acute en chronische pijn en de werking van geneesmiddelen zoals deze worden gebruikt voor, tijdens of na de anesthesie. U kunt voor de operatie benaderd worden door een van de leden van het anesthesieteam met de vraag of u wilt meedoen aan een onderzoek. Dit kan telefonisch gebeuren enkele dagen voor de operatie of via een schriftelijk verzoek.  

Naast een mondelinge toelichting ontvangt u een patiënteninformatieformulier waarin het onderzoek nader wordt verklaard. Het kan dan zijn dat door het onderzoek de afgesproken anesthesietechniek veranderd moet worden. Dit doet niets af aan de kwaliteit van zorg die wij u bieden, niet tijdens de operatie en ook niet daarna. Dit wordt uitgebreid met u besproken.  

Als u toestemt in het onderzoek, wordt u gevraagd het toestemmingsformulier te ondertekenen. De onderzoeken zoals deze door de afdeling Anesthesiologie worden uitgevoerd, zijn goedgekeurd door de Wetenschapscommissie van de afdeling Anesthesiologie en de Commissie Medische Ethiek van het ziekenhuis. 

Contactgegevens van de betrokken poliklinieken

Wij hopen dat u na afloop van uw behandeling tevreden bent over de behandeling door de medewerkers van de afdeling Anesthesiologie. Als u ideeën heeft ter verbetering van de zorg die aan u werd besteed en/of de inhoud van deze folder, dan horen wij dat graag van u. 

Contactinformatie   

Als u na de operatie of het onderzoek thuis problemen of vragen heeft over de anesthesie, dan kunt u contact opnemen met de POS-poli via telefoonnummer 071-526 45 83 (bereikbaar van ma-vr 10.00 tot 12.00 uur en 15.00 tot 16.30 uur, vr tot 16.00 uur). 

Buiten deze uren kunt u in dringende gevallen contact opnemen met de dienstdoende anesthesioloog via het centrale telefoonnummer van het LUMC: 071-526 91 11.

Overig

Kwaliteit en veiligheid

De afdeling Anesthesiologie voert een actief kwaliteit- en veiligheidsbeleid. Dat wil zeggen dat tijdens de anesthesie maatregelen worden genomen voor uw veiligheid. Denkt u daarbij aan controle van apparatuur, geneesmiddelenen uw ligging op de operatietafel. Ook wordt de zogenoemde briefing direct voor de operatie samen met u uitgevoerd, nog voordat u in slaap wordt gebracht.

Een briefing is een korte bespreking om 

de laatste controles uit te voeren en om alle teamleden de laatste informatie te geven. Dit gaat bijvoorbeeld over welke operatie wordt uitgevoerd en aan welke kant u wordt geopereerd. Maar ook over bijzonderheden over uw gezondheidstoestand, allergieën en andere zaken die van belang zijn voor de komende operatie. U hebt tijdens deze briefing de gelegenheid om nog iets te zeggen of aan te vullen. Aarzel niet om dat te doen, want op die manier kunt u zelf ook bijdragen aan uw eigen veiligheid en goede zorg. 

Mocht u na de anesthesie klachten of problemen hebben, dan kunt u dit via de afdelingsverpleegkundige aan ons laten weten. Er zal dan snel een arts van de afdeling Anesthesiologie bij u langskomen om met u te spreken. Als u alweer thuis bent en klachten of problemen heeft, kunt u ons bereiken via de POS-poli. Contactinformatie vindt u aan het eind van deze folder. 

Om de kwaliteit van zorg nog meer te verbeteren, kent de afdeling een complicatieregistratie. Naar aanleiding van registratie over voorgekomen problemen of klachten worden regelmatig patiëntbesprekingen met alle artsen gehouden.