Vleesboomverwijdering via kijkoperatie in de buik

Wat is Vleesboomverwijdering via kijkoperatie in de buik?

Een vleesboom is een goedaardige, bolvormige verdikking van de baarmoederspier. Vleesbomen komen heel veel voor; bij ongeveer 40 van de 100 vrouwen tussen de 20 en 55 jaar zijn vleesbomen te zien op een gynaecologische echo. De ene vrouw heeft één vleesboom, de andere vrouw heeft er meerdere tegelijk. Alleen een klein deel van deze vrouwen heeft hier daadwerkelijk klachten van. 

Vleesbomen groeien meestal langzaam. Soms wordt de baarmoeder door vleesbomen zo groot dat de vrouw hier last of pijn van krijgt. Of soms groeit een vleesboom richting de baarmoederholte, waardoor ongesteld zijn veel bloedverlies kan geven. Soms leidt dit tot bloedarmoede. Vleesbomen die duidelijk uitpuilen in de baarmoederholte geven mogelijk een verlaagde kans op een zwangerschap. 

Meestal is het verwijderen van de hele baarmoeder de beste manier om helemaal van de klachten af te komen. Na de overgang stoppen de menstruaties en krimpen vleesbomen langzaam.

Waarom doen we dit onderzoek/deze behandeling?

Redenen voor verwijdering van vleesbomen 

Alleen in bepaalde gevallen kan het verwijderen van alleen de vleesbomen via een (kijk)operatie een optie zijn. Bijvoorbeeld wanneer een vrouw een (toekomstige) kinderwens heeft, terwijl zij één of meerdere vleesbomen heeft die hinderlijke klachten geven of misschien de zwangerschapskansen verminderen. 

Ondanks dat de operatie via kleine sneetjes in de huid gaat, is het binnenin de buik een grote operatie met een grote wond in de baarmoeder. Hierdoor is er tijdens en na de operatie een kans is op complicaties. Ook voor een toekomstige zwangerschap en bevalling kan de operatie gevolgen kan hebben. Dit zullen we verderop in deze folder bespreken. 

Omdat het een grote operatie is, vinden we het belangrijk dat u samen met de gynaecoloog bespreekt of er ook nog andere behandelmanieren zijn voor uw klachten van de vleesbomen

Waarom u bij ons in goede handen bent

De afdeling gynaecologie van het LUMC heeft buitengewone expertise in het behandelen van goedaardige klachten van de baarmoeder. Het is één van de weinige ziekenhuizen waar vleesboomoperaties als kijkoperatie worden uitgevoerd. We doen ook regelmatig wetenschappelijk onderzoek naar (onder andere) deze operatie.

Wat gaat er vooraf aan het onderzoek of de behandeling?

Bij een goedaardige aandoening van de baarmoeder kunt u ruim de tijd nemen om na te denken en tot een beslissing te komen. U kunt er, behalve met uw huisarts en gynaecoloog, ook met anderen over spreken. Noteer alle vragen en onzekerheden en bespreek ze met uw gynaecoloog. 

Neem bij het bezoek aan de gynaecoloog, als het even kan, uw partner of iemand anders mee. Diegene kan meeluisteren en met u napraten. Mocht u het gevoel hebben dat uw vragen onvoldoende beantwoord zijn, neem dan nogmaals contact op met de gynaecoloog. Als u er dan nog niet uitkomt, kunt u de mening van een andere gynaecoloog (een second opinion) vragen.

De beslissing 

Het belangrijkste is dat u zich pas laat opereren als u daar echt aan toe bent. Dat betekent meestal dat de klachten niet op een andere manier voldoende te behandelen zijn. Meestal vallen de nadelen van een vleesboomverwijdering mee. De operatie kan dan als een opluchting ervaren worden. Bij de beslissing moet u de volgende punten mee wegen:

De ernst van de klachten  

U zult een keuze moeten maken tussen 1) het verder leven (leren omgaan) met uw klachten of 2) de (mogelijk negatieve) gevolgen van de operatie. Hierbij is het belangrijk om te beseffen dat er soms nieuwe vleesbomen groeien, op een nieuwe plek in de baarmoeder of op de plek van de verwijderde vleesbomen. Bij ongeveer 25 tot 30 van de 100 vrouwen die deze operatie ondergaan zien we in de jaren na de operatie nieuwe vleesbomen op een echo; niet iedereen heeft klachten van deze nieuwe vleesbomen, en ze hoeven ook niet altijd behandeld te worden. 

De kans dat de klachten zullen verminderen of verdwijnen door de operatie

In de meeste gevallen is het duidelijk dat door het verwijderen van de vleesbomen de klachten zullen verbeteren. De baarmoeder wordt kleiner en neemt minder plek in, in uw buik. Als u veel bloed verliest bij de ongesteldheid zal dit na de operatie waarschijnlijk minder worden. Soms is het effect van de operatie onzeker, zoals bij buikpijn of moeilijk zwanger kunnen worden. Bespreek de kans op verbetering met uw gynaecoloog.

De mogelijkheid om op andere wijze iets aan de klachten te doen 

Soms is een operatie niet de enige oplossing. Het is goed om alle opties te bespreken met uw gynaecoloog. Pas als deze andere opties niet mogelijk zijn of onvoldoende resultaat hebben, is een operatie een keuze. 

De mogelijkheid dat complicaties ontstaan  

Bij elke operatie kunnen complicaties (problemen) ontstaan. Deze staan verderop in de folder beschreven. Ze komen weinig voor en vallen meestal mee, maar sommige hebben blijvende gevolgen. Overweeg of u vindt dat uw klachten tegen dit risico opwegen. 

Medicatie als voorbehandeling 

Met sommige vrouwen zal de gynaecoloog praten over een medicijn dat een aantal maanden voorafgaand aan de operatie gebruikt kan worden. Dit is bedoeld om tijdelijk de menstruaties te stoppen en/of om te proberen de vleesbomen te laten krimpen. Uw gynaecoloog maakt een inschatting of dit medicijn in uw geval ook nodig of zinvol is. 

Dit medicijn wordt als prik, elke 4 weken. De prik geeft u tijdelijk het gevoel in de overgang te zijn. U kunt tijdens het gebruik van het medicijn soms bijwerkingen hebben; het vaakst melden vrouwen opvliegers (zweetaanvallen). Als de prik uitwerkt komt uw eigen menstruatie weer op gang en stoppen de eventuele bijwerkingen. Het wel of niet gebruiken van deze medicatie heeft geen gevolgen voor uw vruchtbaarheid na het stoppen van de behandeling. 

Als u besloten hebt tot een operatie  

De operatie wordt op de wachtlijst gezet door de gynaecoloog wanneer er samen is besloten tot een operatie. De wachttijd voor de vleesboomoperatie kan wisselen: van enkele weken tot enkele maanden. 

Wanneer de vleesbomen onvoldoende goed met de echo in beeld komen, kan de gynaecoloog met u bespreken nog een aanvullende MRI scan te doen. Dit is niet altijd nodig.

U krijgt een afspraak voor een telefonisch of poliklinisch gesprek met de arts die de narcose verzorgt (anesthesioloog). Wanneer de anesthesioloog akkoord is, wordt een operatiedatum gepland. Deze datum is altijd onder voorbehoud. Dat betekent dat we deze datum niet zeker weten. Soms wordt de operatiedatum verschoven vanwege personeelsuitval in het ziekenhuis. Een enkele keer komt dit meermaals voor. We doen altijd ons uiterste best u zo snel mogelijk te helpen

Hoe kunt u zich voorbereiden?

Voorbereiding voor opname  

Voordat u wordt opgenomen, is het goed om een en ander te regelen voor de periode na de operatie. De eerste tijd thuis hebt u zeker enige huishoudelijke hulp nodig. Misschien kan uw partner een tijdje vrij nemen of extra taken op zich nemen, of kunnen vrienden of familieleden taken overnemen.

U kunt ook huishoudelijke hulp aanvragen via het WMO-loket van uw gemeente. Wanneer tijdens de opname in het ziekenhuis blijkt dat u lichamelijke zorg  voor thuis nodig heeft, dan wordt dit tijdens de opname geregeld (denk aan hulp bij wassen en kleden); we verwachten dit gezien de aard van de operatie echter niet. 

U moet rekening houden met een opname van 1 nacht na de operatie. U gaat dus in principe de dag na de operatie al naar huis. Dan kunt u kunt dan zelf naar het toilet lopen en u opfrissen of douchen. Thuis moet u rekening houden met een hersteltijd van ongeveer 6 weken. Als het tijdens de operatie nodig is om een grote snede in de buik te maken, dan zal uw herstel langer kunnen duren (ongeveer 8 weken). Tijdens de hersteltijd thuis kunt per week steeds meer doen en bewegen. 

Over de opname en het verblijf in het ziekenhuis ontvangt u op de polikliniek de folder Kliniek.

Hoe gaat het onderzoek / de behandeling in zijn werk?

Kijkoperatie met robot  

In het LUMC wordt bij een paar soorten kijkoperaties (ook) een operatierobot (daVinci) gebruikt. De robot maakt het voor de gynaecoloog makkelijker om bepaalde ingewikkelde dingen, zoals een vleesboomverwijdering, te doen. De operatierobot zorgt voor driedimensionaal zicht en de instrumenten in de buik kunnen meer kanten op bewegen. Dit maakt bijvoorbeeld het hechten van de baarmoederspier makkelijker. Ook kan de gynaecoloog een betere (zit)houding aannemen bij de robot.  

Tijdens de operatie krijgt u narcose (diepe slaap). Als u slaapt wordt er een slangetje in de blaas geplaatst. Meestal wordt deze al verwijderd voordat u weer wakker wordt. 

Er worden bij de kijkoperatie vier tot vijf kleine openingen in de buikwand gemaakt. Door de opening in de navel wordt een camera ingebracht. Door de andere openingen worden lange instrumenten ingebracht. Daarmee wordt de vleesboom losgemaakt uit de baarmoederspier. Dan wordt de baarmoederspier weer gesloten met hechtingen (die vanzelf oplossen). Daarna wordt de opening in de navel groter gemaakt (ongeveer drie tot vier centimeter) zodat de vleesboom in delen uit de buik wordt gehaald. 

Tijdens de operatie controleren we soms of de baarmoederholte open is gegaan. Deze controle doen we door via de vagina een blauwe vloeistof in de baarmoeder te spuiten

Waar moet u op letten direct na het onderzoek / de behandeling?

U mag niet zwaar tillen en niet auto rijden. U heeft iemand nodig om u te helpen met de reis naar huis, als u weg kan uit het ziekenhuis. 

Wanneer krijgt u de uitslag?

Al het weefsel dat tijdens de operatie wordt verwijderd, wordt onder de microscoop onderzocht. De uitslag van dit onderzoek duurt twee tot drie weken en u wordt hierover gebeld. Het is gebeurt bijna nooit dat een vleesboom een kwaadaardige tumor blijkt te zijn. Dit komt voor bij ongeveer 1 op de 500 vrouwen die een vleesboom laten verwijderen.

Wat is de prognose?

Het is de verwachting dat een operatie leidt tot verbetering van de kwaliteit van leven. U zal dan minder last hebben van een grote baarmoeder en/of minder bloed verliezen. De kans op het later opnieuw krijgen van een vleesboom is ongeveer 20-30%. Wanneer er toch opnieuw groei is van een nieuwe vleesboom, zal dit meest niet snel tot klachten leiden.

Wat zijn de risico's, bijwerkingen of complicaties?

Deze operatie gaat altijd gepaard met bloedverlies. Soms is dit heel veel, en dan is een bloedtransfusie soms nodig. 

Soms blijkt tijdens de kijkoperatie pas dat het te lastig is om de vleesboom weg te halen met een kijkoperatie. Dan moeten we een grote snede in de buik maken om er goed bij de vleesboom te kunnen. 

Daarnaast kunnen bij elke operatie complicaties (problemen) optreden. De meeste operaties verlopen zonder complicaties. 

Complicaties tijdens of na de operatie.

Er kan een nabloeding optreden. Hiermee wordt bedoeld dat na de operatie een bloedvat (weer) open kan gaan. Meestal kan het lichaam deze bloeduitstorting zelf verwerken. Dan vraagt dit wel een langere periode van herstel. Bij een ernstige nabloeding is soms een tweede operatie nodig. Zéér zeldzaam is hierbij dat de bloeding niet meer gestopt kan worden en dan moet de hele baarmoeder verwijderd worden.

De urinewegen (blaas of urineleiders) of darmen kunnen beschadigd worden. Dit is vaak goed te behandelen, maar het vraagt extra zorg, soms een tweede operatie, en het herstel kan langer duren. 

Na elke operatie is er een risico op het ontstaan van trombose (bloedprop in een bloedvat). Om de kans hierop te verkleinen wordt na de operatie dagelijks een 

antistollingsinjectie gegeven. 

Na elke operatie is er een risico op het ontstaan van een ontsteking (infectie). Soms wordt tijdens de operatie medicatie (antibiotica) gegeven om de kans hierop te verminderen.

Meedoen aan wetenschappelijk onderzoek

We voeren regelmatig wetenschappelijk onderzoek uit naar onze behandelingen. Wanneer u hiervoor geschikt, zullen we u hierover informeren.

Welke specifieke nazorg kunnen wij bieden?

We zullen uw herstel telefonisch en poliklinisch vervolgen. Twee weken na de operatie zal de zaalarts u bellen over de weefseluitslag en over uw korte termijn herstel. Na 4-6 weken wordt u gebeld door uw gynaecoloog. Een controle in het ziekenhuis zal na 3 maanden en 6 maanden plaatsvinden bij uw gynaecoloog. Er zal dan ook een inwendige echo worden gemaakt. Of er na 6 maanden nog controles nodig zijn hangt van verschillende zaken af, en hier zult u met uw gynaecoloog samen over praten. 

Bij klachten tijdens uw herstel kunt u altijd de polikliniek bellen om dit te bespreken. Soms is een vervroegd contactmoment met uw gynaecoloog nodig. De contactgegevens vindt u op de laatste bladzijde van deze folder.

Waar moet u op letten na uw onderzoek/behandeling?

In de weken na de operatie 

Thuis zult u waarschijnlijk nog enkele dagen tot weken pijnstillers nodig hebben: paracetamol en eventueel naproxen of ibuprofen. Bij ontslag worden de adviezen met u doorgenomen. 

Vaak bent u sneller moe, en kunt u minder aan dan u dacht. In dat geval is het goed om toe te geven aan de moeheid en extra te rusten. Te hard van stapel lopen heeft vaak een verkeerd effect. Uw lichaam geeft aan wat u wel en niet aankunt. Daarnaar luisteren is belangrijk.

Als u zich voelt opknappen kunt u geleidelijk uw activiteiten uitbreiden. Een vlotter herstel bij een kijkoperatie in vergelijking met een operatie via buiksnede is een van de voordelen van deze benadering. Echter, ‘van binnen’ is er nog steeds sprake van een uitgebreid wondgebied. Bij ontslag krijgt u een folder met verpleegkundige adviezen mee. 

Bloedverlies  

U kunt na de operatie bloedverlies hebben uit de vagina. Dit kan variëren van een paar dagen tot enkele weken. 

Hechtingen 

De inwendige hechtingen lossen vanzelf op. De huidhechtingen zijn ook zelf oplosbaar (in twee tot vier weken). Als er wondvocht uit de wondjes komt, is het verstandig een pleister aan te brengen. Als de wondjes droog zijn is dit niet meer nodig. 

Douchen en baden  

U mag gerust douchen. Zolang u bloedverlies uit de vagina heeft, wordt baden, zwemmen, seks of tampongebruik afgeraden. Maandverband is geen probleem. 

Seksualiteit 

Omdat er een wond in uw baarmoeder aanwezig is, zal uw gynaecoloog adviseren om ongeveer 4 weken geen gemeenschap (seks) te hebben en geen tampons te gebruiken. Dit is bedoeld om een infectie en/of extra pijn te voorkomen. Er is niets op tegen om al eerder seksueel opgewonden te raken of te masturberen. De buik kan de eerste tijd nog gevoelig zijn. Advies is om alleen datgene te doen wat prettig is. 

Anticonceptie 3-6 maanden

Na de operatie is belangrijk dat de baarmoederspier voldoende tijd krijgt om goed te herstellen. Te snel zwanger worden wordt afgeraden. Tijdens een zwangerschap groeit de baarmoeder namelijk snel, en komt de baarmoederspier op rek te staan. De littekens in de baarmoederspier worden dan ook opgerekt; ze moeten hiervoor eerst zo goed mogelijk genezen zijn. Dit kost tijd. 

U krijgt direct na de operatie advies van uw gynaecoloog hoe lang deze periode voor u precies is; dit advies hangt namelijk af van de bevindingen tijdens de operatie. Over het algemeen is het advies om 3 óf 6 maanden te wachten met zwanger worden. We helpen u met een advies voor anticonceptie, als u dit nodig heeft.

Zwangerschap 

Als u zwanger bent geworden, adviseren wij u om de zwangerschap in het ziekenhuis te laten begeleiden door een gynaecoloog en/of ziekenhuisverloskundige. De littekens in de baarmoederspier komen op rek te staan bij de groei van het kind. Dit kan een zwakke plek vormen in de spier. In zeldzame gevallen geeft dit problemen. Eventuele klachten die hierbij kunnen ontstaan (hevige buikpijn, vaginaal bloedverlies) moeten altijd aan de gynaecoloog worden gemeld. 

Ook kan de moederkoek (placenta) van het kind te diep ingroeien in de binnenkant van het litteken, wat meer bloedverlies kan geven bij de geboorte. 

Geboorte 

De diepte en de grootte van de littekens in de baarmoederspier bepalen ons advies of een vaginale (natuurlijke) bevalling in het ziekenhuis veilig lijkt. Tijdens een eventuele vaginale bevalling heeft u wel een verhoogde kans op een keizersnede, door de littekens. 

In sommige gevallen zullen we na de vleesboomoperatie adviseren om een geplande keizersnede te ondergaan. Het doel hiervan is om te voorkomen dat er langdurig bevallingsweeën trekken aan het dunne litteken. In zeldzame gevallen kan het litteken daarbij open gaan.

Contact bij problemen na uw onderzoek/behandeling

Wanneer u in de dagen tot weken na de operatie één of meerdere van onderstaande klachten krijgt, willen wij graag dat u ons hierover belt (071-526 28 70), ook buiten werkuren (071-526 25 39): 

• Hevige buikpijn die niet verbetert na gebruik van pijnstillers 
• Hevig vaginaal bloedverlies, meer dan tijdens een normale menstruatie 
• Koorts, hoger dan 38.5 graden 

Bij andere klachten kunt u ons tijdens werkuren bellen (071-526 28 70).

Contactgegevens van de betrokken poliklinieken

Veel gestelde vragen  

Kan de wond openspringen als ik weer veel ga doen?  

De wond in de baarmoeder is gesloten met stevige hechtingen die na ongeveer 3 maanden oplossen. Tegen die tijd zijn de weefsels weer volledig vastgegroeid. Door onverwachte bewegingen of door veel inspanning kan de wond dan niet ineens openbarsten. 

In de navel kan door een te snelle (binnen 6 weken) grote belasting soms wel een littekenbreuk onder de huid ontstaan. 

Wat gebeurt er dan met de lege ruimte in mijn buik?  

De ruimte die ontstaat door het verwijderen van de vleesbomen, wordt direct opgevuld door de darmen. U loopt dus niet met een 'gat' in uw buik. 

Tot slot  

Als u wilt praten over gevoelens of twijfels die u over de operatie hebt, kunt u bij Patiëntenvereniging Gynaecologie Nederland namen en adressen krijgen van vrouwen die deze operatie ook zelf hebben meegemaakt en er met u over willen praten. Persoonlijke (voor u unieke) vragen kunt u het beste (ook) bespreken met uw huisarts of specialist.

Contact  

Afdeling Gynaecologie
Polikliniek Gynaecologie: Locatie H3-P, route 485
Tel. 071-526 28 70
Kliniek Gynaecologie: Locatie J-08-Q, route 686
Tel. 071-526 25 39 

Bezoek ook onze website