Patiëntenfolder

Vallen en voorkomen dat u valt

Wij willen u middels deze folder attenderen op de risico’s om te vallen en u tips geven hoe u het valrisico kunt verkleinen.  Vallen hebben we allemaal wel eens gedaan in ons leven, maar naar mate we ouder worden neemt de kans op vallen toe en zijn de gevolgen van een val groter. Overal bestaan risico’s op ongelukken, thuis en buitenshuis, maar een val kan ook het gevolg zijn van een ziekte of een aandoening. Na een val kan een oudere zich onzeker gaan voelen en daardoor minder bewegelijk worden.
Waarmee kunnen we u helpen?

Deze informatie is opgesteld door de afdeling(en) Ouderengeneeskunde.
Onze zorg

Waarom doen we dit onderzoek/deze behandeling?

Omgevingsrisico’s die de kans op vallen vergroten: 

  • Drempels en stoepranden.
  • Vloer: gladde vloer, natte vloer, aanwezigheid van kabels, snoeren en losse kleedjes.
  • Bed: bij het uit bed stappen (tip: even op de rand van het bed blijven zitten).
  • Nachtelijk toiletbezoek.
  • Rolstoel/rollator: risicovol als deze in stilstand niet op de rem staat.
  • Fietsen: met name op- en afstappen.

Persoonlijke factoren die de kans op vallen vergroten: 

  • Uw leeftijd (boven de 70 jaar loopt u meer risico). 
  • Een eerdere val (thuis, op straat of in het ziekenhuis).
  • Ziekte van Parkinson.
  • Diabetes.
  • Neurologische aandoeningen zoals tintelingen in de benen of gevoelsverlies.
  • Spieraandoeningen zoals zwaktegevoel in de benen.
  • Gewrichtsaandoeningen.
  • Angst om te vallen.
  • Slecht zien en/of slecht horen.
  • Bepaalde medicijnen (bijvoorbeeld antidepressiva of bloeddrukverlagende medicatie) of het gebruik van meerdere soorten medicijnen tegelijkertijd.
  • Moeilijk op kunnen staan en slecht kunnen lopen.
  • In de war zijn.
  • Duizeligheid.
  • Frequente toiletgang (ineens opkomende aandrang om te moeten plassen).
  • Pijn.
  • Alcoholgebruik.
  • Ziekten van het hart en vaatstelsel.

Bewegen belangrijk voor iedereen 

Ook voor ouderen is bewegen belangrijk. Als u te weinig beweegt gaat uw spierkracht en conditie achteruit. Na verloopt van tijd gaat u ook trager bewegen en loopt u langzamer. Dan kan een kleine misstap tot een val leiden omdat u dat niet goed kunt opvangen. Door meer te bewegen en speciale oefeningen te doen die uw balans en spierkracht verbeteren, neemt de kans op vallen af. Ook gaat u zich fitter voelen en behoudt u uw zelfvertrouwen. Er bestaan kracht- en/of balanstrainingen en valpreventiecursussen. U kunt bij uw arts of fysiotherapeut informeren welk bewegingsprogramma voor u geschikt is.

Het onderzoek / de behandeling

Hoe gaat het onderzoek / de behandeling in zijn werk?

Voorkomen dat u valt 

U kunt zelf veel doen om de kans op een val te verkleinen:
Bespreek uw valrisico met uw arts. Als u duizelig, snel uit balans en daardoor bang bent om te vallen neem dan contact op met uw huisarts. Uw huisarts kan onderzoeken welke factoren er mee spelen bij uw valrisico en u gerichte adviezen geven om het valrisico te verkleinen.

  • Een arts kan kijken of er een lichamelijk oorzaak is dat u veel valt. De arts kan ook bekijken of u medicijnen gebruikt die van invloed kunnen zijn op vallen.
  • Een ergotherapeut kan adviezen geven hoe u het in huis zo veilig mogelijk kan maken
  • Een fysiotherapeut kan bijvoorbeeld een bewegingstest met u doen. 

Ook zijn er in veel fysiotherapiepraktijken speciale oefeningen voor ouderen zoals balansoefeningen, geriatrische revalidatie, Tai Chi. Tegelijkertijd kunt u werken aan onzekerheid als u al eerder bent gevallen. 

Waar moet u op letten direct na het onderzoek / de behandeling?

Na ontslag uit ziekenhuis

Het is bekend dat bij een oudere patiënt met een verhoogd valrisico de eerste drie maanden na ontslag het valrisico vaak verhoogd blijft. Het is daarom van belang dat de behandelend arts zorgt voor een schriftelijke overdracht naar de huisarts. Deze bepaalt of het noodzakelijk is om na ontslag fysiotherapie aan te vragen om de mobiliteit te verbeteren en het valrisico te verkleinen. Maak uw huis veilig. De meeste ongelukken gebeuren in huis. Met kleine aanpassingen kunt u uw huis veiliger maken: 

  • Goede verlichting, ook in de nacht.
  • Geen losse snoeren, losse kleedjes of spullen op de trap. Geen drempels.
  • Goede leuningen, antislipmatten.
  • Zorg dat u uw telefoon/alarmsysteem bij de hand hebt, zowel op de beneden- als de bovenverdieping.
  • U kunt met uw huisarts bespreken of u advies van een ergotherapeut kunt krijgen. Meer informatie vindt u in de brochure 'Zorg dat u thuis niet valt’ via  www.veiligheid.nl.

Hulpmiddelen  

  • Draag goed passend schoeisel.
  • Schaam u er niet voor om een wandelstok of een voor u geschikte rollator aan te schaffen als u voelt dat u wat wankel wordt. 
  • Overweeg een fiets met een lage instap.

Laat uw medicijnen checken 

Er zijn medicijnen of combinaties van medicijnen die duizelingen, slappe spieren, trager reageren of slaperigheid kunnen veroorzaken. Overleg regelmatig met uw arts of specialist of er aanpassingen nodig zijn. Dit geldt ook voor medicijnen die zonder recept verkrijgbaar zijn.

Laat regelmatig uw ogen nakijken 

Als men minder goed kan zien is de kans op vallen groter. Er wordt minder snel opgemerkt dat iets in de weg staat. Laat elk jaar uw ogen controleren door een opticien. Als u een bril heeft is het belangrijk deze te dragen en deze indien nodig binnen handbereik te leggen.

Familie kan helpen 

Als familie op de hoogte is van uw angst om te vallen kunnen zij u ondersteunen door regelmatig iets actiefs te doen of helpen uw huis veiliger te maken.