Landelijke studie op Spoedeisende Hulp: aandacht voor nicotinegebruik in de acute zorg

Waarom deze studie?

Het onderzoek is de VAP-ED studie genoemd, wat een samentrekking is van ‘vapen’ en ‘Emergency Department', wat spoedeisende hulp betekent. Het doel is om meer inzicht te krijgen in nicotinegebruik onder SEH-patiënten. Ook willen we de bewustwording vergroten bij zorgverleners én samenleving over de druk die roken, vapen en andere vormen van nicotinegebruik leggen op de spoedzorg.

Meer informatie en betere rookstopzorg

De studie is een initiatief van Nicole Kraaijvanger, SEH-arts in het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC). Zij benadrukt het belang van deze actie: “Vapen en roken hebben grote risico's voor de gezondheid, onder alle leeftijden. Met deze 24-uurs studie willen we informatie verzamelen over nicotinegebruik in relatie tot klachten op de spoedeisende hulp. En misschien nog wel belangrijker, SEH-personeel vaker een rookstopadvies en warme verwijzing naar rookstopzorg uit laten voeren. Op deze manier weten zij in de toekomst de rookstopzorg beter te vinden en hopen we een blijvend verschil te kunnen maken in de zorg die wordt geleverd. Het is geweldig dat bijna alle Nederlandse ziekenhuizen meedoen. Dat zegt iets over de urgentie die zorgverleners voelen.”

Bijna alle SEH’s doen mee

De VAP-ED studie start vandaag om 08.00 uur en duurt tot morgenochtend 08.00 uur. Het merendeel (68) van de 79 Nederlandse SEH’s doet mee. De actie wordt ondersteund door de Nederlandse Vereniging van Spoedeisende Hulp Artsen (NVSHA), de Nederlandse Vereniging van Artsen voor Longziekten en Tuberculose (NVALT), de Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde (NVK), het preventieplatform Vapen #jouwkeuze en het Trimbos-instituut.

Toenemend nicotinegebruik, vooral onder jongeren

Het gebruik van nicotineproducten neemt snel toe, vooral onder jongeren. Volgens onderzoek van het Trimbos-instituut heeft een kwart van de leerlingen tussen 12 en 16 jaar wel eens een vape gebruikt. Vier procent doet dat dagelijks, en een derde van hen rookt ook tabakssigaretten. De nicotineconcentraties in vapes zijn hoog en verslavend, vooral door het gebruik van nicotinezouten die snel in de hersenen aankomen. Esther Croes, epidemioloog van het Trimbos-instituut: “Nicotine is extra slecht voor tieners, omdat het de hersenontwikkeling verstoort. Dat kan zorgen voor blijvende hersenschade en mentale problemen, denk aan angststoornissen, concentratieproblemen en depressies. Deze schade aan de hersenen is onherstelbaar.”

Ook volwassenen komen regelmatig op de SEH met klachten die samenhangen met langdurig roken, zoals COPD, hartproblemen en beroertes. Toch is nog niet eerder onderzocht hoe groot de impact van nicotinegebruik is op de acute zorg. Met deze 24-uurs studie op vrijwel alle Nederlandse SEH’s hopen artsen en onderzoekers informatie op te halen die gebruikt kan worden om mensen betere zorg te bieden.

Stoppen met roken: elke poging telt

Stoppen met roken is niet makkelijk, en dat heeft niets te maken met gebrek aan wilskracht. Kraaijvanger: “Een nicotineverslaving houdt mensen in zijn greep, soms zelfs als ze ernstig ziek worden.” Ze geeft aan dat zelfs een kort advies helpt. “Dat is een zogeheten Very Brief Advice Plus (VBA+), ontwikkeld door het Trimbos-instituut. Zorgverleners kunnen patiënten in één minuut op weg helpen met dit VBA, gevolgd door een verwijzing naar rookstopbegeleiding (de ‘plus’). Onderzoek laat zien dat dit de kans op een succesvolle stoppoging verdubbelt.”