Port-A-Cath (PAC)

Wat is Port-A-Cath (PAC)?

Een Port-A-Cath, afgekort een PAC, is een klein kastje van metaal. Dit kastje komt onder de huid in het vetweefsel van uw borstkas te liggen, bij voorkeur onder het rechtersleutelbeen waar het maanden kan blijven zitten. Een interventieradioloog plaatst de PAC onder plaatselijke verdoving. 

Waarom doen we dit onderzoek/deze behandeling?

Een PAC bestaat uit een kastje met een zelfsluitend membraan waaraan een slangetje vastzit. Dit slangetje, ook wel katheter genoemd, komt in een bloedvat te liggen. Met een injectie door de huid prikt de arts of verpleegkundige door het membraan in het kastje. Zo kunnen ze vloeistof, medicijnen of chemotherapie via het kastje in de bloedbaan brengen. Bloed afnemen via de PAC kan ook. Op deze manier hoeft er niet steeds opnieuw in een bloedvat geprikt te worden. Wel blijft u het gevoel van een prik houden wanneer de verpleegkundige of arts door de huid in de PAC prikken.

Hoe kunt u zich voorbereiden?

Kleding  

Het is voor u en voor onze medewerkers prettig wanneer u kleding aan hebt waarin u zich makkelijk kunt bewegen en die u makkelijk aan en uit kunt trekken.   

Dagopname  

Van uw behandelend arts hebt u gehoord dat u voor deze ingreep een dag wordt opgenomen. Dat betekent dat u dezelfde dag weer naar huis gaat, maar dat u voor en na de ingreep op de verpleegafdeling verblijft.   

Naast kleding die ook in bed makkelijk zit, kunt u ook een ochtendjas of vest meenemen en slippers of pantoffels. Neem verder zo weinig mogelijk mee naar de afdeling, behalve bijvoorbeeld wat leesmateriaal.   

Medicijnen  

Over het algemeen kunt u uw medicijnen op de gebruikelijke manier en tijd innemen. Kan dat niet, dan hoort u dit van tevoren van uw behandelend arts. Neem in ieder geval een recente lijst (maximaal 14 dagen oud) mee met de medicijnen die u slikt. Weet u niet precies wat u gebruikt? Dan kunt u een medicijnenlijst bij uw apotheek ophalen.  

Let op: Meld het als u bloedverdunners gebruikt of recent gebruikt hebt. Ook wanneer u een stollingsziekte hebt, moet u dit altijd van tevoren doorgeven aan uw behandelend arts.  

Eten en drinken  

U mag 3 uur voor het onderzoek niet eten en drinken.   

Wat moet u meenemen?  

Neem een geldig paspoort, ID-kaart of rijbewijs mee. En denk ook aan het pasje van uw ziektekostenverzekering. Bij 'Dagopname' leest u welke kleding u mee kunt nemen.   

Meld bijzonderheden vooraf  

Laat het ons weten wanneer u een lichamelijke beperking of handicap hebt. Zo kunnen we als het nodig is extra tijd inplannen voor uw onderzoek.  

Bent u verhinderd?  

Laat het ons op tijd weten wanneer de afspraak niet kan doorgaan. Wij kunnen dan een andere patiënt in uw plaats helpen.  

Hoe gaat het onderzoek / de behandeling in zijn werk?

De dag van de procedure  

Waar moet u zich melden?  

Voordat u naar uw afspraak gaat, meldt u zich eenvoudig aan via de aanmeldzuilen in de centrale hal. Bij aankomst op de verpleegafdeling dient u zich nogmaals te melden bij de aanmeldzuil. Op het scherm van de aanmeldzuil wordt getoond in welke wachtruimte u mag plaatsnemen.  

Voorbereiding op de verpleegafdeling  

Een van onze verpleegkundigen ontvangt u op de verpleegafdeling en wijst u uw bed en legt u dan meteen uit wat er tijdens de opname gaat gebeuren. Natuurlijk kunt u altijd bij de verpleegkundigen terecht met uw vragen.   

Wanneer u op de afdeling bent, krijgt u een ziekenhuisjasje aan. Ook krijgt u 1 uur voor de ingreep op de afdeling paracetamol en Temesta (lorazepam). Temesta is een medicijn dat een rustgevende werking heeft.    

Het inbrengen van de Port-A-Cath  

Vanuit de wachtkamer komt een radiodiagnostisch laborant u halen en neemt een paar korte vragen met u door. U neemt plaats op de onderzoekstafel waarbij de laborant ervoor zorgt dat u zo comfortabel mogelijk ligt. De laborant sluit u aan op de bewakingsapparatuur om zo uw bloeddruk, hartslag en zuurstofgehalte in het bloed in de gaten te houden.  

De interventieradioloog kijkt vervolgens of het bloedvat en de plek waar het kastje komt geschikt zijn om te gebruiken. De radioloog desinfecteert de huid en dekt de plek af met steriele lakens om infecties te voorkomen. Er komt een steriel doek tussen uw gezicht en de plek van de ingreep. Tijdens de operatie kunt u de radioloog en de ingreep dus niet zien. De radiodiagnostisch laborant komt regelmatig aan uw kant van het doek om te vragen hoe het met u gaat.   

De radioloog geeft u een plaatselijke verdoving en maakt 2 kleine sneetjes in de huid. Via een klein sneetje in de hals wordt het slangetje in het bloedvat geplaatst. En via een sneetje in de borstkas plaatst de radioloog het kastje van de PAC onder de huid. Vervolgens sluit de radioloog het slangetje onderhuids op het kastje aan en verbindt dit met het bloedvat. Daarna wordt de huid gehecht en afgeplakt met een pleister. De PAC is dan meteen te gebruiken als dat nodig is.   

Omdat de PAC direct onder huid zit, is er een bobbel onder de huid te zien. De beide sneetjes worden een klein litteken.  

Duur van de procedure  

Het plaatsen van een PAC duurt gemiddeld 60 minuten. 

Waar moet u op letten direct na het onderzoek / de behandeling?

Na de procedure  

Gedurende 1 uur wordt op de afdeling in de gaten gehouden of er geen bloeding op de plek van het PAC-systeem ontstaat. De afdelingsarts of verpleegkundige inspecteert vervolgens de hechtingen van de 2 wondjes. Wanneer u zich goed voelt en de plek van de ingreep er rustig uit ziet, mag u naar huis. Een week na plaatsing volgt een poliklinische afspraak op de afdeling Oncologie om de PAC te controleren.

U wordt geadviseerd om, op de dag, na ontslag uit het ziekenhuis, zelf geen voertuig te besturen.

Wat zijn de risico's, bijwerkingen of complicaties?

Aan elke ingreep kleven risico’s en dat geldt ook voor het plaatsen van een PAC. Het is een veilige ingreep die meestal zonder problemen verloopt. Een enkele keer treden er complicaties op, zoals een bloeduitstorting rond de plek van de ingreep of een infectie. In het geval van een infectie kan het voorkomen dat we de PAC moeten verwijderen en op een later tijdstip een nieuwe plaatsen.   

Ook trombose behoort tot de risico’s. Om die reden plaatsen we de PAC in een groter bloedvat, maar soms slibt dit toch dicht door een bloedstolseltje. De verpleegkundige of arts probeert het vat dan met bloedverdunners weer open te krijgen. In minder dan 1% van de gevallen treedt een klaplong op. Verder kunt u na het plaatsen wat (spier)pijn of een stijf gevoel krijgen aan de kant waar de PAC zit. 

Waar moet u op letten na uw onderzoek/behandeling?

Mag ik na vertrek uit het ziekenhuis weer alles doen?   

U kunt 24 uur na het plaatsen van de PAC kort douchen. Tot 2 weken na het plaatsen mag u niet in bad of zwemmen en de borstspieren niet zwaar belasten (bijvoorbeeld geen gewichtheffen, golfen of tennis). Na 2 weken mag u alle sporten weer oppakken.  

De doorzichtige pleister waarmee de wond is afgeplakt mag u na 3 dagen verwijderen. De witte pleister in de hals mag u na 1 dag verwijderen. De steriele strips die over de wond zijn geplakt kunt u laten zitten totdat ze er vanzelf af vallen. De hechtingen in de huid zijn oplosbaar. Deze zullen na verloop van tijd loslaten. Dit wordt tijdens uw poliklinische afspraak bij de Oncologie gecontroleerd. De hechtingen die onderhuids zijn geplaatst, zijn niet oplosbaar.  

Krijgt u thuis meer pijn, koorts of roodheid rond de plek van de ingreep? Neem dan contact op met uw huisarts of met de afdeling Radiologie.  

Het dragen van een driepuntsgordel is geen probleem omdat de PAC onder de huid is gehecht. Behalve als de PAC is aangeprikt (met een infuus slang) en u met de kuur naar huis gaat kan het dragen van een driepuntsgordel pijnlijk en zelfs gevaarlijk zijn. Zo kan de PAC bijvoorbeeld onderhuids verschuiven. Informeer bij uw oncoloog of dit het geval is. Zo ja, dan kunt U een ontheffing aanvragen voor het dragen van de autogordel. Dit kan bij het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen, afdeling Vorderingen (telefoonnummer 071-413 02 00).  

U kunt zonder problemen met de PAC door detectiepoortjes op bijvoorbeeld vliegvelden en in winkelcentra. 

Contactgegevens van de betrokken poliklinieken

Hebt u nog vragen?  

Als u vragen hebt, kunt u contact opnemen met de afdeling Radiologie. Dat kan op werkdagen tussen 8.15 en 16.00 uur op telefoonnummer 071-526 24 10 of per e-mail via SecretariaatAngio-interventie@lumc.nl.