Rituximab (MabThera®)

Wat is Rituximab (MabThera®)?

Wellicht rijzen nu bij u de vragen: thuis hemodialyseren, is dat voor mij weggelegd? Wat heb ik er allemaal voor nodig? Kan ik dat leren? Wie gaat mij thuis helpen? Hoe veilig is het? 

We hopen dat deze brochure u wat meer duidelijkheid geeft. Mocht u na het lezen hiervan nog vragen hebben, neem dan gerust contact op met één van onze medewerkers. Hij/zij kan dan een persoonlijk gesprek voor u regelen met de thuishemodialyse verpleegkundige. 

Verwijzing naar het Niercentrum kan via de internist/verpleegkundig specialist van uw ziekenhuis. Bent u al bekend in ons centrum, geef het dan aan bij uw polibezoek. 

Ook als u reeds dialyseert in het centrum kan u er alsnog voor kiezen om thuis te gaan dialyseren. 

Keuze voor thuishemodialyse 

Naast het minimaliseren van de reis- en wachttijden naar/in het ziekenhuis is het ook een groot voordeel dat u thuis kunt dialyseren op de dagen en tijden die het beste passen in uw eigen levensritme. 

Thuisdialysepatiënten zijn over het algemeen erg tevreden over hun behandeling, het zorgt er vaak voor dat zij zichzelf als minder ziek ervaren. Daarnaast geeft het een grotere mate van zelfstandigheid en meer ruimte voor eigen inbreng/inspraak, wat van grote waarde blijkt te zijn bij het goed om kunnen gaan met deze ingrijpende behandeling. 

Wanneer u thuis dialyseert blijft u uiteraard onder controle en komt u iedere 6 weken naar het centrum voor bloedonderzoek en een afspraak op de poli. Daarnaast kunt u natuurlijk altijd contact zoeken met de thuishemodialyse verpleegkundige voor vragen of overleg. 

In ons Niercentrum kan de thuishemodialyse op verschillende manieren gerealiseerd worden: 

Thuishemodialyse met partner 

Bij deze vorm van dialyse helpt uw partner u met de dialyse thuis. Dit kan ook een huisgenoot of ander vertrouwd persoon zijn. In het Niercentrum krijgt u, samen met uw partner, een training om de hemodialyses zelfstandig en veilig thuis uit te kunnen voeren. Eventueel kan het laatste gedeelte van de training ook thuis plaatsvinden. Hoe dan ook, u gaat pas samen met uw partner thuis starten als u zich helemaal zeker voelt. 

Uw partner is de hele behandeling bij u aanwezig en jullie zijn samen verantwoordelijk voor uw behandeling. 

Thuishemodialyse met meerzorg 

Als u geen actieve rol wilt of kunt hebben in uw behandeling dan kunt u thuis ondersteund worden door een dialyseverpleegkundige van de externe specialistische thuiszorg organisatie waarmee wij samenwerken. 

Op deze manier heeft u een samenwerking en gedeelde verantwoordelijkheid met de verpleegkundige. Indien nodig en/of gewenst krijgt u een aangepaste training en wordt er samen met u gekeken welke handelingen u eventueel zelf wilt of kunt doen en wat door de verpleegkundige gedaan wordt. De verpleegkundige blijft tijdens de gehele behandeling bij u aanwezig. 

Solo dialyse 

Soms is het mogelijk om de dialyse helemaal zelfstandig, dus zonder begeleiding van een partner of verpleegkundige, thuis uit te voeren. 

De verantwoordelijkheid voor het uitvoeren van de dialyse ligt dan helemaal bij u zelf. 

Deze vorm van thuisdialyse geeft de meeste vrijheid in de behandeling. Ook hiervoor krijgt u een op maat gemaakte training.

Waarom doen we dit onderzoek/deze behandeling?

Rituximab is een geneesmiddel dat bepaalde witte bloedcellen (de B-lymfocyten) tijdelijk uitschakelt. Deze B-lymfocyten maken deel uit van het afweersysteem. Het zijn verdedigers tegen ongewenste infecties. Ze spelen ook een rol bij verschillende auto-immuunziekten zoals ANCA geassocieerde vasculitis (AAV), systemische lupus erythematosus (SLE) en reumatoïde artritis. Bij deze ziekten kan er sprake zijn van een overmatige activiteit van de B-lymfocyten. Vermindering van het aantal B-lymfocyten kan daarom de ziekte tot rust brengen.  

Wat gaat er vooraf aan het onderzoek of de behandeling?

Voordat u kunt starten met de rituximab-behandeling, dient beoordeeld te worden of er geen medische bezwaren zijn tegen de behandeling met een biological, waar de rituximab toe behoort. Omdat een infectie doorgemaakt in het verleden kan opvlammen door de behandeling met een biological wordt uw bloed gecontroleerd op infecties voorafgaand aan de toediening van rituximab. Uw nefroloog bespreekt alles met u over de behandeling met rituximab. De secretaresse van het Niercentrum plant de afspraak op de dagbehandeling en informeert u hierover. Indien u opgenomen bent op de kliniek van de nierziekten zal de behandeling daar plaatsvinden.

Hoe kunt u zich voorbereiden?

Vaccinaties   

• Voor een voldoende immuunreactie op de vaccinatie moet deze minstens 4 weken voor de eerste behandeling met rituximab plaatsvinden. 
• De griepvaccinatie (griepprik) is mogelijk en wordt geadviseerd. Deze vaccinatie kan u tegen griep (influenza) beschermen. 
• We adviseren om overige vaccinaties eerst met uw nefroloog te overleggen omdat vaccinaties met levende vaccins ontraden worden.

Gebruik van rituximab samen met andere medicijnen   

• Licht uw arts in over uw behandeling met rituximab en vertel wanneer u het laatste infuus hebt gehad. 
• Vertel uw huisarts, tandarts en specialist altijd welke medicijnen u gebruikt. Denk hierbij ook aan uw eventuele gebruik van zelfzorgmedicatie.
• Het gelijktijdig gebruik van verschillende medicijnen is niet altijd veilig.

Hoe gaat het onderzoek / de behandeling in zijn werk?

• Het toedienen van rituximab vindt plaats in het ziekenhuis door middel van een infuus. 
• Het eerste infuus neemt gemiddeld 4 à 5 uur in beslag. Indien u tijdens de eerste toediening geen last van bijwerkingen hebt gehad, wordt het tweede infuus meestal sneller toegediend. Dit duurt dan 2,5 tot 3 uur. 
• De behandeling met rituximab bestaat uit 2 infusen, gegeven met een interval van 2 weken.  
• Rituximab kan ook vaker gegeven worden (soms wel elk half jaar) en de doseringen kunnen dan ook variëren.
• Rituximab werkt langzaam in. Het duurt enkele weken voordat het maximale effect bereikt wordt. De behandeling met rituximab wordt daarom meestal gecombineerd met methotrexaat, prednison of een ander antireumamedicijn.

Wat zijn de risico's, bijwerkingen of complicaties?

Infuusbijwerkingen   

• Tijdens het inlopen van het infuus kunnen bijwerkingen/reacties optreden zoals: jeuk, kortademigheid, koorts, rillingen, huiduitslag en/of bloeddrukschommelingen. 
• Om de kans op bijwerkingen te verkleinen, worden voorafgaand aan ieder infuus, een anti-allergiemiddel, prednison en paracetamol toegediend. 
• Mocht u toch last krijgen van de bijwerkingen, dan kan de toediening van rituximab vertraagd of onderbroken worden.

Algemene bijwerkingen  

Patiënten die rituximab gebruiken, hebben een grotere kans op infecties. Neem altijd de temperatuur op wanneer u zich ziek voelt. Neem bij koorts of andere tekenen van infectie (bijv. pussend wondje, steenpuist of ophoesten niet-helder slijm) contact op met uw nefroloog.  

Belangrijk  

Een zeer zeldzame maar ernstige bijwerking van rituximab is het optreden van een herseninfectie. Mocht u last hebben van een of meerdere van de volgende symptomen, neem dan onmiddellijk contact op met uw arts:   

• Geheugenverlies 
• Moeite met nadenken 
• Moeite met lopen
• Vermindering/verlies van gezichtsvermogen

Waar moet u op letten na uw onderzoek/behandeling?

Vruchtbaarheid, zwangerschap en borstvoeding   

• Vrouwen in de vruchtbare jaren dienen passende anticonceptieve maatregelen te nemen. Bijvoorbeeld de anticonceptiepil, spiraal of prikpil, gedurende en ten minste tot 4 maanden na de laatste toediening van rituximab. Bespreek zo nodig met uw behandelend arts wat een goede anticonceptiemethode voor u is. 
• Over het gebruik van rituximab tijdens zwangerschap zijn onvoldoende tot heel weinig gegevens bekend. 
• Patiënten die toch tijdens een zwangerschap rituximab kregen, moeten er rekening mee houden dat dit de afweer van de baby tot 6 maanden na de geboorte vermindert. Dit heeft directe gevolgen voor eventuele vaccinaties voor uw baby.  
• Borstvoeding tijdens en gedurende 12 maanden na de behandeling met rituximab wordt ontraden. 
• Overweegt u een zwangerschap of wilt u borstvoeding geven, overleg dan eerst met uw behandelend arts. Vanwege de lange werkingsduur van rituximab geldt dit tot 12 maanden na uw laatste behandeling met rituximab. 

Poliklinische controleafspraken

De nefroloog is zowel verantwoordelijk voor de indicatiestelling als voor de gevolgen van de voorgeschreven behandeling met een biological. De arts geeft aan wanneer er een poliklinische controle moet worden afgesproken.  

Bloedonderzoek  

Tijdens de behandeling met rituximab zal uw bloed regelmatig worden afgenomen voor controle. Hierdoor kunnen eventuele tekenen van lever- of nierfunctiestoornissen of stoornissen in de bloedaanmaak vroegtijdig worden opgespoord. Houdt u zich daarom goed aan de afspraken voor bloedafname. Als er geen contact met u opgenomen wordt door uw arts, is uw bloed in orde. De uitslagen van het laboratoriumonderzoek kunt u inzien via het patiëntportaal mijnLUMC op de website van het LUMC in. 

Operaties en ingrepen  

Op theoretische gronden bestaat er bij het gebruik van rituximab een verhoogd risico op postoperatieve infecties en een vertraagde wondgenezing. Algemeen is het advies om niet eerder dan 3 maanden na de laatste rituximab-toediening een (geplande) operatie (of andere ingreep) te ondergaan. Met de volgende rituximab-toediening dient gewacht te worden totdat de wond genezen is.

Contactgegevens van de betrokken poliklinieken

Polikliniek Nierziekten  

Telefoonnummer: 071-526 37 96 (tussen 09.00 en 12.00 uur)  

E-mail: polinierziekten@lumc.nl

Handige links

Hebt u na het lezen van deze folder vragen of opmerkingen, neem dan contact op met uw nefroloog. Onafhankelijke informatie over geneesmiddelen kunt u vinden op www.apotheek.nl en op de website van het Zorginstituut Nederland: www.farmacotherapeutischkompas.nl