PET-CT-scan met F18-FDG

Wat is PET-CT-scan met F18-FDG?

Een PET-CT-scan met F18-FDG wordt gemaakt om de deling van cellen in beeld te brengen. F18-FDG is een soort radioactief suiker. FDG kan de celdeling goed in beeld brengen omdat voor celdeling veel suiker nodig is. Afwijkende cellen hebben vaak een hogere suikerbehoefte dan gewone lichaamscellen en nemen hierdoor dus meer van de radioactieve suiker op. Een PET-scanner neemt de straling van de radioactieve stof waar en zet deze om in beeld op de computer. In combinatie met de röntgenstraling van de CT-scanner in dit apparaat kunnen we vervolgens nauwkeurig de plaats van de F18-FDG in het lichaam bepalen.  

NB de productie van F18-FDG is gecompliceerd. Het komt voor dat F18-FDG niet wordt geleverd, waardoor het onderzoek moet worden uitgesteld. Wij horen dit pas kort van tevoren en zijn dan genoodzaakt uw onderzoek te verplaatsen naar een ander tijdstip en soms zelfs naar een andere dag. Wij begrijpen dat dit heel vervelend voor u is. Wij vragen hiervoor uw begrip. 

Hoe kunt u zich voorbereiden?

Kleding 

Het is voor u en voor onze medewerkers prettig wanneer u kleding aan hebt waarin u zich makkelijk kunt bewegen en die u makkelijk aan en uit kunt trekken. Afhankelijk van de opnames die gemaakt worden, vragen we u bepaalde kleiding uit te doen. Sieraden, piercings, bh-beugels, ritsen of knopen moeten soms uit of af. Metaal kan namelijk de metingen verstoren. 

Medicijnen 

Over het algemeen kunt u uw medicijnen op de gebruikelijke manier en tijd innemen. Kan dat niet, dan hoort u dit van tevoren van uw behandelend arts. Neem in ieder geval een lijst mee met de medicijnen die u slikt. Weet u niet precies wat u gebruikt? Dan kunt u een medicijnenlijst bij uw apotheek ophalen. Voor patiënten met diabetes mellitus gelden andere instructies (zie 'Voorbereiding voor patiënten met diabetes mellitus'). Let op: Meld het als u bloedverdunners gebruikt of recent gebruikt hebt. Ook wanneer u een stollingsziekte hebt, moet u dit altijd van tevoren doorgeven aan uw behandelend arts. 

Eten en drinken 

U moet nuchter naar het onderzoek komen. Dit houdt in dat u vanaf 6 uur voor het onderzoek niet mag eten en drinken. Alleen water is toegestaan. In de 2 uur voorafgaand aan het onderzoek moet u minstens 1 liter water drinken. U kunt gewoon naar het toilet gaan wanneer u wilt. Voor sommige patiënten is het van belang om een koolhydraatarm dieet te volgen voorafgaand aan het onderzoek. Of dat voor u geldt, hoort u bij het maken van de afspraak bij de secretaresse. Volgt u in dat geval alstublieft nauwkeurig de aanwijzingen op.

In het geval van koolhydraatarm dieet 

Sommige patiënten moeten een koolhydraatarm dieet volgen. Dit vragen we u bijvoorbeeld om uw hart goed te kunnen beoordelen. Het doel ervan is dat het lichaam vetten gaat verbranden in plaats van koolhydraten. Vanaf 18 uur voor het afgesproken tijdstip van het onderzoek mag u niets meer eten, ook geen kauwgom. U mag alleen water drinken. In de laatste 2 uur voorafgaand aan het onderzoek moet u minstens 1 liter water drinken. De laatste 2 maaltijden voorafgaand aan de nuchtere periode (ontbijt, lunch en /of avondeten) moeten koolhydraatarm en vetrijk zijn. Het is van belang dat u geen pasta, rijst, aardappelen en brood eet. Hieronder volgt een aantal voorbeelden van koolhydraatarme en vetrijke maaltijden en tussendoortjes. U kunt ook zelf zoeken naar recepten voor een koolhydraatarm (ketogeen) dieet. 

Koolhydraatarm en vetrijk dieetvoorbeelden

Ontbijt:

• Thee of koffie (zonder suiker en melk) of water 
• Gebakken ei in vet en/of olie 
• Eén schaaltje volle yoghurt (zonder suikers) 

Tussendoortje:

• Thee of koffie (zonder suiker en melk) of water 
• Eventueel blokjes kaas, plakjes vleeswaar 
• of heldere bouillon (zonder vermicelli) 

Lunch:

• Thee of koffie (zonder suiker en melk) of water 
• Een omelet met groente 
• Eén schaaltje volle yoghurt (zonder suikers) 
• Heldere soep op basis van groente zonder vermicelli (geen gebonden soepen) 

Tussendoortje:

• Thee of koffie (zonder suiker en melk) of water 
• Eventueel blokjes kaas, plakjes vleeswaar of heldere bouillon (zonder vermicelli) 

Avondeten:

• Thee of koffie (zonder suiker en melk) of water 
• Een omelet met groente 
• Eén schaaltje volle yoghurt (zonder suikers) 
• Heldere soep op basis van groente zonder vermicelli (geen gebonden soepen) 
• Eén portie vlees of vis (ongepaneerd) 
• Groente 
• Rauwkost (wortel, komkommer, augurk, kerstomaat, ui, radijs) 

’s Avonds:

• Thee of koffie (zonder suiker en melk) of water 
• Eventueel blokjes kaas, plakjes vleeswaar of heldere bouillon (zonder vermicelli) 

Vochtbeperkt dieet 

Hebt u een vochtbeperkt dieet? Neem dan ruim van tevoren contact op met de receptie van Nucleaire Geneeskunde. U krijgt dan van ons een aangepaste voorbereiding op het onderzoek. 

Zwangerschap en borstvoeding 

Bent u zwanger, denkt u het te zijn of geeft u borstvoeding? Geef dit door aan uw behandelend arts. Die kan in overleg met de nucleair geneeskundige beslissen of het onderzoek door kan gaan. Geeft u borstvoeding? In de eerste 12 uur na de scan mag u uw kind niet dicht tegen u aanhouden en daarom niet aan de borst leggen. U mag wel de melk afkolven en door iemand anders met de fles aan uw kind laten geven. 

Lichamelijke inspanning 

U mag vanaf 24 uur voor het onderzoek geen zware lichamelijke activiteit meer doen. Sporten is dus niet toegestaan. Kom ook niet op de fiets naar het LUMC voor uw afspraak. Dit heeft invloed op de uitslag van de PET-CT-scan. 

Wat moet u meenemen? 

Neem geldig paspoort, ID-kaart of rijbewijs mee. En denk ook aan het pasje van uw ziektekostenverzekering. 

Meld bijzonderheden vooraf 

Laat het ons weten wanneer u een lichamelijke beperking of handicap hebt. Zo kunnen we als het nodig is extra tijd inplannen voor uw onderzoek. 

Bent u verhinderd? 

Laat het ons op tijd weten wanneer de afspraak niet kan doorgaan. Wij kunnen dan een andere patiënt in uw plaats helpen. 

Voorbereiding voor patiënten met diabetes mellitus 

Voor u geldt een aparte voorbereiding. Voor het toedienen van de radioactieve suikers moet uw bloedsuiker namelijk onder 11.1 mmol/l zijn. Om dat te bereiken gelden de volgende aanwijzingen. Het is belangrijk dat u zich hier strikt aan houdt omdat we anders het onderzoek bij u niet kunnen uitvoeren. Verder raden we u aan om met een begeleider naar het ziekenhuis te komen én om wat te eten mee te nemen voor direct na het onderzoek.  

Voorbereiding voor diabetespatiënten die tabletten slikken 

We plannen uw afspraak ’s ochtends in. 

Dag voor het onderzoek 

• In verband met het risico op een te laag suiker een dag later, raden we aan geen avonddosering van langwerkende sulfonylureum-derivaten te nemen. (Als u deze tabletten niet 's avonds slikt, geldt deze beperking dus niet). Het gaat hier om: glibenclamide [Glibenclamide, voorheen Daonil], gliclazide [Gliclazide (retard), Diamicron] en glimepiride [Amaryl, Glimepiride] 
• U kunt andere tabletten wel gebruiken. Daarbij gaat het om: Acarbose [Glucobay], metformine [Metformine, Glucophage], repaglinide [Novonorm], pioglitazon [Actos], dapagliflozine [Forxiga], canagliflozine [Invokana], sitagliptine [Januvia], vildagliptine [Galvus], saxogliptine [Onglyza], linagliptine [Trajenta], alogliptine [Vipidia], tolbutamide [Tolbutamide]. 

Ochtend van het onderzoek      

• U neemt geen tabletten voor suikerziekte voorafgaand aan de PET-CT scan. 
• Vanaf 6 uur voor het onderzoek moet u nuchter blijven. Dit houdt in dat u niets mag eten of drinken (behalve water). Als u het koolhydraatarm dieet moet volgen, moet u 18 uur voor het onderzoek nuchter blijven.  
• In de 2 uur voorafgaand aan het onderzoek moet u minstens 1 liter water drinken. U kunt gewoon naar het toilet gaan wanneer u wilt.

Na het onderzoek kunt u uw medicijnen weer gewoon innemen en mag u weer normaal eten en drinken.  

Voorbereiding voor diabetespatiënten die insuline spuiten 

We plannen uw afspraak aan het begin van de middag in.

Dag voor het onderzoek       

• U kunt uw medicijnen gewoon innemen zoals u gewend bent. 

Ochtend van onderzoek       

• U kunt tot 4 uur voorafgaand aan de afspraaktijd een licht ontbijt eten. U moet uw dosis kortwerkende insulines (aspart (Novorapid), insuline lispro (Humalog), insuline glulisine (Apidra), insuline (Humuline regular) vóór de maaltijd aanpassen aan de maaltijd die u genomen hebt. Als u het koolhydraatarm dieet moet volgen, plannen we u aan het begin van de ochtend, zodat u 18 uur voor het onderzoek nuchter kunt zijn. 
• Drink in de 2 uur voorafgaand aan het onderzoek minstens 1 liter water. U kunt gewoon naar het toilet gaan wanneer u wilt. 
• U hoeft langwerkende of mix-insulines niet aan te passen. 
• Voor de patiënten met een eigen insulinepomp: U kunt een licht ontbijt en een passende hoeveelheid bolus insuline toedienen. Verlaag 4 uur vóór het onderzoek de basaal-stand tot 80% van normaal. Na het onderzoek kunt u de normale standen hervatten. 

Na het onderzoek kunt u uw medicijnen weer gewoon innemen en mag u weer normaal eten en drinken.

Hoe gaat het onderzoek / de behandeling in zijn werk?

De dag van het onderzoek 

Waar moet u zich melden? 

Voordat u naar uw afspraak gaat, meldt u zich eenvoudig aan via de aanmeldzuilen in de centrale hal. Bij aankomst op het PET-CT-centrum dient u zich nogmaals te melden bij de aanmeldzuil. Op het scherm van de aanmeldzuil wordt getoond in welke wachtruimte u mag plaatsnemen. Wanneer u bent opgenomen in het ziekenhuis regelt de verpleegafdeling uw vervoer. 

Het onderzoek 

Vanuit de wachtkamer komt een medisch beeldvormende en bestralingsdeskundige (MBB’er) of doktersassistente u vragen om nog een keer naar het toilet te gaan. Daarna gaat u naar een rustruimte. De MBB’er legt een infuus aan in een bloedvat in de arm en meet uw bloedsuiker. Vervolgens dienen we via het infuus de radioactieve stof toe. Vanaf dit moment mag u niet meer bewegen en houdt u 45 minuten rust. Na de rustperiode verwijdert de MBB’er of doktersassistente het infuus en gaat u naar het toilet om nog een keer te plassen voor een zo leeg mogelijke blaas. In de scanruimte gaat u op een smal bed liggen, wat een paar keer door de PET-CT-scanner schuift. Daarbij is het belangrijk dat u zo stil mogelijk blijft liggen zodat we een goede scan kunnen maken. Het maken van de scan duurt tussen de 10 en 20 minuten. Fijn om te weten: deze scanner maakt weinig geluid. 

Duur van het onderzoek 

Het hele onderzoek, inclusief rusttijd, duurt gemiddeld 90 minuten. 

Waar moet u op letten direct na het onderzoek / de behandeling?

U mag na het onderzoek meteen naar huis. Wanneer u bent opgenomen in het ziekenhuis regelen onze medewerkers uw vervoer terug naar de afdeling. Let op: als u een kalmerend middel gekregen hebt in verband met claustrofobie mag u zelf niet deelnemen aan het verkeer. Neem in dat geval iemand mee die u naar huis kan rijden. 

Wanneer krijgt u de uitslag?

U krijgt de uitslag niet meteen te horen. De uitslag komt terecht bij uw behandelend arts. Die neemt vervolgens contact op en bespreekt de uitslag met u.

Wat zijn de risico's, bijwerkingen of complicaties?

De radioactieve stof FDG geeft geen bijwerkingen en verdwijnt binnen een dag weer uit het lichaam. De hoeveelheid straling die u in de tussentijd uitzendt is ongevaarlijk voor uw omgeving.  Wel adviseren we u om kinderen jonger dan 12 jaar niet mee te nemen (tenzij zij zelf voor het onderzoek komen). Kinderen zijn namelijk gevoeliger voor straling dan volwassenen. 

Contactgegevens van de betrokken poliklinieken

Hebt u nog vragen? 

Als u vragen hebt, kunt u contact opnemen met Nucleaire Geneeskunde. Dat kan op werkdagen tussen 8.30-10.30 uur en 13.30-15.30 uur op telefoonnummer 071-526 59 81 of per e-mail via receptie_nuge@lumc.nl.

Handige links

Meer informatie 

Op de website van de Nederlandse Vereniging voor Nucleaire Geneeskunde: www.nvng.nl vindt u meer informatie over nucleaire geneeskunde.