Electrofysiologisch Onderzoek (EFO)

Deze brochure geeft u informatie over het Elektrofysiologisch Onderzoek (EFO), een onderzoek naar hartritmestoornissen. Het onderzoek wordt verricht om informatie te krijgen over het soort ritmestoornis en over de plaats in het hart waar deze ontstaat. Om een EFO te kunnen uitvoeren worden vanuit de lies of vanuit de hals, via de bloedvaten, dunne slangetjes (katheters) naar het hart opgeschoven. Hierna volgt in sommige gevallen ook een behandeling. Het is van te voren niet met zekerheid te zeggen of er een behandeling zal plaatsvinden. Dit hangt onder meer af van de uitkomst van het onderzoek. Ook daarover krijgt u informatie in deze brochure.

Deze informatie is opgesteld door de afdeling(en) Hartziekten; 

Onze zorg

Waarom u bij ons in goede handen bent

Algemeen 

Voor dit onderzoek wordt u 1-2 dagen opgenomen in het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC), op de afdeling Hartziekten. Op de opnamedag wordt u voorbereid voor het onderzoek, dat in principe dezelfde dag plaatsvindt. Afhankelijk van de uitslag en indien er geen complicaties optreden kunt u in principe ook dezelfde dag naar huis. 

Voorbereiding

Hoe kunt u zich voorbereiden?

Voorbereiding thuis 

Belangrijk! 

Bij het onderzoek wordt gebruik gemaakt van röntgendoorlichting. Indien u zwanger bent, is het belangrijk dat u dit tijdig aan uw cardioloog doorgeeft, zodat het onderzoek op een ander tijdstip kan worden gepland. Het is namelijk beter het ongeboren kind niet aan röntgenstralen bloot te stellen.

Bij het onderzoek wordt gebruik gemaakt van heparine, een bloedverdunnend middel. Indien u tijdens de opname een menstruatie verwacht dan is het belangrijk dat u dit direct na de oproep doorbelt aan de planningssecretaresse. Het onderzoek wordt dan op een andere datum gepland. Uw arts heeft u al ingelicht over het onderzoek. In deze brochure kunt u de informatie nog eens rustig nalezen. Heeft u nog vragen, stel ze dan aan uw cardioloog. Deze is bekend met uw specifieke situatie. 


Medicijnen
Het kan zijn dat de cardioloog met u afspreekt het gebruik van de medicijnen tegen ritmestoornissen enkele dagen voorafgaand aan het onderzoek te stoppen. Dit om de ritmestoornissen tijdens het onderzoek gemakkelijker te kunnen opwekken. De overige medicijnen kunt u rustig blijven innemen. Indien u antistolling (marcoumar of sintrommitis) gebruikt, breng dan de trombosedienst op de hoogte van uw opname, zodat zij de dosering aan kunnen passen.

Aanmelding
Uw behandelend cardioloog meldt u aan voor het onderzoek. U krijgt een bevestigingsbrief thuisgestuurd waarin staat dat u op de wachtlijst staat, wat de geschatte wachttijd is en de dag en tijd van het telefonisch spreekuur. U kunt dan bij de planningssecretaresse terecht voor eventuele vragen. Voor vragen omtrent de procedure kunt u bij uw cardioloog terecht. 

U wordt ongeveer 1 à 2 weken van te voren op de hoogte gebracht van de opnamedatum. 

Bij de brief zit een extra folder die gaat over uw opname en verblijf in het ziekenhuis. 

In het ziekenhuis

Opname
Op de website van het LUMC kunt u uitgebreide informatie vinden over uw opname in het LUMC.  

Voorbereiding voor het onderzoek

Met uitzondering van een licht ontbijt (twee beschuitjes en een kopje thee) dient u voorafgaand aan het onderzoek nuchter te zijn. De verpleegkundige scheert uw beide liezen ter voorkoming van huidinfecties.

Voor u naar de afdeling Hartkatheterisatie wordt gebracht, trekt u een pyjama aan die u van de verpleegkundige krijgt. Wanneer u erg tegen het onderzoek opziet kunt u een kalmerend tabletje krijgen. Vervolgens wordt u met uw bed naar de katheterisatiekamer gebracht.

Het onderzoek / de behandeling

Hoe gaat het onderzoek / de behandeling in zijn werk?

Het Elektrofysiologisch Onderzoek 


De onderzoekskamer
Het onderzoek vindt plaats op de afdeling Hartkatheterisatie. In de kamer is veel apparatuur aanwezig (figuur 1). 

Degenen die het onderzoek uitvoeren dragen schorten die bescherming bieden tegen röntgenstralen. Zij werken immers de hele dag met straling. Voor u is de kleine hoeveelheid stralen niet schadelijk. 

Het inbrengen van de katheters
Tijdens het onderzoek ligt u op een zogenaamde röntgentafel. Deze is smaller en iets harder dan uw bed. Hierna krijgt u ECG -stickers op de borst geplakt, waarmee het hartritme wordt bewaakt. Beide liezen worden gedesinfecteerd maar meestal wordt het onderzoek uitgevoerd via de rechterlies. Vervolgens wordt u afgedekt met een steriel laken. U krijgt een injectie in de lies, waardoor de huid plaatselijk wordt verdoofd.

Als de verdoving ingewerkt is, prikt de arts één van de bloedvaten in de lies aan (een ader) en brengt drie pijpjes, ook wel sheaths genoemd, in. Via de sheaths schuift de arts de katheters via de bloedbaan naar het hart.

Omdat de bloedvaten geen zenuwen bevatten, voelt u hier niets van. Soms worden de katheters niet alleen via de lies, maar via een bloedvat onder het sleutelbeen ingebracht. Wanneer dat bij u het geval is, wordt dit van te voren aan u verteld door de arts. 

Via de katheters wordt de elektrische activiteit van uw hart geregistreerd en uw hart gestimuleerd om de ritmestoornis op te wekken en te lokaliseren. 

Het eigenlijke onderzoek

Röntgenbeeld van de katheters in het hart

Als de katheters op verschillende plaatsen in het hart zijn gelegd (figuur 2), wordt via een computer het hart gestimuleerd. U kunt voelen dat uw hart sneller klopt, overslaat, of in de keel klopt. Met behulp van de impulsen probeert de cardioloog de ritmestoornis waar u last van heeft op te wekken. Dit lijkt vreemd, maar het is nodig om een goede diagnose te kunnen stellen. In sommige gevallen gebruikt de arts naast de impulsen ook medicijnen die de ritmestoornis helpen opwekken. Het onderzoek duurt ongeveer één à anderhalf uur, maar kan ook uitlopen tot vier à vijf uur. 

Na het onderzoek 

Na het stellen van de diagnose zijn er 3 mogelijkheden:

  1. Het onderzoek is klaar; er is geen behandeling nodig. 
  2. Het onderzoek is klaar; er volgt een behandeling met medicijnen. 
  3. Het onderzoek is klaar; op een nader te bepalen moment volgt een zogenaamde ablatiebehandeling. 

Hieronder worden de mogelijkheden toegelicht: 

1. Er volgt geen behandeling 

Naar aanleiding van het onderzoek besluit de cardioloog om geen behandeling toe te passen. Dit wordt met u besproken. 

2. Er volgt een behandeling met medicijnen 

U krijgt medicijnen voorgeschreven en zo nodig wordt het onderzoek later herhaald. Dit wordt met u besproken. 

3. Er volgt een ablatiebehandeling 

De derde mogelijkheid is dat de arts na het stellen van de diagnose de ritmestoornis gaat behandelen met de zogenoemde RF (Radio Frequency) -ablatie techniek. Soms vindt de ablatie direct aansluitend aan het EFO plaats, soms is hiervoor een tweede opname noodzakelijk.

Tijdens de ablatie zoekt de arts met behulp van een katheter de plaats in het hart op waar de ritmestoornissen ontstaan. Op die plaats wordt vervolgens een klein stukje hartweefsel uitgeschakeld. Dit gebeurt met een elektrische stroom die via de katheter loopt en in zekere zin het weefsel ‘wegbrandt’. Op deze manier wordt de oorzaak van de klachten weggenomen en is de ritmestoornis definitief behandeld. Tijdens deze behandeling kunt u een branderige pijn op de borst voelen. Die pijn verdwijnt na korte tijd vanzelf weer. Voor uitgebreide informatie omtrent de ablatie verwijzen we u naar de ablatiebrochure. 

Het opzoeken van de plaats waar de ritmestoornis ontstaat kan veel tijd in beslag nemen. Het is niet ongewoon dat de behandeling drie tot vijf uur duurt. 

Terug naar de verpleegafdeling 


Einde van het onderzoek

Als het onderzoek klaar is, worden de katheters en de sheaths verwijderd, De arts drukt gedurende 10 minuten de lies af  en u krijgt een drukkende pleister. Daarna wordt u weer in uw bed geholpen. De verpleegkundigen van de verpleegafdeling komen u ophalen en brengen u terug naar de afdeling. Indien nodig wordt uw hartritme onderweg bewaakt.

Bedrust

Als u terug bent op de afdeling, mag u weer gewoon eten en drinken. De drukkende  pleister blijft 4 uur zitten en zolang moet u uw been stil laten liggen. Dit vinden veel patiënten niet prettig. Na  4 uur wordt de ‘pleister’ verwijderd en mag u weer uit bed komen. 

Weer naar huis 

Als alles naar wens verloopt, kunt u aan het eind van de dag waarop het onderzoek heeft plaatsgevonden weer naar huis. U  krijgt een voorlopige uitslag en er wordt voor u zonodig een afspraak gemaakt voor een bezoek aan de polikliniek. 

Waar moet u op letten direct na het onderzoek / de behandeling?

Zorg ervoor dat iemand u met de auto komt ophalen. Vanwege het wondje in uw lies is het af te raden om zelf een auto te besturen. Thuis kunt u alles doen wat u gewend bent, doe echter de eerste dagen niet aan sport en voorkom zwaar tilwerk. 

Wat zijn de risico's, bijwerkingen of complicaties?

Complicaties

Aan de meeste medische ingrepen zijn risico’s verbonden. Ook bij elektrofysiologisch onderzoek en ablatie-behandeling kunnen complicaties optreden. De risico’s zijn per patiënt verschillend, in het algemeen zijn ze gering. Dit wordt met u besproken door de afdelingsarts op de dag dat u wordt opgenomen. 

Meer informatie

Contactgegevens van de betrokken poliklinieken

Vragen?

Wanneer u na het lezen van deze informatie nog vragen hebt, kunt u terecht bij uw behandelend cardioloog. Als u opgenomen bent kunt u ook terecht bij de verpleegkundige en de zaalarts op uw afdeling. De arts die het onderzoek en de behandeling uitvoert, vertelt u steeds wat er gaat gebeuren. U kunt ook dan nog vragen stellen.