Mammalokalisatie

Wat is Mammalokalisatie?

Bij een lokalisatie wordt een marker in de afwijking in de borst of oksel gebracht om deze te markeren. Op die manier kan de afwijking die tijdens de (latere) operatie en teruggevonden en verwijderd worden. Dit kan gedaan worden met een jodiummarker, pintuitionmarker of een lokalisatie draad. Uw behandelend arts beslist voor welke markering wordt gekozen.

De jodiummarker is een heel klein aluminium staafje dat licht radioactief jodium bevat en langere tijd kan blijven zitten. De pintuitionmarker is een klein magnetisch staafje, dat langer kan blijven zitten. Markeren met de lokalisatiedraad kan alleen vlak voor de operatie gebeuren omdat de de draad van de lokalisatie uit de borst steekt.

Waarom doen we dit onderzoek/deze behandeling?

Er zijn 2 redenen voor een mammalokalisatie. 1. De afwijking in de borst is te klein om te kunnen voelen bij de operatie. 2. Als u voorafgaand aan uw operatie chemotherapie krijgt,  kan de tumor zo veel kleiner worden, dat deze niet meer voel- of zichtbaar is tijdens de operatie. Om het gebied toch terug te kunnen vinden wordt het gemarkeerd.

Hoe kunt u zich voorbereiden?

Kleding  

Het is voor u en onze medewerkers prettig wanneer u kleding aan hebt waarin u zich makkelijk kunt bewegen en die u makkelijk aan en uit kunt trekken. Voor de meeste onderzoeken zal u gevraagd worden het bovenlijf te ontbloten. 

Medicijnen  

Over het algemeen kunt u uw medicijnen op de gebruikelijke manier en tijd innemen. Kan dat niet, dan hoort u dit van te voren van uw behandelend arts. Neem in ieder geval een recente lijst mee met de medicijnen die u slikt, deze lijst mag maximaal 14 dagen oud zijn. Weet u niet precies wat u gebruikt? Dan kunt u een medicijnenlijst bij uw apotheek ophalen.  

Let op: Meld het als u bloedverdunners gebruikt of recent gebruikt hebt. Ook wanneer u een stollingsziekte hebt, moet u dit altijd van tevoren doorgeven aan uw behandelend arts.  

Eten en drinken  

U mag gewoon eten en drinken voor een mammalokalisatie.  

Wat moet u meenemen?  

Neem een geldig paspoort, ID-kaart of rijbewijs mee. En denk ook aan het pasje van uw ziekenkostenverzekering.  

Meld bijzonderheden vooraf  

Laat het ons weten wanneer u een lichamelijke beperking of handicap hebt. Zo kunnen we als het nodig is extra tijd inplannen voor uw onderzoek.  

U krijgt plaatselijke verdoving toegediend in de vorm van lidocaïne. Heel soms blijken mensen daarvoor overgevoelig te zijn. Dat merkt u bijvoorbeeld na een tandheelkundige behandeling. Wilt u ons dit melden? Er zal dan een ander middel worden gebruikt. 

Bent u verhinderd?  

Laat het ons op tijd weten wanneer de afspraak niet kan doorgaan. Wij kunnen dan een andere patiënt in uw plaats helpen.  

Hoe gaat het onderzoek / de behandeling in zijn werk?

De dag van het onderzoek  

Waar moet u zich melden?  

Voordat u naar uw afspraak gaat, meldt u zich eenvoudig aan via de aanmeldzuilen in de centrale hal. Bij aankomst op de afdeling Radiologie dient u zich nogmaals te melden bij de aanmeldzuil. Op het scherm van de aanmeldzuil wordt getoond in welke wachtruimte u mag plaatsnemen. 

Het onderzoek  

Wanneer u op de afdeling Radiologie komt, haalt een medewerker (doktersassistent of radiodiagnostisch laborant) uit het behandelteam u op stelt een paar korte vragen.  

Er zijn 2 mogelijkheden om de marker op de juiste plek in de tumor in te brengen. In de meeste gevallen gebeurt dit met behulp van echoapparatuur (geluidsgolven). Als het gebied niet terug te zien is met echografie, kan de lokalisatie met röntgenapparatuur (röntgenstralen) uitgevoerd worden. 

Echogeleid

Voor een echogeleide lokalisatie zal u gevraagd worden om op de rug te gaan liggen. De radioloog brengt wat gel aan op de borst en bepaalt de plaats van de afwijking. Na plaatselijke verdoving van de huid brengt de arts een naald in en plaatst de marker in de afwijking. Daarna wordt de naald verwijderd en een CT of mammografie (borstfoto) gemaakt om de locatie van de marker te controleren.

Röntgengeleid

Voor een röntgengeleide lokalisatie zal u gevraagd worden om op de buik te gaan liggen. Daarom is het belangrijk dat u stil op de buik kunt liggen. De borst wordt via een opening in de tafel tegen de steunplaat van het mammografie apparaat gedrukt om deze op de juiste plek te houden. 

Het aandrukken van de borst kan gevoelig of zelfs pijnlijk zijn; omdat de kunststofplaat tegen de borstwand aandrukt of omdat het borstweefsel wordt samengedrukt. Dit verschilt per persoon. We maken een aantal foto’s om de precieze plaats van de afwijking te bepalen.  

De radioloog bepaalt op welke plek de naald moet worden geplaatst en brengt die in. Om de afwijking op dezelfde plaats te houden, is het van belang dat u zo stil mogelijk blijft liggen. Als de controlefoto’s laten zien dat de juiste positie bereikt is, wordt de naald verwijderd. Hierna wordt weer een CT of mammografie gemaakt om de locatie van de marker te controleren.

Duur van het onderzoek  

De duur van het onderzoek kan per patiënt variëren. De ingreep duurt gemiddeld 30 tot 45 minuten.  

Waar moet u op letten direct na het onderzoek / de behandeling?

Na het onderzoek  

Na het onderzoek kunt u gewoon naar huis gaan. Voor opgenomen patiënten wordt (zo nodig) vervoer geregeld door onze medewerkers. 

Na het onderzoek kan de borst pijnlijk zijn. Bij thuiskomst kunt u de borst ongeveer 10 minuten koelen met bijvoorbeeld een plastic zakje met ijsblokjes, gewikkeld in een handdoek. Herhaal dit na 60 minuten. Verder raden wij aan om na het onderzoek de arm en de borst ten minste 24 uur te ontzien. Ook kunt u paracetamol nemen als u dat nodig vindt. 

Wat zijn de risico's, bijwerkingen of complicaties?

Straling 

De jodiummarker bestaat uit een staafje ter grootte van een chocoladehagel en bevat licht radioactief materiaal. De straling die het staafje uitzendt, wordt door het weefsel in de borst sterk verzwakt en is minimaal en ongevaarlijk voor u en uw omgeving. De jodiummarker kan, als dat nodig is, lange tijd blijven zitten. 

Hoewel de stralingsdosis voor uzelf en uw omgeving minimaal is, kan de straling van de jodiummarker soms door hoog gevoelige detectiesystemen opgepikt worden. Zulke detectoren worden gebruikt bij schroot- en afvalverwerkers en grote luchthavens. In het geval van detectie van uw marker op een luchthaven kan dit mogelijk oponthoud opleveren. Voor dit soort situaties kunt u van de afdeling Radiologie een document krijgen met daarop de vermelding van de soort marker die u hebt, de activiteit (stralingshoeveelheid) en de medische reden hiervoor.

Contactgegevens van de betrokken poliklinieken

Wist u dat? 

Uw mening over de afdeling Radiologie kunt u geven via deze link: Ervaringen met het LUMC.

Hebt u nog vragen?  

Als u vragen hebt, kunt u contact opnemen met de afdeling Radiologie. Dat kan op werkdagen tussen tussen 8.30-10.00 uur, 10.45-12.30 uur en 13.30-16.30 uur op telefoonnummer 071-526 20 32 of per e-mail: Radiologie-TL-admi@lumc.nl.

Handige links

Meer informatie  

Hieronder vindt u een algemene voorlichtingsfilm over 'borstkankersneldiagnostiek' van de mammapoli. De ingreep die u zult ondergaan kan wat afwijken van de beschrijving in deze video. Deze en andere voorlichtingsfilmpjes kunt u bekijken op ons YouTube-kanaal.

Video