Vergevorderd (oog)melanoom: T- cel-therapie en nieuwe ontwikkelingen

Het onderzoek van Van der Kooij richt zich zowel op het vinden van een nieuwe en goed te verdragen behandelcombinatie voor patiënten met uitbehandeld melanoom, als op het analyseren van landelijke data over de veiligheid en effectiviteit van reeds bestaande behandelingen.

Immuuntherapie veilig bij veelvoorkomende auto-immuunziekten

Eén van de belangrijkste bevindingen in het proefschrift van Van der Kooij is dat behandeling met immuun-checkpoint-inhibitoren veilig gegeven kan worden aan patiënten met vaak voorkomende auto-immuunziekten. Deze resultaten zijn belangrijk omdat ongeveer één op de tien patiënten met een vergevorderd melanoom, een kwaadaardige vorm van huidkanker, ook last heeft van een auto-immuunziekte. “Bij patiënten met een auto-immuunziekte is het eigen immuunsysteem al op een bepaalde manier overactief en valt het eigen lichaamsweefsel aan. Daarom werden deze patiënten niet toegelaten tot de grote internationale studies die de effectiviteit en veiligheid van immuuntherapie onderzochten”, legt Van der Kooij uit.

Door te laten zien dat immuun-checkpoint-inhibitoren veilig gegeven kunnen worden aan patiënten met vaak voorkomende auto-immuunziekten heeft een grote groep patiënten alsnog toegang gekregen tot deze vaak succesvolle therapie.

Nieuwe behandelcombinatie

De eerste, nog niet eerder gepubliceerde, resultaten van een echte Leidse studie worden in het proefschrift gepresenteerd. De promovenda laat zien dat met een nieuwe combinatie van behandelingen het afweersysteem van patiënten kan worden gebruikt om alsnog hun eigen melanoom te bestrijden. Immuuntherapie met de patiënt zijn eigen afweercellen is geen nieuw begrip binnen de geneeskunde. Maar in het LUMC wordt een mildere, voor de patiënt beter te verdragen voorbehandeling gebruikt om het lichaam klaar te maken voor de in het laboratorium vermenigvuldigde afweercellen. Deze milde voorbehandeling, in combinatie met de patiënt zijn eigen afweercellen en een immuun-checkpoint-inhibitor, is uniek. Het feit dat deze combinatie veilig is en dat de voorlopige resultaten laten zien dat een deel van de patiënten er ook (langdurig) baat van heeft, geeft hoop voor de toekomst.

Niet voor elk type melanoom

Toch slaat behandeling met immuun-checkpoint-inhibitoren niet aan bij elk type melanoom. In dit proefschrift wordt getoond dat patiënten met een melanoom in het oog en uitzaaiingen elders in het lichaam geen baat hebben bij deze behandeling, maar wel de bijwerkingen ervaren. “Het publiceren van data over de ineffectiviteit van geneesmiddelen is net zo belangrijk als het presenteren van nieuwe behandelopties”, legt Van der Kooij uit. “Je voorkomt zo dat patiënten onnodig de lasten van een nieuwe behandeling ondergaan.”

Middagsymposium met Deense hoogleraar

Na de promotie vinden er ‘s middag twee colleges plaats in collegezaal 4 van het LUMC. Om 15.00 uur start van Van der Kooij zelf met een korte beschrijving van de belangrijkste resultaten van haar proefschrift en wordt er verder ingegaan op de eerste resultaten van de hierboven beschreven nieuwe behandelcombinatie.

Van 15.30 tot 16.30 uur geeft vervolgens professor Inge Marie Svane, hoogleraar uit Kopenhagen, een gastcollege getiteld: ‘Adoptive T cell therapy and PDL1 and IDO targeting vaccination for treatment of metastatic melanoma.’ Zij is expert op het gebied van celtherapie en is speciaal voor deze promotie naar Leiden gereisd.

Monique van der Kooij promoveert op 30 maart van 11.15 tot 12.00 uur met haar proefschrift ‘Immunotherapy in advanced melanoma – crossing borders’. De livestream is te volgen via deze link.