Mooie onderwijsinnovatie, maar werkt die ook beter?

Caroline Serlie is manager van dit centrum en samen met hoogleraar Friedo Dekker geeft ze leiding aan de onderzoeksgroep binnen het centrum. "Onderwijs is één van de kerntaken van het LUMC", vertelt Friedo Dekker. “Daar wordt heel veel werk in verzet. Er is een bekend citaat dat zegt: 'Als je de beste dokters wilt opleiden, moet je ook de beste docenten hebben.' Onze onderzoeksgroep helpt docenten om zich te blijven ontwikkelen. En daarmee ook het onderwijs. We hebben een verscheidenheid aan onderwijsvormen binnen het LUMC, maar wat zijn de daadwerkelijke effecten hiervan op het leerproces van de studenten? Resultaten delen we uiteraard met andere umc’s en hogescholen in binnen- en buitenland en via de LEARN-bijeenkomsten met onze docenten."

Caroline Serlie "We hebben zeven promovendi in onze onderzoeksgroep. Zij voeren onderzoek uit naar onderwijsverbeteringen. Onze promovendi analyseren bijvoorbeeld of een onderwijsinnovatie minstens even goed is als de bestaande onderwijsvorm, of waar mogelijk zelfs beter of efficiënter is. De promovendi hebben begeleiders verspreid over verschillende afdelingen binnen het LUMC, zoals de Maag- Darm en Leverziekten, de Heelkunde en de Klinische Farmacie. De afdeling Public Health en Eerstelijnsgeneeskunde is hierin ook actief. Hierdoor is er veel kennis beschikbaar. We zijn als expertisecentrum een plek waar mensen die onderzoek doen naar onderwijs elkaar kunnen ontmoeten en stimuleren. En waar je de begeleiding bij elkaar hebt om te ondersteunen, zowel op ICT als onderwijskundig vlak."

Meerkeuzevragen versus korte open antwoorden

Eén van de onderzoeken binnen de onderzoeksgroep richt zich op verbetering in toetsvragen. Elise van Wijk, promovenda: "Mijn onderzoek richt zich op een alternatief voor meerkeuzevragen. Je ziet dat dit vraagtype nog vaak wordt ingezet binnen het medisch onderwijs, aangezien het een betrouwbare vraag is die makkelijk na te kijken is voor een groot aantal studenten. Helaas is het ook gevoelig voor gokken en bereidt het studenten niet goed voor op de klinische praktijk.

Daarom doe ik samen met Alexandra Langers onderzoek naar een alternatief: de Very Short Answer Question (VSAQ). Dat is een open vraag waar een kort antwoord op gegeven moet worden (1 tot 4 woorden), soms ook ‘invulvraag’ genoemd. Mijn onderzoek wijst uit dat dit vraagtype betrouwbaarder is en beter onderscheidt welke studenten de stof wel en niet beheersen. Inmiddels is er al een aantal docenten die VSAQ’s gebruiken in hun toetsen en hier erg positief over zijn. Op dit moment onderzoek ik of de kennis ook langer blijft hangen als er getoetst wordt met dit vraagtype.”

Wetenschappelijke basis studenten

Dekker: "Wat ook heel belangrijk is, is dat studenten wetenschappelijk onderzoek leren gebruiken. Studenten Geneeskunde bijvoorbeeld willen vaak arts worden, niet per se onderzoeker. Maar ze moeten natuurlijk wel nieuwe ontwikkelingen bijhouden. En ook reclame in de gezondheidszorg leren beoordelen om te kijken of iets echt van toegevoegde waarde is. Daarnaast zoeken patiënten steeds meer zelf op. Die informatie moeten aankomende artsen op een kritische manier kunnen vergelijken met wetenschappelijke artikelen. Leren hoe je onderzoek doet helpt daarbij.

Daarom hebben we een onderzoeksvak in het eerste jaar vernieuwd. Als je zegt ’Zo doe je onderzoek’, dan is dat natuurlijk niet zo uitdagend. En daarmee minder motiverend. Daarom leren ze nu actief: de studenten beantwoorden en presenteren in het eerste blok van het eerste jaar een zelfbedachte wetenschapsvraag. We hebben onderzocht of dit nu echt beter werkt. En inderdaad, er zijn nu meer studenten gemotiveerd onderzoek te doen later in hun studie."

Toekomstdromen

Van Wijk: "Als ik mag dromen, dan zou ik willen dat toetsen niet meer worden gezien als een vinkje halen, maar meer worden gezien als onderdeel van het leerproces."

Serlie: "Ik hoop op steeds nieuwe enthousiaste promovendi die onderzoek willen doen naar verbetering van het medisch onderwijs. Zodat we niet alleen nu maar ook over vijf jaar een relevante bijdrage kunnen leveren als onderzoeksgroep".  

Dekker: "Ik zou willen dat docenten nog meer dan nu bezig zijn met innovatie, verbetering van onderwijs en dat ook op academisch niveau doen. Dus met een wetenschappelijke bril naar onderwijs kijken. Die toekomstdroom is binnen het LUMC al begonnen."

Een groot deel van de onderzoeksgroep van het Onderwijs Expertise Centrum