Tumorceldruppels als veelbelovende biomarker: eerste stap naar mogelijke vroege kankerdetectie

Tumorceldruppels

Alle cellen in ons lichaam geven kleine druppeltjes af. Die bevatten materiaal uit de cel zelf en zorgen ervoor dat cellen met elkaar kunnen ‘praten’ of afval kunnen opruimen. Kankercellen geven ook zulke druppels af. Die noemen onderzoekers tumorceldruppels. Door deze druppels te bestuderen, kunnen ze meer te weten komen over kanker. Lange tijd was het lastig om tumorceldruppels te identificeren omdat er geen specifieke manier was om het onderscheid te maken tussen druppels van gezonde cellen en kankercellen.

Een unieke suikerlaag

Onder leiding van Dr. Ir. Agustin Enciso-Martinez* hebben onderzoekers een unieke suikerlaag ontdekt die alleen voorkomt op druppels van kankercellen. Door die suikerlaag zichtbaar te maken met een lichtgevend eiwit, kunnen de onderzoekers deze druppels identificeren. Dat is gelukt in zowel in laboratoriumcellen als in het bloed van mensen met alvleesklierkanker. Deze ontdekking biedt andere onderzoekers een nieuwe manier om tumorceldruppels op te sporen en al vroeg informatie te krijgen over een tumor.

Waardevolle hulp van patiënten

Onderzoeker Enciso-Martinez vindt het belangrijk om patiënten te betrekken bij wetenschappelijk onderzoek. “Door met patiënten te praten, leren we wat voor hen echt belangrijk is. Hun ervaringen geven ons nieuwe inzichten en zorgen dat ons onderzoek beter aansluit bij de werkelijkheid,” zegt hij. Die samenwerking zorgt er bovendien voor dat onderzoekers op nieuwe ideeën komen. Enciso-Martinez vertelt: “We krijgen waardevolle tips over hoe we ons werk presenteren, en hoe we beter kunnen uitleggen waarom het onderzoek belangrijk is. Dat helpt bijvoorbeeld bij het aanvragen onderzoekssubsidies.”

Eén van de betrokken patiënten is Carolien Hovenier. Zij werkt al jaren samen met Enciso-Martinez. “Alvleesklierkanker is een van de dodelijkste vormen van kanker omdat het bijna altijd in een zeer laat stadium ontdekt wordt. Een eerdere diagnose kan leiden tot een hogere overlevingskans. Het zichtbaar maken van de tumorceldruppels is daarin een belangrijke eerste stap.”

Enciso-Martinez is het hier helemaal mee eens. “Deze techniek opent de deur naar nieuwe mogelijkheden,” vertelt hij. “We gaan nu onderzoeken of we met onze techniek alvleesklierkanker eerder kunnen herkennen en of de techniek ook bij andere vormen van kanker, zoals bij eierstok- of darmkanker toegepast kan worden. De inbreng van patiënten heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan de richting van ons onderzoek.  Zo wezen zij er ons op dat het verzamelen van bloed of urine minder ingrijpend is dan traditionele weefselbiopten en beter geschikt is om de patiënt op lange termijn te volgen. Door patiënten ook in onze vervolgonderzoeken actief te betrekken, blijven hun inzichten een kompas voor het ontwikkelen van technieken die écht het verschil kunnen maken.”

Bron: Oncode Instituut

* Dr. Ir. Agustin Enciso-Martinez is onderzoeker van het ten Dijke lab, afdeling cel en chemische biologie van het Leiden Universitair Medisch Centrum en bij het Kanker Onderzoekscentrum van het Amsterdam UMC, afdeling Biomedische Technologie en Fysica.