De kracht en keerzijde van een diagnose

Stel je voor: na onderzoek wordt de diagnose dementie bij een patiënt gesteld en wordt een behandeltraject gestart. Zowel de patiënt als de omgeving geven aan dat ze, ondanks de diagnose, blij zijn dat ze weten waar ze aan toe zijn. Maar dan volgt de andere kant: de patiënt mag misschien een geliefd vak niet meer uitoefenen, krijgt een casemanager en een andere dagbesteding. Kortom: het hele leven zoals het was, verandert.

Pieter Barnhoorn, huisarts: “Meestal treedt er na een diagnose een bepaald protocol in werking. Dat biedt zekerheid voor de zorgprofessional en de patiënt. Daarentegen kan dat protocol grote impact hebben op het leven van de patiënt. Als professional kun je jezelf dan afvragen of het volgen van een bepaald traject het beste is voor de patiënt.”

Het is belangrijk om na te denken over de verschillende manieren waarop een diagnose impact heeft. “Mogelijk komen we tot andere inzichten door verder te kijken dan het hokje van de diagnose en de patiënt te helpen met wat er wél kan. Wat heeft diegene nodig? En hoe kunnen we daar het beste in ondersteunen?”, vertelt Barnhoorn verder, “Een voorbeeld: iemand heeft zijn leven lang een kapperszaak gehad en krijgt de ‘diagnose' dementie. Dan kun je zeggen dat iemand moet stoppen met zijn werk. Je kunt ook kijken of er bepaalde taken zijn die iemand nog wel kan doen in de zaak. Een ander voorbeeld: een oudere man krijgt door een zware medische behandeling erectieproblemen. De man is genezen, maar heeft de rest van zijn leven last van die erectieproblemen. Het is belangrijk om ook het perspectief van kwaliteit van leven in de spreekkamer mee te nemen.”

Op de foto: Marleen Eijkholt en Pieter Barnhoorn.

Niet altijd simpel

Voor zorgprofessionals is het niet altijd makkelijk om af te stappen van protocollen na diagnoses. Barnhoorn: “Diagnoses geven ook een soort zekerheid: je weet wat er met de patiënt is en helpt ze hierbij. Je wilt als zorgprofessional niet mensen zorg ontnemen. Voor de patiënt is beter worden op dat moment ook vaak de hoogste prioriteit. Maar we moeten ons realiseren dat dit mogelijk ook nieuwe problemen met zich meebrengt.”

Marleen Eijkholt, docent en onderzoeker bij de afdeling Ethiek en Recht van de Gezondheidszorg vult aan: “Het is vooral belangrijk om je als zorgprofessional bewust te zijn van alle lagen die een diagnose met zich meebrengt en wat dit betekent voor een patiënt.”

Symposium

Vertragen en overwegen: daar wil het symposium ‘Op zoek naar een diagnose: een medisch-ethische, filosofische en sociologische verkenning’ de deelnemende zorgverleners toe bewegen. Eijkholt en Barnhoorn zijn de initiatiefnemers. Deelnemers worden betrokken in welke spanningen er zijn tussen professionaliteit, expertise, vakmanschap en zorg. Daarnaast wordt de rol van onzekerheid in diagnosticeren en de morele consequenties voor de arts en de patiënt nader besproken. Deelnemers gaan aan de slag met hun eigen casussen die vanuit verschillende perspectieven worden belicht.

Eijkholt: “We willen dat zorgverleners zich bewust worden van de voor- en nadelen van het stellen van een diagnose en de complexiteit die hierbij hoort. Daarnaast willen we ruimte bieden voor het verhaal achter de diagnose. Wat gebeurt er eigenlijk nadat je een diagnose stelt? We bekijken dit vanuit verschillende perspectieven: medisch, filosofisch en sociologisch.”

“Het symposium leert je na te denken over diagnoses en of er andere manieren zijn om te ondersteunen.”, vult Barnhoorn aan, “Natuurlijk vraagt dit tijd van de zorgprofessional, maar door even te vertragen en te luisteren, kun je efficiënter zijn in het verlenen van zorg en meer waarde leveren. Dat maakt je eigen vak uiteindelijk ook leuker.”

Op 12 september vindt het symposium plaats voor alle zorgprofessionals die zich aangetrokken voelen tot het onderwerp. Er zijn nog enkele plaatsen beschikbaar. Meld je hier aan.

Boerhaave Nascholing

Het LUMC staat voor een leven lang leren. Hoog kwalitatief en innovatief nascholingsaanbod in samenwerking met inhoudelijke experts, dat is in een notendop waar Boerhaave Nascholing voor staat. Deze organisatie is onderdeel van het LUMC en is de oudste aanbieder van postacademisch onderwijs geneeskunde (PAOG) van Nederland. Jaarlijks organiseert Boerhaave Nascholing meer dan 200 (geaccrediteerde) bij- en nascholingen aan medisch specialisten, huisartsen, specialist ouderengeneeskunde en artsen in opleiding. Bekijk hier het aanbod.