Patiëntenfolder

Doorliggen; voorkomen is beter dan genezen

Decubitus is de medische term voor doorliggen of doorzitten. Een decubitusplek is een plek waar de huid kapot is of kapot dreigt te gaan. Dit ontstaat wanneer u lang in dezelfde houding zit of ligt. Uw huid drukt dan steeds op dezelfde plekken tegen de stoel of het matras aan. In deze folder informeren wij u over maatregelen die u zelf kunt nemen om decubitus te voorkomen.
Waarmee kunnen we u helpen?

Deze informatie is opgesteld door de afdeling(en) Wondcommissie.
Onze zorg

Verschijnselen

Hoe herkent u de eerste tekenen van decubitus?  

De eerste tekenen van decubitus kunnen pijn en één of meer rode plekken op de huid zijn. Het gaat dan om roodheid die niet binnen 15 minuten wegtrekt na het opheffen van de druk. Decubitusplekken komen vooral voor op plaatsen waar het bot dicht onder de huid ligt. Het is belangrijk dat u zelf in de gaten houdt of u risico loopt op decubitus. Maar er een gewoonte van elke dag te kijken of u rode plekken of andere beschadigingen ziet. Let vooral op de plekken die regelmatig onder druk staan of die vaak pijnlijk zijn. Ziet u beschadigingen of rode plekken die niet verdwijnen als de druk is opgeheven. Waarschuw dan uw verpleegkundige.   

Op de volgende plaatsen ontstaat snel decubitus.  

Bij rugligging  

Bij zijligging  

In zithouding

Behandeling

Welke behandelingen zijn er mogelijk?

Hoe kunt u zelf decubitus helpen voorkomen?  

  • Verander regelmatig van houding. In de (rol)stoel door u tenminste één keer per uur op te drukken van de zitting. Als u bedlegerig bent, wissel dan regelmatig van houding. Zo mogelijk om de twee of drie uur: links, rechts, op de rug. 
  • Voorkom wrijving. Schuif zo weinig mogelijk heen en weer in de (rol)stoel of in bed. Als u van houding verandert, til dan uw zitvlak even op. Dit wordt “liften” genoemd. In bed kunt u gebruik maken van de papegaai. 
  • Zorg voor goede hygiëne. Een dagelijkse wasbeurt is prima. Gebruik daarbij een zeepvrije huidreiniger en was ook niet te ruw. Draag bij voorkeur katoenen ondergoed en nachtkleding. Voor mensen die last hebben van veel transpireren, is het belangrijk de huid goed schoon en droog te houden.  
  • Let op bij incontinentie. Zorg dat de huid goed schoon en droog blijft en draag passend incontinentiemateriaal. 
  • Zorg voor een goede onderlaag. De onderlaag waarop u zit of ligt moet schoon, glad en droog zijn. Probeer kreukels in de lakens en kruimels in bed zoveel mogelijk te voorkomen. Let ook op nachtkleding, trek dit glad. 
  • Zorg voor een goede voeding. Probeer voldoende en gevarieerd te eten. Hierdoor krijgt het lichaam alle energie en voedingsstoffen die het nodig heeft. Dit helpt om de huid in conditie te houden. Gebruik in ieder geval drie keer per dag een volwaardige en gevarieerde maaltijd. Als dit niet lukt, neem dan verspreid over de dag meerdere kleine maaltijden. 

Heeft u tijdens opname verhoogd risico op decubitus of ontwikkelt u tijdens de opname decubitus dan krijgt u 2x per dag een flesje (à 200 ml) eiwitrijke drinkvoeding aangeboden. Eiwit is belangrijk om de wond te laten genezen. 2 flesjes eiwitrijke drinkvoeding levert 40 g eiwit extra. Dit komt overeen met 8x extra een glas (karne)melk, schaaltje pap, vla of yoghurt of een plak kaas. Tevens bevat de drinkvoeding extra vitamines en mineralen.