Echinococcose

Wat is Echinococcose?

Echinococcus granulosus (de hondenlintworm) komt vooral voor in Spanje, Italië, Griekenland, Roemenië, Bulgarije, Turkije, Marokko, Irak, Syrië, Afghanistan maar ook in Zuid-Amerika of Oost-Afrika. In Nederland zien we deze vorm van echinococcose voornamelijk bij migranten uit deze gebieden. De vossenlintwom Echinococcus multilocularis komt vooral voor in Centraal-Europa en daar worden ook infecties bij mensen gezien. In Nederland zijn infecties met deze soort uiterst zeldzaam bij de mens, maar de worm komt wel voor bij vossen in Zuid-Limburg of Oost-Groningen.  

Verschijnselen

De echinococcen cyste geeft meestal geen klachten. Als de cyste echter snel groeit of er vocht uit de cyste lekt, kan dit pijnklachten veroorzaken. Ook kan er een allergische reactie optreden als de cyste open scheurt. In sommige gevallen dan het daarom nodig zijn om de cyste te behandelen ondanks dat mensen er geen klachten van  hebben. 

Oorzaak

De mens kan echinococcose krijgen door het opeten van eitjes uit de ontlasting van de besmette hond of vos. Deze eitjes kunnen op de vacht, in de bek of in de omgeving van besmette honden voorkomen. Door het aaien van de hond kunnen de eitjes dan via de hand in de mond terecht komen. Ook het opeten van niet verhit voedsel uit een omgeving waar veel van deze eitjes voorkomen (bijvoorbeeld bessen of paddenstoelen), kan leiden tot een besmetting. Met name kinderen kunnen bij het buitenspelen vieze handen in de mond steken en zo zichzelf besmetten. 

Welke maatregelen kan ik nemen om echinococcose te voorkomen?   

• Let goed op uw handhygiëne en dat van uw kinderen als u in gebieden reist of woont waar echinococcose voorkomt. 
• Aai geen honden of laat honden u niet likken in gebieden waar echinococcose voor komt. 

• Laat uw hond geen rauw vlees of slachtafval eten. 

Hoe wordt de diagnose gesteld? 

De diagnose echinococcose wordt gesteld met behulp van beeldvorming, zoals een echo of een scan, van de cyste. Afhankelijk van het soort echinococcose ziet deze cyste er anders uit. Er zijn ook bloedtesten voor echinococcose (ook wel serologie genoemd) maar die kunnen soms ook negatief zijn bij een echinococcen infectie. De diagnose kan met zekerheid gesteld worden door het onderzoeken van de vloeistof uit de cyste. 

Welke behandelingen zijn er mogelijk?

De behandeling van echinococcose kan met medicatie of operatief. Welke behandeling het meest aangewezen is, hangt af van de plek van de cyste, de grootte en de klachten die daarbij optreden. Behandeling is vaak met het medicijn albendazol en duurt maanden tot levenslang. Operatief ingrijpen kan op drie manieren:

• Een punctie van de cyste. Onder lokale verdoving prikt een radioloog met hulp van beeldvorming de cyste aan en zuigt het leeg. Er wordt een vloeistof ingespoten om eventuele achtergebleven parasieten te doden 
• Een operatie waarbij de cyste in zijn geheel door een chirurg uit de long of lever gesneden wordt. 
• Een operatie waarbij de chirurg de cyste opzoekt en die vervolgens aanprikt en leeg zuigt. De chirurg spuit een vloeistof in de cyste om eventuele achtergebleven parasieten te doden.

In het LUMC kunnen alle drie de soorten van behandeling worden uitgevoerd. In de praktijk wordt echter vaak gekozen voor de laatste optie, omdat de kans op genezing hiermee groter is dan met een punctie alleen. Wel is deze techniek wat meer belastend voor de patiënt en ontstaat er een groter litteken. Rondom alle ingrepen wordt altijd behandeld met een medicijn om te voorkomen dat eventueel achtergebleven parasieten opnieuw ziekte kunnen veroorzaken.