Antibioticaresistentie bedreigt tientallen miljoenen mensenlevens
Meindert Lamers met een 3D-model van MutS. MutS zoekt naar spelfouten in het DNA en werkt dan samen met andere eiwitten om deze uit het DNA te verwijderen. Fotograaf: Monique Shaw.
&width=710&height=710 "Meindert H. Lamers")
Lamers kijkt voor zijn werk naar DNA, RNA en eiwitten. Zonder deze moleculen kunnen cellen niet functioneren. Hij is gespecialiseerd in structuurbiologie. Dit vakgebied maakt de 3D-vorm van moleculen zichtbaar.
Lamers en zijn collega's maken gebruik van cryogene elektronenmicroscopie (afgekort: cryo-EM). Met deze technologie kunnen zij tot in het kleinste detail naar de bouwstenen van het leven kijken. Vervolgens kunnen zij met speciale software van duizenden 2D-plaatjes een 3D-model maken. Zo kunnen zij zien hoe eiwitten werken, wat er misgaat bij mutaties, en hoe medicijnen precies hun werk doen in de cel.
Makkelijk te behandelen infecties weer gevaarlijk
Een belangrijk thema in zijn oratie was antibioticaresistentie, wat betekent dat bacteriën niet meer reageren op antibiotica. Hierdoor worden infecties die altijd makkelijk te behandelen waren, weer gevaarlijk. Mensen blijven hierdoor langer ziek of sterven. En ziekenhuizen kunnen te maken krijgen met uitbraken, die moeilijk te stoppen zijn.
Lamers: "Zonder antibiotica kunnen we niet langer vertrouwen op de standaard gezondheidszorg, zoals we die kennen. Honderden miljoenen mensen zullen sterven aan ziekten die volledig te voorkomen of te genezen waren." Daarom is het volgens de hoogleraar "cruciaal om bacteriën een stapje voor te blijven, zodat we niet teruggaan naar de tijd zoals die was vóór antibiotica".
Zijn onderzoek helpt om nieuwe antibiotica te maken én te begrijpen hoe deze precies werken. Hiermee draagt hij met zijn onderzoeksgroep bij aan het voorkomen van resistentie en het veiliger maken van medicijnen.
Vertrouwen in de medische wetenschap
Naast zijn werk in het lab zet hij zich in voor het herstellen van het vertrouwen in de wetenschap. Daarvoor is volgens hem van belang om een breed te publiek te bereiken. "Door open communicatie en duidelijke uitleg kunnen we misverstanden wegnemen en begrip opbouwen. Wanneer mensen beter geïnformeerd zijn, zullen zij in de toekomst minder sceptisch staan, bijvoorbeeld wanneer we hen oproepen een vaccin te nemen of om antibiotica op de juiste manier te gebruiken."
Zijn oratie ‘The Molecules of Life’ is binnenkort in zijn geheel terug te lezen op de website van de Universiteit Leiden.
Meindert Lamers is verbonden aan het LUMC en de faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen van de Universiteit Leiden. Hij doet onderzoek naar DNA-replicatie, eiwitstructuren en infectieziekten als tuberculose. Daarnaast is hij directeur van het Nederlands Centrum voor Elektronen Nanoscopie (NeCEN). Dit nationale expertisecentrum helpt wetenschappers uit het hele land om kleine eiwitstructuren te onderzoeken.
&width=710&height=710)
&width=710&height=710)
&width=710&height=710)