Bottumor (botkanker)

Een tumor in het bot is in 90% van de gevallen goedaardig. Dat betekent dat deze tumoren niet uitzaaien. Een kwaadaardige bottumor (sarcoom) is zeer zeldzaam. Jaarlijks krijgen ongeveer 200 Nederlanders deze vorm van kanker. Slechts 4 centra in Nederland behandelen deze zeldzame tumoren en daarvan is het LUMC de grootste. U wordt bij ons geholpen door specialisten die dagelijks met bottumoren te maken hebben. Zij zorgen dat u snel weet waar u aan toe bent en dat u de meest geavanceerde zorg krijgt.

Sneldiagnose botkanker

Het LUMC is het enige centrum in Nederland dat sneldiagnostiek aanbiedt bij bottumoren. Alle onderzoeken vinden zoveel mogelijk op dezelfde dag plaats en u hebt meestal binnen een week de uitslag. Zo hebt u snel duidelijkheid en kunnen we als het nodig is zo spoedig mogelijk starten met een behandeling.

Multidisciplinair team

Als grootste centrum voor bottumoren in Nederland heeft het LUMC meerdere specialisten in huis die zich voornamelijk met dit type tumoren bezig houden. Samen met u zoeken ze naar de beste behandeling. Dat doen ze binnen een multidisciplinair team: een diverse groep van zeer ervaren specialisten die samen uw situatie beoordelen. Juist dankzij die intensieve samenwerking tussen verschillende disciplines kunnen we u zorg op hoog niveau bieden.  

Ondersteuning voor jongvolwassenen met botkanker

In het LUMC is een speciaal AYA-team dat ondersteuning biedt aan jongvolwassenen in de leeftijd van 16 tot 35 jaar die botkanker hebben of hebben gehad. Bij dit team kunnen zij terecht met vragen over de ziekte, maar bijvoorbeeld ook over studie, werk, kinderwens, hypotheken, relaties en seks.

Wetenschappelijk onderzoek naar bottumoren

Om de beste zorg te blijven garanderen, loopt het LUMC voorop als het gaat om wetenschappelijk onderzoek. Bij ons kunt u ook deelnemen aan de nieuwste medische studies (clinical trials). We gebruiken dan medicijnen die elders nog niet voorhanden zijn. Voor uw behandeling kan dit gunstig uitpakken. Als ergens in Nederland een clinical trial loopt, dan doet het LUMC daar meestal aan mee. Vaak geldt dit ook voor de trials in het buitenland. 

Samenwerking met nationale en internationale centra

Zowel binnen als buiten Europa behoort het LUMC tot de meest toonaangevende centra op het gebied van bottumoren. We behandelen niet alleen, maar geven ook regelmatig advies aan andere ziekenhuizen. We werken bovendien intensief samen met onze nationale en internationale collega’s, bijvoorbeeld in het Europese Referentienetwerk (ERN) EURACAN. Zo is altijd alle benodigde kennis en kunde voorhanden voor een optimale behandeling.

Wat is een bottumor?

Een tumor is een gezwel, en dit kan goedaardig of kwaadaardig zijn. Goedaardige tumoren groeien niet door andere weefsels heen en verspreiden zich niet door het lichaam (dus geen uitzaaiingen). Ongeveer 90% van de bottumoren is goedaardig. Kwaadaardige bottumoren zijn erg zeldzaam en treffen ieder jaar in Nederland ongeveer 200 nieuwe patiënten. Bottumoren zijn zogenaamde sarcomen: de tumor gaat uit van steunweefsel (botten, spieren, zenuwen en bloedvaten). Sarcomen zijn heel anders dan de bekende carcinomen: tumoren die ontstaan in organen.

Bij kwaadaardige tumoren is de celdeling niet meer onder controle en groeien de cellen overmatig. Kwaadaardige cellen delen zich ongecontroleerd en vormen zo een gezwel (tumor) dat bestaat uit bijvoorbeeld bot-, kraakbeen- of bindweefselcellen. Soms zijn de cellen uit de tumor onder de microscoop nog goed te herkennen als bijvoorbeeld bot-, kraakbeen- of bindweefselcellen, maar soms lijken de cellen na het delen niet meer op de cellen waaruit ze zijn ontstaan. Dit noemen we atypie. De snelheid van tumorgroei en mate van atypie van de tumor cellen zegt iets over de mate (gradering) van kwaadaardigheid van de tumor.

• Laaggradig: relatief langzaam delende cellen met een lagere kans op uitzaaiingen van de tumor op afstand (metastasen).
• Hooggradig: snel delende tumoren met veel atypische cellen en een hoge kans dat de tumor lokaal terug komt (recidief) of op uitzaaiingen van de tumor op afstand (metastasen).
• Intermediair: tussen laag- en hooggradig in.

Alleen bij kwaadaardige tumoren is er sprake van kanker. Kwaadaardige tumoren kunnen uitzaaiingen geven. Cellen uit een kwaadaardige tumor kunnen losraken van de tumor of een bloed- of lymfevat ingroeien en zich via de bloedbaan of de lymfevaten in het lichaam verspreiden. Zo kunnen ze ergens anders in het lichaam weer uitgroeien tot nieuwe tumoren. Als er uitzaaiingen bij bot- en wekedelentumoren voorkomen, worden die meestal gevonden in de longen. Uitzaaiingen van deze tumoren kunnen ook voorkomen in het skelet, de buik, de lever of de lymfeklieren, maar dit komt minder vaak voor.

Welke soorten bottumor zijn er?

Er zijn meerdere soorten bottumoren. De meest voorkomende zijn:

• een osteosarcoom: gaat uit van botweefsel;
• een Ewing-sarcoom: komt voornamelijk voor in botweefsel, maar kan ook in de weke delen voorkomen;
• een chondrosarcoom: een kraakbeentumor die kraakbeen maakt in plaats van bot.
• een reusceltumor: zeldzame en goedaardige, maar lokaal agressieve bottumor, waarbij het gezonde bot wordt afgebroken door een bepaald type reuscellen. Hieraan verleent de tumor ook zijn naam. 

Waar komen bottumoren voor?

Bijna de helft van de bottumoren zit rond de heup of de knie. Ze kunnen ook voorkomen in de rest van het been, in de arm, het bekken of de wervelkolom. Heel soms zitten ze in handen of voeten, in de borstkas, het hoofd-halsgebied of de schedel. Als de tumor oppervlakkig ligt, wordt deze vaak sneller opgemerkt. Zit hij in het bekken of rond de wervelkolom, dan kan hij vaak ongemerkt groeien.

Wat zijn de symptomen van een bottumor?

De klachten bij een kwaadaardige bottumor zijn in eerste instantie vaak vaag. Vaak is pijn is de eerste klacht. Meestal is er ook s’ nachts pijn. De pijn zit vaak in of rond het bot of het naastgelegen gewricht. Soms treedt er een zwelling op en wanneer dit dicht bij een gewricht is, kan bewegingsbeperking ontstaan. Ook kan er een spontane botbreuk optreden door de aantasting van het bot.. Bottumoren net onder de huid vallen weliswaar beter op, maar veroorzaken vaak weinig klachten. Bovendien kunnen ze lijken op onschuldige knobbeltjes, zoals vetbulten. 

Ook kunnen kwaadaardige cellen zich verspreiden via bloedvaten en soms ook via lymfevaten naar andere delen van het lichaam.

Wat is de oorzaak van een bottumor?

Bottumoren zoals het osteosarcoom en het Ewing sarcoom komen met name voor bij kinderen en jong volwassenen. Het chondrosarcoom kan op alle leeftijden voorkomen, maar meestal pas na het 30ste levensjaar. Meestal is er geen directe oorzaak voor het ontstaan van deze tumoren aan te wijzen. Heel soms is er sprake van een familiaire belasting, waardoor tumoren vaker voorkomen in bepaalde families.