Oratie Koen Hartemink: 'Beter worden, samen sterker'

Vier dagen in de week werkt Koen als chirurg in het Antoni van Leeuwenhoek (AVL) en één dag in de week werkt hij in het LUMC aan wetenschappelijk onderzoek. Deze verdeling is theoretisch, want in de praktijk is de wetenschap niet in één dag te vangen en gaat deze altijd door. Zelfs tijdens zijn zwem-, fiets- en hardlooptrainingen voor Ironman-wedstrijden – een extreme duursport – bedenkt hij nieuwe onderzoeksvoorstellen of oplossingen voor onderzoeksvragen.

Van preventie tot operatierobot

Een oratie is ceremonieel, maar is ook bedoeld om een visie neer te leggen op hoe de nieuw aangestelde hoogleraar de leerstoel wil invullen. En daar heeft Koen duidelijke en uitgebreide ideeën over die hier niet allemaal besproken kunnen worden, want het aantal onderzoeken dat hij nu al begeleidt of waarbij hij betrokken is, lijkt oneindig. Van preventie tot combinatiebehandelingen voor longkanker tot aan innovaties voor chirurgische technieken zoals de operatierobot.

Bijdragen aan succesvolle behandeling longkanker

Het is volgens Koen een eer om benoemd te worden tot hoogleraar, maar hij ziet het vooral als een middel om de wetenschap verder te helpen en de kwaliteit van zorg voor onze patiënten te verbeteren. “Ik hoop bij te kunnen dragen aan het beschikbaar hebben van een succesvolle behandeling voor ieder tumorstadium bij longkanker”, vertelt Koen. “Longkanker zorgt voor de meeste sterfgevallen door kanker in Nederland, dus er is nog veel winst te behalen. Vroeger kon je als chirurg niet zoveel als longkanker was uitgezaaid, maar tegenwoordig kunnen we steeds vaker toch opereren, onder andere na chemotherapie en/of immunotherapie.”

Longkanker vroeger opsporen

Koen heeft zich ook ten doel gesteld om de incidentie van longkanker te reduceren. “Longkanker wordt vaak pas in een laat stadium gediagnostiseerd. Door longkanker eerder op te sporen, bijvoorbeeld door screening of vroegdiagnostiek is de kans op een succesvolle behandeling groter. We doen bijvoorbeeld onderzoek naar hoe we circulerend tumor-DNA in het bloed kunnen vinden en op die manier longkanker in een vroeg stadium op kunnen sporen.”

Bundeling van krachten en ideeën

Multidisciplinaire samenwerking is volgens hem de basis voor succes. De titel van mijn oratie was daarom ‘Beter worden, samen sterker’. “Ik wil vooral zorgen dat er meer en beter multidisciplinair samengewerkt wordt door wetenschappers bij elkaar te brengen en zo kennis te bundelen. Het AVL geeft hierin het goede voorbeeld. We werken met een groot team, met verschillende disciplines, intensief samen op het gebied van patiëntenzorg, maar ook wetenschappelijk onderzoek.”

Waardering verpleegkundigen en operatieassistenten

Tijdens zijn oratie bespreekt Koen ook een aantal maatschappelijke zaken en persoonlijke onderwerpen die hij, in relatie tot zijn eigen werk, belangrijk vindt. Eén daarvan is het tekort aan steun en waardering dat verpleegkundigen en operatieassistenten krijgen voor hun werk. “Ze hebben fysiek en soms emotioneel zwaar werk en zijn essentieel voor het leveren van goede zorg. Zonder hun werk op de poli, verpleegafdelingen en operatiekamers staat alles stil.”

Lesgeven op de universiteit én basis- en middelbare scholen

Uiteraard geeft Koen ook les aan de Universiteit Leiden, want ook onderwijs hoort volgens hem bij het verbeteren van onze zorg. “Ik geef les aan bijvoorbeeld verpleegkundigen en artsen, maar ik geef ook voorlichting over de gevaren van roken en vapen op basis- en middelbare scholen. Vapen is erg verslavend en schadelijk voor de gezondheid, maar veel jongeren denken dat het onschuldig is. Dat is het niet. Samen met een grote groep collega’s probeer ik vapen tegen te gaan, maar hier ligt ook een opdracht voor de politiek.”

De oratie zal in zijn geheel terug te lezen zijn op de website van de Universiteit Leiden.