Sondevoeding en/ of medicatie thuis toedienen bij kinderen

Hoe bereidt en bewaart u de voeding? 

Moedermelk afkolven en adviezen rondom hygiëne 

• Moedermelk met schone handen afkolven in daarvoor bestemde materiaal.
• Reinig de kolfsets na elke kolfsessie. Spoel de kolfsets eerst met koud water af. Stop de sets in een warm sopje en spoel ze daarna nogmaals af. Droog ze af met een hydrofiele luier. Pak bij elke kolfsessie een schone hydrofiele luier.
• Bewaar de kolfsets in een afgesloten, droge en schone bak.
• Kook de kolfsets dagelijks uit.
  

Bewaren van de moedermelk

• Na het kolven kortdurend de melk laten afkoelen en daarna de flesjes achterin de koelkast (niet in de deur) zetten.
• Moedermelk na kort afkoelen direct invriezen, indien de verwachting is dat dit niet binnen 48 uur gebruikt wordt.
• Voorzie elk flesje afgekolfde moedermelk van een etiket met daarop de datum en tijd van afkolven.

Kunstvoeding bereiden en bewaren

Voeding kan per portie of voor 24 uur klaargemaakt worden.

• Voorbereiding 
  • Schoon werkblad (gereinigd met schoon doekje en afgedroogd) met schone materialen 
  • Handen wassen en goed afdrogen met een schone handdoek 
• Alle benodigde materialen bij de hand leggen 
• Indien u voeding per portie klaarmaakt:
  • Let op de houdbaarheidsdatum van de voeding. Eerst de oude voorraad opmaken. 
  • Gebruik koud kraanwater dat rechtstreeks uit de kraan komt (dus geen warm water uit de kraan). 
  • Laat de kraan even doorlopen voordat u het water gebruikt, zodat restjes van boiler- of geiserwater uit de leidingen gelopen zijn. 
  • U kunt ook bronwater gebruiken, maar dit is niet nodig. Indien u bronwater gebruikt, gebruik dan een pak of fles dat net geopend is. Kies een variant met weinig mineralen en zonder koolzuur. Deze merken dragen de vermelding ‘geschikt voor de bereiding van babyvoeding’. 
  • Warm het water op in een flessenwarmer of magnetron. 
  • Voeg de poeder toe en zorg dat poeder en water zich goed vermengen. Roer zo nodig door met een garde of vork, zodat ook alle klontjes oplossen. Door klontjes raakt de sonde eerder verstopt. 
• Indien u voeding voor 24 uur klaarmaakt: 
  • Let op de houdbaarheidsdatum van de voeding. Eerst de oude voorraad opmaken.
  • Kook de juiste hoeveelheid water en laat dit afkoelen. U kunt kraanwater gebruiken. Laat de kraan even doorlopen voordat u het water gebruikt om te koken, zodat restjes van boiler- of geiserwater uit de leidingen gelopen zijn.
  • U kunt ook bronwater gebruiken, maar dit is niet nodig. Indien u bronwater gebruikt, gebruik dan een pak of fles dat net geopend is. Kies een variant met weinig mineralen en zonder koolzuur. Deze merken dragen de vermelding ‘geschikt voor de bereiding van babyvoeding’. 
  • Voeg de juiste hoeveelheid poeder toe en zorg dat poeder en water zich goed vermengen. Roer zo nodig door met een garde of vork, zodat ook alle klontjes oplossen. Door klontjes raakt de sonde eerder verstopt.
  • Dek de voeding in zijn geheel af en zet achterin de koelkast.

Voeding verrijken volgens voorschrift diëtist 

Toevoegingen/verrijking volgens voorschrift van diëtist aan moedermelk of kunstvoeding toevoegen 

• Alle toevoegingen goed oplossen 

* De voorkeur gaat uit naar koelen direct na het afkolven. 

Voeding mag niet opnieuw opgewarmd of opnieuw ingevroren worden. Restjes opgewarmde voeding wegdoen. 

Hoe dient u sondevoeding toe?

Voor u begint 

• Handen wassen met water en zeep en goed afdrogen met schone handdoek 
• Benodigdheden klaarleggen 

Wat heeft u nodig voor toedienen van sondevoeding? 

Controleren positie maagsonde

• 10 ml sondevoedingsspuit (gebruik dagelijks een schone spuit)

Toedienen voeding 

• Sondevoeding toedieningssysteem
• Voorgeschreven voeding, opgewarmd. Alleen kan en klare sondevoeding in de verpakking niet opwarmen, dit wordt toegediend op kamertemperatuur.
• Sondevoedingspomp
• Water uit stromende kraan

Stap 1: positie van de maagsonde controleren 

• Controleer vóór elke handeling aan de maagsonde of deze nog goed zit door de volgende stappen te doorlopen: 

1. Diepte van de maagsonde bij de neus bekijken op overeenkomen met de afgesproken diepte en zichtbare markeringsstreep/ markeringspleister 
2. De pleister waarmee de maagsonde op de wang is vastgeplakt, is intact 

• de pleister verschonen als deze vies is of los gaat 
  • Voorzichtig de oude pleister losmaken, waarbij u de maagsonde in positie houdt 
    • Op de maagsonde het aantal centimeters bekijken en de afgesproken diepte behouden 
    • Schone pleister vastplakken 

1. Opkrullen van de maagsonde in de mond bekijken 

• bij opkrullen de maagsonde verwijderen en de thuiszorg bellen 

1. Twijfelt u naar aanleiding van stap 1 t/m 3 aan de juiste positie van de maagsonde of heeft uw kind gehoest, geniest, gebraakt of is uw kind benauwd: trek dan wat maagsap op en beoordeel dit. Maagsap ziet grasgroen tot bruin of helder/kleurloos, soms met wat gekleurde stukjes slijm erin of vermengd met (sonde) voedingsresten. Meet vervolgens de PH van het opgetrokken maagsap, gebruik hiervoor de meegeleverde PH-strips. Wanneer de PH 5,5 of lager is, zit de maagsonde in de maag.

• Bij het openmaken van de maagsonde om het spuitje aan te sluiten kunt u de maagsonde knikken zodat er geen voeding of vocht uit de sonde loopt. Doe dit niet te hard zodat beschadiging van de sonde voorkomen wordt.  

NB: Indien twijfel blijft bestaan: NOOIT voeding toedienen en de thuiszorg bellen!

Stap 2: Sondevoeding toedienen

• Fles vullen met afgesproken hoeveelheid voeding, met 10 ml extra voor toedieningssysteem. Indien je vooraf voeding klaargemaakt hebt voor 24 uur, dit eerst zwenken/roeren voor uitschenken in de fles. 
• Fles opwarmen 
  • temperatuur van de voeding controleren: een druppel voeding op de binnenkant van uw de pols is lauwwarm (rond 34^oC). 
• Bij gebruik van een zak met sondevoeding deze schudden en houdbaarheidsdatum controleren. 
• Maagsonde doorspoelen met 2-5ml water uit de stromende kraan, bij een vochtbeperking 0,5-5ml water. 
• Voeding aansluiten op voedingssysteem.
  Deze in de voedingspomp bevestigen en het systeem vullen. 
• Sluit het gevulde systeem aan op de maagsonde. 
• Stel de pomp in en druk op start. 

Aandachtspunten tijdens inlopen van voeding 

• Zorg dat de maagsonde goed gefixeerd zit en wees met name bij kleine kinderen alert op het vastpakken en trekken aan de sonde. Hierdoor zou de sonde onbedoeld verwijderd worden tijdens het geven van de voeding. 
• Houd tijdens het inlopen van de voeding toezicht op uw kind, zodanig dat u kunt ingrijpen bij problemen tijdens het inlopen, zoals spugen.
• Observeer reacties van uw kind tijdens het inlopen van de voeding. 
• Bij spugen, verslikken, hikken, misselijkheid of hoesten:
  1. voeding direct stoppen
  2. positie van de maagsonde controleren

Hoe lang mag continue sondevoeding aangesloten zijn?

Stap 3: Beëindigen van de voeding 

• Indien u door u zelf bereide sondevoeding toe heeft gediend met behulp van de sondevoedingspomp controleer dan of de pomp inderdaad het door u ingestelde volume heeft gegeven. De reden hiervoor is dat bij zelf bereide voeding klontjes kunnen ontstaan die in sommige gevallen niet opgemerkt worden door de pomp. Hierdoor is het mogelijk dat de pomp registreert dat hij meer voeding geeft dan daadwerkelijk zo is. 
• Koppel het systeem los van de sonde nadat de gehele voeding is ingelopen. Indien u tijdens het inlopen de voeding wilt stoppen, druk dan eerst op de start/stop knop van de pomp. 
• Spoel de maagsonde door met water afkomstig uit de stromende kraan. Dit kan met 2-5 ml water uit de stromende kraan. Indien uw kind een vochtbeperking heeft kan dit ook met lucht, de voorkeur is water. Doorspoelen verkleint de kans op verstopping van de maagsonde. 
• Sluit de maagsonde af met het dopje. 
• Spoel het toedieningssysteem na de voeding schoon met water uit de stromende kraan 
  • Toedieningssysteem 1x per 24 uur systeem vervangen (tenzij fabrikant anders voorschrijft). Vervang het toedieningssysteem ook als u langer dan 8uur geen gebruik gemaakt heeft van het toedieningssysteem, bijv. bij nachtelijke sondevoeding. 
• Indien van toepassing na de voeding de fles omspoelen met KOUD water en vervolgens reinigen in de vaatwasser op minimaal 55°C of in heet sop met een speciale flessenborstel 
  • fles naspoelen met warm water om zeepresten te verwijderen 
  • fles afdrogen of ondersteboven laten drogen op een droge, schone doek 

Hoe geeft u medicatie via de maagsonde?

Wat heeft u nodig voor toedienen van medicatie via de maagsonde? 

• Medicijnflesje (liefst met Nutrisafe dop). 
• (Voedings)spuit om medicatie (volgens voorschrift arts) in op te trekken. 
• 10 ml sondevoedingsspuit (controleren maagsonde). 
• Kraanwater. 

Medicatie toedienen 

• Eerst de handen wassen met water en zeep en goed afdrogen met schone handdoek. 
• Houdbaarheid van medicatie op medicijnflesje controleren. 
• Aantal ml op te trekken medicatie berekenen
  • optrekken uit medicijnflesje met sondevoedingsspuitje
• Positie van de maagsonde controleren met 10 ml voedingsspuit, zie ‘stap 1: positie van de maagsonde controleren’, blz. 3.
• Medicatie langzaam in de maagsonde spuiten. 
• Maagsonde naspoelen met 2-5 ml water (bij vochtbeperking met lucht).
• Maagsonde afsluiten met dopje of sondevoeding starten, zie ‘stap 2: Sondevoeding toedienen’'

NB: Let bij nieuw voorgeschreven medicatie er op of dit per sonde toegediend mag worden. U kunt dit navragen bij de apotheek.

Hoe verzorgt u de mond en neus van uw baby?

Wat heeft u nodig voor de mondverzorging? 

• Gaasjes 
• Water uit stromende kraan 
• z.n. Vaseline 

Mondverzorging 

Als uw kindje niet of weinig drinkt, kan de mond uitdrogen. Verzorg daarom minimaal 3 keer per dag de mond van uw baby. 

• Gaasje nat gemaakt met water om de pink wikkelen. 
• Voorzichtig om de lipjes strijken, zodat uw kind de mond zal openen. 
• Met het natte gaasje van de binnenkant van wangzak via de tong naar de andere wangzak en weer terug via het gehemelte strijken.
  • eventueel slijm weghalen.
  • verzorging met schone natte gaasjes herhalen tot de mond schoon en vochtig is.
  • mond- en keelholte bekijken op wit beslag, wondjes, oneffenheden, en/of uitdroging.
• Mond- en keelholte inspecteren om te kijken of de maagsonde zichtbaar is in de keel en NIET opkrult.
  • bij opkrullen de maagsonde verwijderen en thuiszorg inschakelen.

• Bij zeer droge lippen kunt u met vaseline de lippen verzorgen, nadat losse velletjes van de lippen zijn verwijderd met een schoon nat gaasje. 

Wat heeft u nodig voor de verzorging van de neus? 

• Gaasjes 
• Water, eventueel met opgelost keukenzout (½ theelepel op 150 ml water)
  • of z.n. neusdruppels van fysiologisch zout

• Schone pleister om de maagsonde (opnieuw) te fixeren 

Neusverzorging 

Een sonde zorgt voor prikkeling van het neusslijmvlies, waardoor extra slijm wordt gevormd. De neus kan hierdoor verstopt raken. Bij verstopte neus of zichtbare verontreiniging in de neus, de neus schoonmaken. 

• Gaasje nat maken met het water en daarmee de neus van uw baby schoonmaken.
  • u kunt ook neusdruppels van fysiologisch zout geven.

• Pleister waarmee de maagsonde is vastgemaakt, verschonen als deze vies is of los laat. 

Hoe verzorgt u de mond en neus van uw kind? 

Mondverzorging 

Als uw kind niet of weinig drinkt, kan de mond uitdrogen. Verzorg daarom minimaal 3 keer per dag de mond van uw kind. 

• Minimaal tweemaal per dag de tanden poetsen. Drie keer per dag of vaker de mond spoelen met een mondspoeling zoals fysiologisch zout of water. Eventueel de binnenkant van de mond schoonmaken met een gaasje. 
• Lippen invetten met vaseline. 
• Dagelijks de mond controleren op onregelmatigheden. 

Neusverzorging 

Een sonde zorgt voor prikkeling van het neusslijmvlies, waardoor extra slijm wordt gevormd. De neus kan hierdoor verstopt raken. Bij verstopte neus de neus laten snuiten en evt druppelen met fysiologisch zout.
Verschoon de pleister waarmee deze op de wang is vastgeplakt indien deze vies is geworden of los laat. 

Welke mogelijke problemen kunt u tegenkomen en wat te doen?

Sonde is voor een groot gedeelte of helemaal uit de neus 

Uw kind heeft zelf de sonde verwijderd of de sonde zit niet meer goed. Indien de sonde nog niet helemaal verwijderd is, verwijder deze. 

• Neem contact op met de thuiszorg om een nieuwe maagsonde in te brengen

Spugen tijdens de voeding

• Toediening van de sondevoeding (tijdelijk) stoppen 
• Uw kind rechtop houden 
• Positie van maagsonde opnieuw controleren, zie hiervoor 'stap 1 van 'hoe dient u sondevoeding toe'. Is de positie goed, kan de rest van voeding gegeven worden indien uw kind niet meer spuugt en rustig is. 

Spugen als geen voeding wordt gegeven en situaties als hoesten en niezen 

• Uw kind rechtop houden 
• Positie van maagsonde opnieuw controleren.

Twijfel over positie van maagsonde (anders dan bovenstaande situaties) 

1. Controleer eerst de positie van de maagsonde. 
2. Indien u maagsap wilt verkrijgen en dit lukt niet kan dit komen doordat de maagsonde tegen de maagwand aan ligt. Door 2 ml lucht in te spuiten kan de maagsonde loskomen van de wand, waarna wel maagsap verkregen wordt indien u het daarna prbeert op te trekken.
3. Als er geen maagsap komt, uw kind 5 minuten op de andere zij neerleggen en nogmaals proberen.
4. Bij aanhoudende twijfel over de juiste positie van de maagsonde: schakel de thuiszorg in.

Obstructie van de sonde 

Voeding of medicatie kan voor verstopping van de maagsonde zorgen. Daarnaast kan ook een knik in de maagsonde voor een obstructie zorgen. 

1. Zichtbare knik opheffen.
2. Maagsonde doorspuiten met 2-5 ml water uit de stromende kraan. 

• Als dit goed gaat, kan de voeding hervat worden.

1. Als de obstructie niet op de heffen is, contact opnemen met de thuiszorg om een nieuwe maagsonde in te brengen.

Spruw 

Zichtbaar witte puntjes op de tong of wangslijmvlies die niet weg te vegen zijn voorafgaand aan de voeding, kan duiden op spruw (een schimmelinfectie).

• Overleg met uw huisarts

Bij blijvende problemen als spugen, hoesten en niezen kunt u de thuiszorg bellen.

Hoe en wanneer reinigt u de voedingspomp?

1x per week 

• Voedingspomp volledig uitschakelen 
• Altijd de stekker uit het stopcontact verwijderen voor het schoonmaken van de pomp 
• Pomp 1x per week reinigen met een warme, niet al te vochtige schone doek; 

Bij voeding op de pomp, meteen: 

Pomp direct schoonmaken als voeding op de pompbehuizing, sensor of de rotor terecht is gekomen. U kunt hiervoor een warme, niet al te vochtige doek en evt een wattenstaafje voor gebruiken. 

Korte handelingenlijst: toedienen van sondevoeding 

Voedingsafspraken 

Uw kind gaat met een voedingssonde naar huis. Op dit formulier vindt u een lijst met de belangrijkste gegevens hierover. 

Datum: …..-…..- 20…. 

Voeding 

• De voeding die voor uw kind per 24 uur is afgesproken, is als volgt: 

....... keer per dag ............. ml ............................................................ 

op de volgende tijden ...., ....., ....., ....., ....., ....., ....., ....., ............uur 

*of continue 

• De sondevoeding krijgt uw kind in *porties of continue met voedingspomp 

snelheid van de pomp .......... ml per uur 

• De snelheid van de voedingspomp kunt u *wel/niet ophogen als uw kind de voeding goed verdraagt tot max. ……….ml per uur 

• Uw kind heeft *wel/geen vochtbeperking van max. ……. ml per dag 

• Uw kind krijgt *onverrijkte/verrijkte voeding 

Bij onverrijkte voeding: afgekolfde borstvoeding of kant en klare voeding gebruiken óf voeding bereiden volgens aanwijzingen op pak 

Bij verrijkte voeding: voeding klaarmaken volgens voorschrift van diëtiste. 

Materiaal 

• U maakt thuis gebruik van de sondevoedingspomp, van het merk …………………………………………………………………………..

• Uw kind heeft een *maagsonde/PEG-catheter/Maagbutton, , Charrière (dikte van de sonde)…..

• De maagsonde is ingebracht op ….. cm, vanaf de *neus/mond

• Deze maagsonde is ingebracht op ..…-…..-20…. en wordt na ….. weken vervangen, dat is op …..-…..-20…..

*Streep door wat niet van toepassing is

Bij problemen met de sonde altijd contact opnemen met de thuiszorg 

Bijlage: voedingspomp Flocare Infinity⁺ 

Plaatsen van het toedieningssysteem en voeding in de pomp 

1. Voedingspomp openen 

1. op lipje (A) drukken en tegelijkertijd deur (B) openen 

1. Lus van het toedieningssysteem om het wiel heen leggen (met het plastic naar boven), deze voorzichtig strak trekken 
2. Cassette vastklikken 
3. Klep sluiten 
4. Fles met opgewarmde voeding in bijgevoegde plastic ring plaatsen 
5. Bovenkant (dop) van toedieningssysteem op fles draaien 
6. Fles ondersteboven aan paal hangen met plastic ring 

Vullen van toedieningssysteem

1. Indien het systeem over een druppelkamer beschikt: in de druppelkamer knijpen zodat deze voor ⅓^de gevuld is 
2. Voedingspomp aanzetten

• <start/stop> 2 s ingedrukt houden tot piep hoorbaar is
• Voedingspomp voert zelftest uit

1. <clr> 2sec. indrukken om geheugen te wissen
2. <fill set> 2sec. ingedrukt houden om het toedieningssysteem te vullen:
   • fill set verschijnt in display                                                   
   • pomp stopt automatisch als het systeem gevuld is

   

Toedieningssysteem aansluiten op maagsonde

• d.m.v. Nutrisafe tussenstukje maagsonde verbinden met toedieningssysteem 

Voedingspomp instellen 

1. <ml/h>  <+> of <-> om de gewenste ml/h in te stellen (1-400 ml/h) 
2. <volume ml>  <+> of <-> om het gewenste volume in te stellen (1-4000 ml) 
3. <start/stop> om de voeding te starten 

• Als de dosis is toegediend, verschijnt ‘END OF DOSE’. De pomp stopt automatisch en een signaal is hoorbaar. 

Uw kind zo mogelijk op schoot nemen tijdens de voeding en eventueel mee laten zuigen op een fopspeen of een nat gaasje. 

Toedieningssysteem na de voeding reinigen 

• Schoon flesje vullen met KOUD water 
• <fill set> 2 seconden indrukken om het toedieningssysteem te spoelen. 
• Het sondevoedingssysteem 24 uur gebruiken en tussen twee voedingen in de koelkast bewaren